الگوی مطلوب سیاستی شبکه‌سازی نخبگان علمی انقلاب اسلامی ایران

مسئله: در جمهوری اسلامی ایران، کشف و رشد نخبگان علمی، یکی از سیاست‌های مهم برای پیشرفت و رشد انقلاب اسلامی است. بر همین اساس، بنیاد ملی نخبگان، متصدی این امر در سطح کلان حاکمیتی است. این در حالی است که فعالیت‌های این بنیاد به شناسایی و حمایت از نخبگان محدود…

بازتعریف هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی مناسب انقلاب اسلامی، در گذار از مدرنیته اسلامی به سوی تمدن زمینه‌ساز و بایسته‌های سیاستی برآمده از آن

گونه شناسی های متفاوت از ماهیت و چیستی انقلاب اسلامی ایران و نظام معرفتی برآمده از آن، جایگاه راهبردی انقلاب اسلامی را در سطح ملی، منطقه ای، جهانی و تاریخی تغییر می دهد. در این مطالعه در روندی تحلیلی و مقایسه ای، مؤلفه ها و پیامدهای هستی شناسی اجتماعی انقلاب…

سلطه فرهنگی آمریکا به مثابه غربی سازی جهان «با تأکید بر رهیافت‌ها و ابزارهای ارتباطی»

در این‌ مقاله با بهره‌گیری از نظریه «امپریالیسم فرهنگی» به عنوان چارچوب نظری مبتنی بر الگو‌های ارتباطی به عنوان رهیافت و ابزار آن در راستای اقناع گروه‌های هدف و حاکم‌سازی سلطه‌گری غرب استفاده شده، و بر این اساس ابعاد سلطه فرهنگی، اهداف راهبردی، توان و کارکردهای دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای…

سیاستگذاری فرهنگی و مدیریت پوشش: مطالعه موردی حجاب

سیاستگذاری عمومی رابطه تنگاتنگی با مسئله توسعه دارد. توسعه عمومی توسعه ای همه جانبه است که توسعه فرهنگی جزء جدایی ناپذیر آن است و سیاستگذاری فرهنگی یکی از ابزارهای توسعه فرهنگی است. در مورد سیاست پذیر بودن فرهنگ نظر مشترکی وجود ندارد. از سوی دیگر پوشش به عنوان بارزترین نماد…

جایگاه کوفه در نقاط عطف تاریخ

بنا بر مشهور کوفه در دهه دوم پس از هجرت تأسیس شد که در لا به لای نوشتار به اجمال به بیان تاریخ آن خواهیم پرداخت، ولی روایات متعدد و قابل توجهی وجود دارد که نشان می دهد کوفه و مناطق خاصی از آنکه امروز به طور مشخص به عنوان…

جهانگردی و ارتباطات میان فرهنگی

پیامدهای فرهنگی توسعه جهانگردی

از تراکنش «صمیمیت» و «مودّت» در اجتماع منزلی تا «ارتباطات اثربخش» در اجتماع مدنی

این پژوهش به مطالعه مفهوم «صمیمیت» در اجتماع منزلی به عنوان رمز «اثربخشی ارتباطات خانوادگی» و کمک گرفتن از این مشخصه برای اثربخشی دیگر انواع ارتباطات در اجتماع مدنی انسانی می پردازد. در این مقاله با کمک گرفتن از روش تحقیق تحلیلی استنتاجی نسبتی میان مفهوم «صمیمیت» در اندیشه اندیشمندان…

سیاستگذاری فرهنگی مبتنی بر نقش قاعده نفی سبیل (با تاکید بر آراء امام خمینی)

پژوهش حاضر با بررسی دقیق مفاهیم مرتبط با نفی سبیل کفار بر مومنین و همچنین مفاهیم علمی و دینی سیاستگذاری با هدف ارائه الگویی از سیاستگذاری فرهنگی متناسب با بستر انقلاب اسلامی با تکیه بر آرا امام خمینی(ره) انجام گرفت. این پژوهش بر مبنای روش شناسی توصیفی-تحلیلی و با استفاده…

زمینه ها و نقش سیاست های دولت در توسعه خلاقیت فرهنگی ایران عصر صفویه

خلاقیت به معنای عام شرط پویایی فرهنگ و تحقق تمدن است. یکی از نقاط قوت تمدن غربی معاصر نیز جذب و به کارگیری نخبگان است. خلاقیت فرهنگی که به تولید محصولات نمادین می انجامد و یکی از انواع خلاقیت است که به ویژه در آثار هنری تجلی می یابد. هدف…

تبیین و شرح حکمت و کارکرد غیبت از دیدگاه امام خامنه ای

در خصوص حکمت غیبت و ظهور، دیدگاه های متعددی وجود دارد که از آن میان، کلام گهربار امام صادق(ع) مبنی بر پوشیده ماندن این حکمت تا ظهور و همراستا بودن آن با غیبت های حجج الهی پیشین می تواند بسیار راه گشا باشد. همراه بودن این تعلیل با دیدگاه حضرت…

حکمرانی و تمدن آینده

هنجارهای مرتبط با پیامبران در سه کتاب مقدس

مقاله با این مقدمه که در آینده ای نه چندان دور، تحولات سخت افزاری ارتباطات و توسعه ابزارهای نوین ارتباطی، بشریت را وارد دوره جدیدی از مواجهه ادیان با یکدیگر خواهد نمود، بر این نکته تأکید نموده که در آن شرایط، وابستگان به هر یک از سه دین ابراهیمی فرصت…

مختصات یابی از تصویر مطلوب حکمرانی زمینه ساز ظهور

استنباط های عقلی و استنتاج از آیات و روایات نشان می دهد که جهان هدف مند است و کلان روند تاریخ به سمت صلاح، کمال و آینده ای روشن در حال حرکت است. از دید تعالیم شیعی، این حرکت به سمت استقرار شهر عدل آرمانی مهدوی است و فرجام تاریخ…

بررسی تنوع در سیاستگذاری فرهنگی ایران مطالعه موردی: قانون اساسی و سند نقشه مهندسی فرهنگی

خط مشی گذاری فرهنگی در جامعه اسلامی ایرانی، علاوه بر آنکه باید برگرفته از آموزه های اسلامی باشد؛ باید متناسب با جامعه ایرانی و اقتضائات بومی نیز باشد. از سوی دیگر، ایران مانند بسیاری از کشور ها دارای تنوع و گوناگونی های قومی- زبانی، دینی- مذهبی و زیستی-جغرافیایی است که…

بررسی سیاست های حکومت آل بویه در برخورد با تنوع فرهنگی و ارائه الگوی آن

مسئله تکثر و تنوع فرهنگی، از مسائلی است که اکثر کشورهای جهان با آن مواجه هستند و تلاش می کنند در عرصه سیاست گذاری اجتماعی، الگوهایی را در پیش گیرند که به انسجام و همبستگی اجتماعی منجر شود. بررسی این مسئله در حکومت شیعی آل بویه، که در قرن چهارم…

ارتباط عاشورا و ظهور و بازتاب آن در جریان های سیاسی و رسانه ای معاصر

 با تامل در ادعیه, زیارات و روایات مربوط به دو واقعه عاشورا و ظهور, درمی یابیم که نه تنها مقابله با اهل بیت علیهم السلام _ به ویژه در واقعه عاشورا _ در همکاری میان دو جریان یهود و بنی امیه به عنوان دو روی یک سکه به نام حزب…

درآمدی بر آینده پژوهی فرهنگی- تمدنی انقلاب اسلامی در پرتو اندیشه حق مدار مهدویت

مطالعه ابعادی انقلاب اسلامی و چشم انداز تمدن سازانه آن، ما را به سمت پارادایم متفاوتی از آینده پژوهی انقلاب اسلامی رهنمون می کند. درحالی که نهادگرایان، مبتنی بر هستی شناسی اجتماعی، برپایی انقلاب اسلامی را به عنوان یک انقلاب مقطعی و نسلی، در تغییر نهاد قدرت تعبیر می کنند…

مطالعه تطبیقی سیاست های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سطوح کلان و میانی (مطالعه سند اصول سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و برنامه های چهارم و پنجم توسعه)

گرچه تدوین سیاست های فرهنگی در نظام جمهوری اسلامی ایران ضروری است، به موازات آن، هماهنگی میان سیاست های بالادستی و فرودستی نیز اهمیت ویژه ای دارد. در این پژوهش، با تمرکز بر سند اصول سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1371) و با…

تبیین حقیقت تمدن بر اساس مبانی فلسفه و عرفان اسلامی

تبیین تمایز ابعاد وجودی تمدن از سایر شکل های اجتماع انسانی، بر اساس مبانی فلسفه و عرفان اسلامی، کاری است که در این مقاله به نحو تخصصی به آن پرداخته شده است و نتیجه حاصل از این پژوهش، تبیین تمدن به عنوان یک وجود واحد اجتماعی است که وحدت آن…

کارکرد تمدن سازانه هجرت امام رضا(ع) به ایران

تاکنون تحلیل های گوناگونی از واقعه مهم هجرت امام رضا (ع) به ایران ارائه شده است. در این میان شاید آنچه تاکنون تا حدی مهجور مانده، هویت تمدن ساز این هجرت باشد. در این رویکرد، این هجرت مبارک، بر خلاف ظاهر تبعیدگونه آنکه خود در پس پرده ادعای تکریم اهل…

تبیین بنیان های نظری حاکم بر «ارزش های خبری» و «نظریه استفاده و خشنودی»؛ مقدمه ای بر مطالعه بومی خبر

پس از دهة 1960 شاهد مطرح شدن فهرست های مختلف و متنوع ارزش های خبری در ارتباطات هستیم. در این مقاله، پس از بررسی تحلیلی-مقایسه ایِ فهرست های گوناگون ارزش های خبری در پنج دهة اخیر، فهرست منتخب و پیشنهادی نگارندگان که سعی شده، جامع فهرست های پیشین باشد، جهت…

جهانگردی و وجهه ملی : طراحی مدلی مفهومی برای بهسازی وجهه ملی از طریق جهانگردی در جمهوری اسلامی ایران

در جهان امروز، کشورها افزون بر آگاهی از نقش وجهه در رونق جهانگردی، با تاکید بر ابعاد سیاسی و فرهنگی این پدیده، از ظرفیت آن به منظورِ معرفی بهینه و بهبود وجهه ملی خود نیز بهره های فراوانی می برند. تحقیقات اخیر نشان داده است که وجهه ملی هر کشور…

شاخص ولایت؛ برداشتی از اندیشه های تبلیغی و ارتباطی امام خمینی (ره)

تبیین رابطه مطلوب حکومت و فرهنگ در جمهوری اسلامی ایران

این مقاله به دنبال تبیین نقش و میزان رابطه حکومت و فرهنگ در جمهوری اسلامی ایران است؛ مسئله ای راهبردی که بر نوع، کیفیت و جهت سیاست گذاری کلان فرهنگی کشور تأثیر اساسی می گذارد. بدین منظور با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای و پس از تبیین رابطه سیاست…

بررسی تطبیقی مسأله امر به معروف و نهی از منکر در آخرالزمان، جمهوری اسلامی ایران و حکومت جهانی امام عصر

امر به معروف و نهی از منکر از مهم‌ترین آموزه‌های دینی به شمار می‌آیند که ترک این دو آموزه و بی‌توجهی به مصادیق دینی معروف و منکر در عرصه‌های مختلف دینی، اجتماعی و... از جمله مواردی است که در دوره پیش از ظهور قابل مطالعه است. احیا و توسعه این…

سیمای جهانگردی در فرهنگ اسلامی

در دیدگاه اسلامی چه با رویکردی فلسفی و چه با رویکردی عرفانی سفر و جهانگردی از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. این نگرش سبب شده است تا مقوله سفر به عنوان یکی از مهمترین مفاهیم مطرح در فرهنگ برخاسته از این نوع نگاه در میان مسلمانان به شمار…

درآمدی بر مفهوم و روش سیاست گذاری فرهنگی درس هایی برای سیاست گذاران

یکی از مسؤولیت های اساسی مدیریت فرهنگی در سطح ملی، پیشبرد توسعه فرهنگی است. مدیریت های فرهنگی در مسیر دستیابی به اهداف توسعه فرهنگی ناگزیر به استفاده از روش ها، تکنیک ها و ابزارهایی هستند که سیاست گذاری فرهنگی، در اولویتِ نخست و از مهم ترینِ آنهاست. این مقاله با…

برداشتی از اندیشه های تبلیغی و ارتباطی امام خمینی (ره)

سیر اندیشه تبلیغ از امام خمینی تا آیت الله خامنه ای

موضوع تبلیغ و دعوت از جمله موضوعات مهمی است که پس از انقلاب اسلامی ایران ، به دلیل ماهیت تبلیغی آن ، مورد توجه اندیشمندان بسیاری در حوزه و دانشگاه قرار گرفته است . نکته‌ای که در این خصوص شایان توجه می‌نماید، این است که رهبران نظام جمهوری اسلامی علاوه…

تاثیر سلطه جهانی غرب بر جریان جهانگردی در کشورهای اسلامی، با تاکید بر مورد ایران

در دوران سلطه تمدنی که آن را به نام تمدن غرب می شناسیم، ارتباطات و رسانه‌ها نقش و کارکرد بسیار مهمی در تثبیت این سلطه جهانی دارند. آنچه در این میان شایان توجه است، استفاده از توان باورنکردنی رسانه‌های توده[1] خلق تصاویر دستکاری شده از تمدن غربی و همچنین از…

دوران جدیدی آغاز شده

بیداری یا شکست!؟ تاملی در نظریه‌ی انحطاط ایران

آرمان گرایی شیعی و نقش آن در تحقق نظام سیاسی – اجتماعی مطلوب؛ با تأکید بر تاریخ تشیع در ایران معاصر

آرمانها، همواره فاصله قابل توجهی با واقعیت های زندگی بشر دارند. کم کردن این فاصـله یکی از دغدغه های بزرگ متفکران و اندیشمندان در طول تاریخ بوده است . تاریخ تشـیع در ایران ، یکی از بهترین نمونه ها برای بررسی این مساله است . این پژوهش با هدف بررسی…

تاریخ در افق وجود؛ زاویه ای برای فهم رابطه فلسفه ی اسلامی و تاریخ تشیع

گذرگاه مشروطه

تجدید مطلعی در مفهوم سنت

آقای طباطبایی با طرح «نظریه انحطاط ایران» شناخته شده است. مطابق این نظریه سیر تحولات اندیشه سیاسی در ایران رو به زوال است. اندیشه سنت در ایران تا پیش از جنگ‌های ایران و روس چنان دچار تصلب و زوال شده بود که وقوع اتفاق‌های مهمی مانند سقوط اصفهان توسط محمد…

نظریه های انقلاب و انقلاب نظریه ها

بزرگ نمایی نقش بیگانگان در نهضت تحریم تنباکو و تأثیر آن بر تاریخ نگاری نهضت

نهضت تحریم تنباکو در شرایطی به وقوع پیوست که میان دو قدرت استعماری روس و انگلیس رقابت شدیدی بر سر ایران در جریان بود. انگلیس و روس هرکدام به میزان اهداف و منافعشان با نهضت تحریم تنباکو مرتبط بودند. انگلیس صاحب امتیاز رژی بود و روس که تلاش می کرد…

سازوکار تأثیرگذاری قرآن کریم بر بنیان های فکری تمدن اسلامی

پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای سازوکار تأثیرگذاری قرآن کریم بر بنیان های فکری تمدن اسلامی را تبیین و بررسی کند. این پژوهش نشان می دهد که آیات قرآن کریم با تأثیر بر خردورزی و فطرت گرایی انسان ها، موجبات معرفت بخشی…

الزامات شکل گیری هویت تمدنی در افق مهدوی

پرداختن به اندیشه مهدویت از زاویه تمدن پژوهی این ظرفیت را ایجاد می کند که این اندیشه به شکلی ملموس تر در علوم انسانی و مباحث اجتماعی حضور پیدا کند. این پژوهش سعی دارد از زاویه «هویت پژوهی»، نسبتی نظری میان اندیشه مهدویت و مباحث تمدنی مطرح کند. فرهنگ های…

بیداری اسلامی؛ خیزش تمدنی اسلام تبیین نظریه مقام معظم رهبری در باب بیداری اسلامی

براساس نظریه «خیزش تمدنی»، بیداری اسلامی نهضتی است احیاگر و هویت بخش که به صورت مستمر از یک ونیم قرن پیش در جهان اسلام به راه افتاده است و مراحل متعدی را طی کرده است. منشأ این بیداری اراده خداوند، تعالیم دین اسلام و مجاهدت علما و مصلحان اسلامی است…

تحلیلی بر شخصیت عرفانی – سیاسی آقانجفی

آدمیت و رفوکاری روشن فکری (بررسی و نقد دیدگاه فریدون آدمیت درباره نهضت مشروطه)

این نوشتار با بررسی و بازبینی دیدگاه‌ها و پژوهش‌های تاریخی ـ تحلیلی فریدون آدمیت درباره نهضت مشروطه، ارزش علمی و تحلیلی آنها را می‌سنجد و روشن می‌سازد که به‌رغم تصور رایج درباره وی، برخی از پیش‌فرض‌های تحلیل‌های تاریخی‌اش نادرستند و او در نقل و به‌کارگیری مواد تاریخی، کمابیش از دقت…

تشیع فلسفی: نقش فلسفه اسلامی در تکوین و تکامل عالم تشیع (۱)

در موضوع چیستی، نقش و جایگاه فلسفه اسلامی در تکوین عالم تشیع، با دو مولفه اساسی روبرو هستیم که عبارتند از: فلسفه و تاریخ ایرانیِ تشیع و اسلام؛ پرسش از نسبت میان این دو مولفه. در واقع طرح فلسفی این مسئله، هدف اصلی این مقاله است.

حکمت متعالیه , اوج تکامل فلسفی سیاسی اسلامی

بازخوانی نظری مشروطه

آنان که به دامن اسلام برگشتند!

فراز و فرود نیروهای هوادار هر جریان را شاید بتوان امری عادی تلقی نمود که همواره وجود داشته است، لیکن این تلقی تا جایی پاسخگوی تبیین وضعیت آن جریان می باشد که متوجه مهره های کلیدی و محوری نگردد، در غیر این صورت موضوع بحث از فراز و فرود نیروهای…

گزارش و ارزیابی کتاب «ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران» نوشته فریدون آدمیت

بررسی آینده انقلاب اسلامی بر اساس سه پیش بینی استحاله، مهار و تکامل

امروزه در بین تحلیل گران و پژوهشگران، موضوع «آینده انقلاب اسلامی»، نسبت به اصل «انقلاب اسلامی» از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. تداوم انقلاب بیش از سی سال به طور طبیعی، حدس های عامیانه را کنار می زند و زمینه را برای حدس های عالمانه یا به تعبیر بهتر «آینده…

چارچوب مفهومی تمدن از دیدگاه علامه مصباح

ارائه تعریفی دقیق از تمدن، کلید ورود به مباحث تمدنی است. مقاله تلاش می کند با روش تحلیلی اسنادی، بر پایه تعریف مفهوم تمدن از دیدگاه علامه مصباح، تحلیل دقیقی از تمدن و مؤلفه های این مفهوم ارائه کند و لایه های درهم تنیده و پنهان این تعریف، نمایان شود.…

علت حضور نیافتن جریان روشن فکری در نهضت تحریم تنباکو

نهضت تحریم تنباکو را می توان اولین نهضت بیداری ایرانیان در تاریخ معاصر دانست. این نهضت در عصری به وقوع پیوست که ایران اسلامی به وسیله استبداد و استعمار دچار ضعف و نابسامانی شدیدی شده بود. در این نهضت، با اینکه اقشار و گروه های گوناگون اجتماعی شرکت داشتند، جریان…

انقلاب اسلامی و بازیابی میراث درون فرهنکی و برون فرهنگی در تمدن سازی نوین

داشته های تمدنی، یعنی «میراث درون فرهنگی» و دستاوردهای برون فرهنگی، می توانند به ظرفیت هایی برای تمدن سازی نوین اسلامی، در تکاپوی تمدن سازانه انقلاب اسلامی تبدیل شوند. این تبدیل، نیازمند وجود شرایط و لوازمی است که تبیین آنها هدف اصلی این پژوهش است. بهره گیری از «میراث درون…

«افق مهدوی» و تکوین چشم انداز «تمدن زمینه ساز» در آینده ایران اسلامی

امروزه بازطرح موضوع «تمدن اسلامی» در گفتمان و ادبیات انقلاب اسلامی ایران بر چه واقعیت تاریخی و عینی استوار است؟، به دغدغه علمی تبدیل شده است. این پژوهش، می کوشد بخشی از این مسئله را با رویکرد آینده پژوهی و مبتنی بر روش «افق شناسی تاریخی» ایران اسلامی پاسخ دهد.…

هرم نیازهای تمدنی در تمدن‌سازی نوین اسلامی از دیدگاه علامه مصباح یزدی (ره)

وثیقه المدینه و جایگاه معرفتی آن در شکل گیری جامعه اسلامی در مدینه

پیامبراکرم(ص)به عنوان مفسر و تفصیل دهنده آیات قرآنی هم آهنگ با نظام اجتماعی مورد نظر قرآن، جامعه اسلامی را در مدینه بر اساس توحید پایه گذاری کرد و در شرایطی که جامعه مدینه، متشکل از گروه های مختلف اجتماعی با اعتقادات و گرایش های مختلف بود، سامان دهی جامعه اسلامی…

بررسی جهتداری علوم تجربی از منظر برخی اندیشمندان معاصر؛ آیت الله جوادی آملی، دکتر سروش و حجت الاسلام و المسلمین میرباقری

« علم دینی » در نوشتار پیش رو، مسأله مذکور از نگاه سه اندیشمند معاصر؛ یعنی آیت الله جوادی آملی، دکتر سروش و حجت الاسلام و المسلمین میرباقری مورد بررسی قرار گرفته است و سعی شده تا با تکیه بر مبانی و تصریحات هر یک، نظر ایشان در مسأله جهتداری…

از تاریخ تا اندیشه (بازنگری تاریخ فکر شیعه؛ پیش نیازها)

متن حاضر تلخیصی از سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد تقی سبحانی‌ در نشست پژوهشی موضوعات تاریخ علم کلام است که در دانشکده علوم حدیث(قم) برگزار شد. وی در آغاز، میان‌ اندیشه و تاریخ آن تمایز می‌نهد و با توجه به این تمایز، به یکی از پیش‌نیازهای‌ روشی در…

حکومت اسلامی و ضرورت تدوین الگوهای جامع (با تطبیق بر حوزه زنان)

با درنظرگرفتن همزمان دو عنصر «حجیت» و «کارآمدی» در معرفت دینی، معرفت دینی به همان اندازه که باید ناب و خالص بوده و از سرچشمه های وحیانی سیراب شده باشد، باید اقتضائات عصری را نیز درنظر داشته، برای اداره زندگی انسان در بعد فردی و اجتماعی راهکار ارائه کند. ازاین…

سکولاریسم به ما چه می گوید؟

فلسفه سیاسی اسلام: امکان یا امتناع

جامعه اسلامی در عصر غیبت در فقدان رهبر و حاکمی به‌سر می‌برد که مستقیما نمی‌تواند تکالیف زندگی دنیوی را از منبع وحی دریافت و آنها را به مردم ابلاغ کند تا مردم به این تکالیف به مثابه باور دینی عمل نمایند. آنان اصول و قواعد کلی و ارزشی را از…

بازخوانى نسبت سکولاریسم و حکومت دینى

انسان، سکولاریسم و حقوق زنان

مساوات يا تشابه به عنوان روح حاكم بر كنوانسيون «رفع همه‌ي اشكال تبعيض عليه زنان» از مقوله‌هايي است كه در مباحث متعدد، بررسي و ارزيابي شده است. در بند اول معاهده‌ي مزبور، واژه‌ي «تبعيض» جهت دستيابي به برابري و مساوات زنان، چنين طرح و معنا مي‌شود: عبارت «تبعيض عليه زنان»…

میراث اندیشه سیاسی مسلمانان

ساختار تولید و توسعه علوم دینی

شرکت‏ کنندگان در این گفت‏ و گو پیرامون جنبش نرم‏ افزاری و منشور آزاداندیشی سخن گفته ‏اند. به نظر آنان، وضعیت تولید علم در حوزه و دانشگاه چندان مطلوب نیست و ترکیب انضمامی علوم حوزوی و دانشگاهی دردی را دوا نمی‏کند، بلکه باید به وحدت زیرساخت‏ها و مبانی کارکردی علوم…

درآمدی بر جریان شناسی اندیشه ی اجتماعی دینی در ایران معاصر (۱)

به دنبال معرفی شاخصه های سه رویکرد تجددگرا, شریعت گرا و تمدن گرا در اندیشه اجتماعی دینی, این مقاله به ارائه گزارش و تحلیلی از شخصیت ها و کانون های فعال در هر رویکرد می پردازد و با نشان دادن مواضع و آثار تولید شده در هر جریان, به ریشه…

به سوی تمدن نوین اسلامی

درآمدی بر جریان شناسی اندیشه ی اجتماعی دینی در ایران معاصر (۲)

به دنبال معرفی شاخصه های سه رویکرد تجددگرا, شریعت گرا و تمدن گرا در اندیشه اجتماعی دینی, این مقاله به ارائه گزارش و تحلیلی از شخصیت ها و کانون های فعال در هر رویکرد می پردازد و با نشان دادن مواضع و آثار تولید شده در هر جریان, به ریشه…

نسبت فهم قرآن کریم و حوزۀ مطالعات تمدنی

ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻗﺮآن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﭘﺮده ﺑﺮداری از ﻣﻌﻨﺎی ﻗﺮآن اﺳﺖ. ﺑﺸﺮ در ﺣﻮزه ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺑﺎ ﺳﻪ ﻻﯾﻪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﺳﻪ وﺟﻬﻪ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻗﺮآن ﻣﻮاﺟﻬﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﻪ وﺟﻬﻪ را ﺑﺎﯾﺪ ﭘﯿﺸﺎﭘﯿﺶ ﺷﻨﺎﺧﺖ و از ﻫﻢ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﮐﺮد. اﯾﻦ ﺳﻪ ﻻﯾﮥ تفسیری ﻋﺒﺎرت است از: 1. ﻻﯾﻪ اول: ﺗﻔﺴﯿﺮ اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ؛…

فطرت و معرفت فطری از دیدگاه میرزا مهدی اصفهانی

مبانی معرفت‌شناسی میرزا مهدی اصفهانی(ره) بر پایه نظریه فطرت، در حوزه زبان‌شناسی، جهان‌شناسی و خداشناسی شکل یافته است. به باور وی، فطرت در معنای عام و گسترده آن، مواجهه مستقیم عاقل با جهان خارج و حذف صورت و تصورات ذهنی در ساحت تعقل و اندیشه است. نور علم و عقل،…

پی ریزی تمدن اسلامی و همخوانی شریعت با شرایط زمان

پایداری انسجام اسلامی

نام گذاری سال جاری به اتحاد ملی و انسجام اسلامی، فرصت جدیدی را برای بررسی مجدد مقوله وحدت و انسجام اسلامی پیش روی محققان کشور ما و سایر کشورهای اسلامی قرار داده است. موضوع وحدت و انسجام اسلامی زمانی مورد بازخوانی مجدد قرار می گیرد که اقدامات گسترده ای برای…

الگوی پایه اسلامی-ایرانی پیشرفت؛ آنچه هست، آنچه باید

بررسی رویکردهای پنج‌گانه در مواجهه با علم

این مقاله از دو بخش عمده تشکیل شده است: بخش اول، تبیین چهار رویکرد موجود درباره علم در میان مسلمانان و شعب گوناگون هر یک از رویکردهای مزبور به همراه با نقد مختصر هر یک از آنها؛ و بخش دوم، تبیین رویکرد پنجم به مثابه رویکرد مختار در قالب چهار…

توصیفی نو از عقلانیت اسلامی و نقش آن در شکل گیری تمدن نوین اسلامی

معنا، مبنا و پیشینۀ طبقه بندی علوم در تمدن اسلامی و ایده ای برای دستی‌ابی به طبقه بندی جدید علوم سیاسی

این مقاله به‌منظور پاسخ به یک سؤال اصلی و سه سؤال فرعی شکل گرفته است. سؤال اصلی عبارت است از اینکه چگونه می‌توان براساس دارایی‌های تمدنی در طبقه‌بندی علوم مبتنی بر علوم انساني اسلامی به طبقه‌بندی تازه و اولیه‌ای در حوزه دانش سیاسی دست یافت؟ و سه سؤال فرعی نیز…

آزاد اندیشی، به مثابه یک مکتب

مطلبی که تقدیمتان می‌شود. بخشی از متن تکمیل شده سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی, رئیس مر کز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدراء در جمع مدیران حوزه هنری در تاریخ ۱/۷/۱۵٩ می‌باشد. وی در این سخنرانی از فصل تازه‌ای برای رویارویی توامان با تحجر و روشن‌فکری غربی سخن گفته و…

قیام های مردمی در شمال افریقا و خاورمیانه: بیداری اسلامی و جهان اسلام جدید

پژوهش در نقشه مهندسی فرهنگی

در جهان کنونی، «پژوهش» سهمی محوری در کلیه مراحل و فرایندهای طرح و شناسایی نیازها تا رفع آن ها عهده دار شده است. امروزه، نهادهای مولد اندیشه و اتاق های فکر، متکفل پشتیبانی پژوهشی در عرصه های مختلف حیات انسانی هستند. ازاین رو، طرح نقشه مهندسی فرهنگی کشور به مثابه…

جهان اسلام، تهدیدها و فرصت ها

انقلاب فرهنگی طرح اجمالی ساماندهی دستگاه فرهنگی کشور

ایران و جهانی شدن طرحی برای آغاز یک مطالعه استراتژیک

فرهنگ و مدیریت استراتژیک

نسخه فرهنگی امنیت ملی

دین و دنیای متجدد

بررسی رابطه متقابل ایمان و اخلاق از منظر استاد شهید مطهری

الگوی جامعه مدنی دینی

رابطه متقابل عقل و ایمان

ایمان و اسلام

نقش نیازها و انتظارات بشر در دین شناسی

چارچوبی برای بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور

انقلاب اسلامی یک انقلاب ذاتاً فرهنگی است و هرگونه تحقق اهداف و آرمان های انقلاب اسلامی در گرو پیشرفت های عظیم فرهنگی در نظام جمهوری اسلامی می باشد. با وجود تلاش های فراوانی که طی 42 سال گذشته برای اعتلای فرهنگ اسلامی- ایرانی صورت گرفته، و توفیقات غیرقابل انکاری که…

باید بسوی فقه تمدن ساز حرکت کنیم

علم دینی راهبر ما برای زندگی مطابق نظر خدا است

گفت‌وگو با معاون تحقیق و پژوهش موّسسة مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام برای مصاحبه‌کننده تجربه‌ای جدید و ماندگار بود؛ مصاحبه کننده در نه ماه گذشته با بیش از سی صاحب‌فظر داخلی و خارجی دربارة علوم انسانی مصاحبه کرده است که در شماره‌های پیشین صدرا خوانده‌اید. اما هیچ یک از…

اجتهاد سیستمی، راهبرد کلان تولید الگوی اسلامی پیشرفت در افق آینده

تحقق جامعه و دولت اسلامی در راستای تمدن نوین اسلامی مستلزم تولید ساختارها و سیستم‌های پاسخگو به تمامی نیازهای معرفتی، قانونی و فرهنگی است؛ از این رو اسلام با داعیه تامین کمال بشری و نیل به سعادت اخروی، باید مسیر رسیدن به این هدف را در دنیا مشخص و تدوین…

سیستم‌های تمدن‌ساز، «روندساز»هستند نه تابع روندها

با توجه به گستردگی و درهم‌پیچیدگی تمدن اسلامی، لزوم برنامه‌ریزی جامع جهت نیل به آن مهم، امری ضروری می‌نماید. ویژگی اصلی برنامه‌ جامع تمدنی، انسجام و هماهنگی آن به عنوان یک کل است که در این راستا به نظر می‌رسد رویکرد سیستم‌محور و نظام‌مند به دین، ظرفیت پرداخت به مسئله‌ای…

ظرفیت های حکمت متعالیه درتولید علوم انسانی اسلامی

مسئله اصلی در این مقاله کشف «حلقه های ارتباطی میان مسائل فلسفه اسلامی با مسائل علوم انسانی» است. علوم انسانی به مثابه فرآیندهای حرکت و تغییر در فرد و جامعه هستند و علم فلسفه متکفل تبیین معادلات کلانِ حرکت و تغییر است، فلسفه اسلامی و بالخصوص رویکرد حکمت متعالیه، معتقد…

جنس گزاره‌های سند الگوی پیشرفت چه باید باشد؟ (یادداشتی ناظر بر سند منتشرشده از الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت)

پارادایم شبکه‌ای (پارادایم علم دینی و به‌مثابه پارادایم رقیب علوم انسانی موجود)

تولید علم دینی و علوم انسانی اسلامی نیازمند تعریف یک دستگاه معرفتی استنتاجی است تا بتواند با دریافت داده های توصیفی از منابع دینی، نظریه ها را که بیانگر رابطه معنادار میان مولفه های مختلف هستند با روش موجه تولید کند. پارادایم شبکه ای تلاشی برای ارایه نظام مند اصول…

نگرشی دیگر به اهداف دین

دین برنامه حرکت انسان به سوی خدا، در ضمن زندگی در دنیا و ساختارهای دنیایی است. تعابیری هم که دین در زمینه هویت خود دارد گویای همین واقعیت است. بحث اهداف دین به جهت دست یابی به هویت گزاره های دین و ظرفیت معنایی آنها برای برنامه سازی و سیستم…

عدل شبکه ای توصیف و تبیینی از عدالت با اقتباس از مبانی معرفتیِ اسلام (پیشنهادی برای «نظریه پایه در حیطه های مختلف عدالت»)

مسئله این مقاله، دستیابی به دستگاه معرفتیِ تولیدکننده تعریف عدل، شاخص ها و معادلات عدالت ورزی است. در این مقاله، با ابتنا بر «پارادایم شبکه ای» و «روش تحقیق شبکه ای» و «بسته مفاهیم بنیادین»، که هر سه متخذ از دیدگاه معرفتی اسلام است، تعریفی از عدالت ارائه شده و…