بررسی یك دوره كامل از تاریخ و تمدن اسلامی است. این كتاب از جمله كتابهای درسی و آموزشی در دانشگاهها و در رشته الهیات است. نویسنده، در چهار بخش (صدر اسلام، حكومت عباسیان، عصر مغول و قرون نوزدهم و بیستم) این تحولات تاریخی را همراه با طرح و نقشه و جدول و آمار بررسی كرده است. نویسنده كتاب گرچه غیرمسلمان و غربی است، اما توانسته است از منظر خود، فراز و نشیبهای تاریخ اسلام را در چهارده قرن گذشته تجزیه و تحلیل كند و عوامل تمدن اسلامی و همچنین آفات آن را بررسی نماید. عنوانهای كتاب عبارت‏اند از: مقدمه‏ای بر تاریخ جهانی اسلام، گهواره اسلام، حماسه محمدی، خلفای راشدین، خلافت امویان، خلافت عباسیان، گسترش اسلام، تبلیغ اسلام و تجارت، مغولان و اسلام، عصر عثمانی و تحولات آن، اسلام در قرن بیستم. نویسنده در پایان به گاهشمار تاریخی از رویدادهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام پرداخته است. جلد دوم "اسلام و تمدن اسلامی "در برگیرنده بخش چهارم کتاب است که در آن، موقعیت تمدن اسلامی و مسلمانان در قرن‌های نوزدهم و بیستم میلادی، بررسی و ارزیابی می‌شود .این بخش که "امپریالیسم و رنسانس عرب "نام دارد مشتمل بر سه فصل است:1ـ شکست‌ها و پیروزی‌های اسلام در منطقه مدیترانه (تا سال‌های 1880م)، 2ـ اوج‌گیری جنبش‌های ملی گرایانه (از سال‌های 1880تا پس از جنگ جهانی اول)، 3ـ اسلام در قرن بیستم (از جنگ جهانی دوم به بعد). بخش پایانی این جلد شامل طرح تعدادی از بناهای دوره اسلامی، یادداشت‌های نویسنده، کتاب‌شناسی، منابعی برای مطالعه، گاه‌شمار تاریخی، فهرست اعلام، فهرست مکان‌ها، فهرست موضوعی، فهرست طرح‌های کلی و جدول‌ها، فهرست نقشه‌ها، و فهرست تصاویر است .