در این پژوهش، با رویكردی تمدنی و تاریخی هدف از تاسیس بیت‌الحكمه و خاستگاه و نقش آن‌ها در گسترش علوم و ایجاد تحول و پیشرفت در تمدن اسلامی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در این اثر پس از بررسی منشاء پیدایش بیت الحکمه، به توصیف انواع بیت‌الحكمه ها كه نهادی علمی-فرهنگی و در مواردی دارای کتابخانه و رصدخانه بوده اند، پرداخته شده است. بیت الحکمه نقش موثری در ترجمه میراث علمی سایر ملل داشته است. در این نهاد علمی علاوه بر تالیف، تصحیح و نقد متون علمی، محلی برای تبادل آرای علمی بوده است. چنین کارکردی موجبات پیشرفت علوم و تمدن اسلامی را فراهم كرده و فعالیت‌های علمی متفكران مسلمان را، جهت و سازمان‌دهی می‌كرده است. مولف به صورت ضمنی به چند نمونه از بیت‌الحكمه‌‌های احداث ‌شده در عراق و ایران و فعالیت‌‌های علمی صورت‌گرفته در آن‌ها اشاره نموده است.