728 x 90
728 x 90



کتاب ها


یادداشت ها


مقاله ها


970 مقاله
سیاست متعالیه
هدف پژوهش حاضر تبیین رابطه جهانی‌شدن و دولت تمدنی است. در این راستا، و با روش توصیفی- تحلیلی، تمایزات دولت تمدنی با دولت ملی مورد اشاره قرار گرفته و نشان داده شد که چگونه دولت تمدنی امکان بهره‎مندی از مزایای جهانی شدن را با استفاده از تکثرات موجود در خود…
بحران پژوهی جهان اسلام
جهان اسلام در دو قرن اخیر همنشین «آشوب» بوده است. ناامنی، بی‌نظمی و بحران مداوم اصلی‌‎ترین نشانگان آشوب در جهان اسلام است. تمرکز پژوهش حاضر بر مقوله نظم در جهان اسلام است (مسئله). پژوهش حاضر به این پرسش می‌‎پردازد که اگر نظم در گستره یک منطقه‎ جغرافیایی مشخصی- نظیر غرب…
رهیافت های سیاسی و بین المللی
تحول نظری در روابط بین الملل از جمله موضوعات مهم در دانش این حوزه است. در بررسی تحولات نظری، مسئله کانونی، چگونگی خلق نظریه های جدید، ایجاد مناظره های علمی میان نظریه ها و در نهایت ظهور نظریه هایی متفاوت و یا متعارض است. ورود مفهوم تمدن به دانش روابط…
الحوکمه فی القرآن و السنه
الحضاره هی «أشمل نظام للتعاملات البشریه» التی تتجلی علی مستوی العالم بأسره. لکن هل یمکن للمستضعفین مع بقاءهم علی استضعافهم، أن یبنوا حضاره وتکون لهم کلمه بین الأمم المتحضره؟ شکّل هذا السؤال اللبنه الأساسیه لهذه الدراسه التی تحاول التطرق إلی مفهوم الإستضعاف من نواح متعدده مع التمییز بین «الإستضعاف» و…
نظریه های اجتماعی متفكران مسلمان
در پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد نظری روش شناسی بنیادین، روش تحقیق اسنادی و با نگرشی تفسیری و اکتشافی، محدوده و برخی از شاخصه های رئالیسم علمی مندرج در معرفت اجتماعی سید جمال الدین اسدآبادی شناسایی شده است. سید جمال الدین با استفاده از بینش هرمنوتیکی و بر اساس…
نظریه های اجتماعی متفكران مسلمان
روش شناسی بنیادین، مسیری است که نظریه در آن تولید می شود. بر این مبنا، معرفت اجتماعی سید قطب، ملهم از دو جریان ظاهرگرایی و کلام اشعری است. ضرورت بازگشت به عقاید نسل اول مسلمانان به شیوه ای جهادی، اندیشه وی را به جریان سلفی نیز پیوند داده است. در…
پژوهشهای علوم تاریخی
بر خرابه های ناشی از حملات مغول، یک کانون تمدنی فعال، به کوشش عالم برجسته، ریاضیدان و منجم مشهور و فقیه و متکلم شایسته، حضرت خواجه نصیرالدین طوسی بنا شد. ویژگی های خاص این مرد دانشی، سبب شکل گیری این کانون تمدنی گردید. نقطه درخشان این کانون، رصدخانه مراغه بود…
مقالات و رسالات تاریخی
بسیاری از تلاشهایی که امروزه برای تاسیس یا احیای تمدن اسلامی صورت می گیرد، در قرون اولیه اسلامی تجربه شده و نتایج آن در آثار برجای مانده از آن روزگاران در اختیار ماست. مع الاسف، ما بی توجه به آن تجارب، بارها اقدامی را تکرار می کنیم و نتیجه آن،…
مقالات و رسالات تاریخی
مقدمه دو انقلاب با عنوان مشروطه و انقلاب اسلامی، در فاصله تقریبی هفتاد سال در کشور » حس تمدن خواهی « ما رخ داد ) 1285 و 1357 ش(. این دو رخداد انقلابی، چه نسبتی با ما ایرانیان داشته است؟ انقلاب، ایجاد دگرگونی از وضعی به وضع دیگر به روش…
مطالعات تاریخ اسلام
ابن خلدون، به عنوان شخصیتی صاحب نظر در حوزه مناسبات دین، سیاست و جامعه، با فهمی که از تاریخ حکومت های مسلمان دارد، به این سوال چالش برانگیز در طول تاریخ اندیشه اجتماعی مسلمانان پاسخ داده که احکام اجتماعی تا چه اندازه ریشه در دستور شارع و یا عرف و…
آیینه پژوهش
تاریخ تمدن، شاخه نسبتا جدیدی در شاخه های درس تاریخ است. در فرهنگ تاریخی مسلمانان، نگاه تمدنی به تاریخ نبوده و غالبا همان نگاه های سیاسی و احیانا اجتماعی غیر پویا به تاریخ گذشته وجود داشته است. درحالیکه گرایش علمی تاریخی با عنوان تاریخ تمدن مورد توجه بسیاری از مورخان…
کتاب ماه تاریخ و جغرافیا
تمدن اسلامي دوران‌هاي متفاوتي را پشت سر نهاده است. صرف نظر از اين که اين ادوار چگونه و بر چه اساسي تقسيم شود، مسلم است که نبايد با ادوار تمدن غربي مقايسه و زمان‌بندي و موجود در مراحل مختلف تمدن غربي، از دوران روم تا قرون ميانه و عصر جديد،…
مطالعات تاریخ اسلام
حلب در سال 333 ق، توسط سیف الدوله، مرکز حکومت شیعی حمدانی شد. فعالیت این حکومت در ابعاد مختلف باعث رواج و تثبیت تشیع در این شهر شد. بعد از حمدانیان نیز سلسله شیعی مرداسی در این شهر حکومت کردند. یکی از ابعاد فعالیت حکومت و جمعیت شیعه در این…
مطالعات تاریخ اسلام
مزیدیان یکی از حکومت های شیعی عراق بودند که در فاصلة میان سال های 350 تا 545 ه .ق برابر با 961 تا 1150م.، بر منطقة حلّه و پیرامون آن فرمان راندند. آنان که شاخه ای از اعراب بنی اسد به شمار می آمدند، نخست در محلی بین کوفه و…
الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
پس از ظهور اسلم در شبه جزيره عربي و گسترش نسبتا سريع آن در سرزمينهاي همجوار از جمله ايران، شام، مصر، مغرب و اندلس و در نتيجه تلقي انديشه هاي متعالي آن دين با انديشه هاي ملل مغلوب، بخشي از ظرفيت فرهنگي و تمدني اسلم با ميراث تمدني ديگر ملل…
تاریخ پزشکی
نورالدین محمود بن زنگی در شهرهای مختلف قلمرو خود از جمله حلب و دمشق اقدام به تاسیس بیمارستان نمود و موقوفات قابل ملاحظه ای برای اداره آنها اختصاص داد که مهم ترین آنها بیمارستان نوری دمشق بود. این بیمارستان پس از نورالدین به حیات علمی خود ادامه داد و به…
روش شناسی علوم انسانی
این پژوهش با هدف بررسی روش مالک بن نبی در حصول معرفت اجتماعی با تأکید بر دو امر شیوه جامعه کاوی مالک و شیوه تحلیل داده او انجام شده است. دو پرسش اصلی که این پژوهش پابست پاسخ بدان ها بوده، از این قرارند: 1. مالک با چه سنخ تقسیم…
مطالعات تاریخ فرهنگی
مفهوم فرهنگ و بازسازی فرهنگی از مفاهیم بنیادینی است که به سبب دربرگرفتن گستره ی متنوعی از موضوعات و حوزه های تاریخی و اجتماعی نیازمند بحث و واگشایی از جنبه های مختلفی است. از سوی دیگر، بررسی و شناخت نگاه متفکران حوزه ی تاریخ تمدن – به ویژه تمدن اسلامی…
مطالعات اندیشه معاصر مسلمین
یکی از سرفصل‌های آسیب‌شناسی تمدن‌ها بررسی عوامل چالش زا و موانع پیش روی آن‌هاست. این بررسی، واکاوی مجموعه عواملی است که با اعوجاج در نهضت تمدنی و فرهنگ‌شهری، آن را از مسیر اصلی و یا شتاب متناسب با دوره زمانی و تاریخی‌اش دور می سازد. مقاله حاضر در پی آن…
نظریه های اجتماعی متفكران مسلمان
مالک بن نبی متفکر معاصر الجزایری به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین ایده پردازان و تحلیلگران حوزه تمدن از منظر تاریخی-اجتماعی شناخته می‌شود. در این پژوهش به دنبال آن هستیم تا جایگاه و عوامل مؤثر بر شبکه روابط اجتماعی در شکل‌گیری جوامع و تمدن‌ها را از منظر او بررسی کنیم. موضوع سه…
معرفت فرهنگی اجتماعی
«آینده‌پژوهی»علم و هنر کشف آینده و شکل بخشیدن به دنیای مطلوب فرداست. از ویژگی‌های مهم این دانش،بهره‌گیری از ابزارهای علمی به منظور ترسیم‌ چشم‌انداز متناب با ارزش‌های حاکم بر جامعه و برنامه‌ریزی برای نیل به جامعهء مطلوب است.از این رو،جامعه‌شناسان آینده‌پژوهی را ابزار هدایت اجتماعی‌ دانسته‌اند. اسلام نیز علاوه بر…
مطالعات جوان و رسانه
سبك زندگی، مجموعه¬ای از الگوهای نظام¬مند در حوزه رفتار است كه خاستگاه آن را باورها، ارزش-ها و هنجارهای شكل‌گرفته در یك فرهنگ یا خرده¬فرهنگ تشكیل می‌دهد. از آنجایی كه فرهنگ نیز از عامل دین اثر پذیرفته است، می¬توان ادعا كرد آموزه¬های دینی می¬تواند در شكل¬گیری یك سبك زندگی اثرگذار باشد.…
محفل
سبک زندگی عبارت است از مجموعه رفتارها و الگوهای کنش فردی و گروهی که معطوف به ابعاد هنجاری و معنایی زندگی اجتماعی باشد. با توجه به ویژگی انتخاب گری که در سبک زندگی وجود دارد، می توان هر مجموعه منسجمی از الگوهای رفتاری برآمده از آموزه های دینی را که…
مطالعات اجتماعی و رسانه
سبك زندگی، مجموعه ای از الگوهای نظام مند رفتاری است كه خاستگاه آن را باورها، ارزش ها و هنجارهای شكل گرفته در یك فرهنگ یا خرده‌فرهنگ تشكیل می دهد. از آنجا كه فرهنگ جوامع بشری، به میزان بسیاری از عامل دین اثر می‏پذیرد، طبیعی است كه آموزه های دینی در…
مطالعات جوان و رسانه
رفاه اجتماعی بر پایه کار و فعالیت سالم اقتصادی، از اهداف مهم و جدی آموزه های اسلامی در سطح جامعه بشری است. پایبندی عملی به باورها و ارزش های اسلامی و هنجارهای برآمده از نظام معنایی توحیدی، به صورت طبیعی می تواند رشد و شکوفایی اقتصادی جامعه، و رفاه انسان،…
دکترین مهدویت
رویکرد کلاسیک جامعه شناسان و دانشمندان حوزه مطالعات فرهنگی به مقوله سبک زندگی, مانند تمام مباحث دیگرء رویکردی توصیفی است. توجه به سبک زندگی به اقتضای شرایط جامعه غربی در چند دهه اخیر پررنگ شده و آن رامعیاری برای بررسی جامعه برای طبقه بندی اجتماع که دیگر از کارایی کافی…
سبک زندگی دینی
سبک زندگی، شامل مجموعه‌ای از رفتارها و الگوهای کنش هر فرد است که معطوف به ابعاد هنجاری و معنایی زندگی اجتماعی باشد؛ از آنجایی‌که آموزه‌های دینی بر شکل‌گیری و تثبیت باورها، ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی اثرگذار است، می‌توان گفت که الگوهای رفتاری پذیرفته‌شده در یک گروه اجتماعی، به میزان زیادی…
اندیشه سیاسی در اسلام
راهبرد بازگشت به اسلام در دوران معاصر، خوانش ها و رویکردهای گوناگونی را در جامعه مسلمان به همراه داشته است. این تلاش ها اگرچه در فضاهای متفاوت فکری و فرهنگی و مذهبی سامان یافته، اما همگی در چارچوب نظام معنایی توحیدی و با نگاه به آموزه های والای اسلامی شکل…
فرهنگ رضوی
سبک زندگی، شامل مجموعه ای از رفتارها و الگوهای کنش افراد بوده که معطوف به ابعاد هنجاری و معنایی زندگی اجتماعی است و از آنجا که آموزه های دینی بر شکل گیری و تثبیت باورها، ارزش ها و هنجارهای اجتماعی اثرگذارند، می توان گفت الگوهای رفتاری پذیرفته شده در یک…
مطالعات فرهنگی اجتماعی
دور شدن جامعه مسلمان از دوران رشد و شکوفایی تمدنی، پس از رویارویی مسلمانان با مدرنیته و تمدن غربی، آنان را به اندیشه‌ورزی ژرف و فراگیر درباره سازکار ورود دوباره جامعه مسلمان به چرخه تمدن واداشت. نظریه‌پردازی تمدنی اندیشمندان مسلمان در دو سده گذشته، فراز و فرود بسیاری داشته و…
مطالعات اسلامی آسیب های اجتماعی
دانش اجتماعی مسلمین که از زوایای گوناگون به ژرفانگری در مسائل اجتماعی پرداخته است، با کنترل شایسته‌ی آسیب‌های اجتماعی در سده‌های میانی، نقش مهمی در فراز تمدنیِ جامعه‌ی ‌مسلمان داشته است. از میان رویکردهای گوناگون دانش اجتماعی مسلمین، رویکرد خطابی بیشترین اثرگذاری را بر اندیشه و رفتار مردمان داشته و…
تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
انحطاط تمدن اسلامی ایرانی از دیر باز مورد توجه اندیشمندان بوده است. تحقیق حاضر با تکیه بر آثار منتشره از این دو اندیشمند با روش مطالعه تطبیقی در صدد مقایسه دیدگاه آنان درخصوص عوامل انحطاط تمدن اسلامی ایرانی و راهکارهای برون رفت از آن می باشد. یافته ها نشان می…
اسلام و مطالعات اجتماعی
دستیابی به الگویی مطلوب از سیره ارتباطی رسول اکرم| در گروِ تحلیل و فهم منطقیِ اجزاء، عناصر، متغیرهای مؤثر و فرایند طی شده است؛ چرا که فرایند ارتباط به هر شکلی که برقرار شود، حداقل سه عنصر را در بر می گیرد: فرستنده، پیام و گیرنده (مخاطب). هر سه عنصر…
تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
قرآن کتابی تاریخی نیست، اما به موضوع تاریخ توجه کرده و حتی از آن برای نیل به اهداف خود استفاده کرده است. از این رو گاهی به توصیف تاریخ پرداخته تا در پس تحلیل آن به هدف خود برسد و گاهی به سنت های تاریخ و گاه به تاریخ انبیا،…
مطالعات انقلاب اسلامی
رنسانس و انقلاب صنعتی، جهان معاصر خود را تحت تأثیر قرارداد، پیشرفت های مادی چشمگیر غرب، ممالک دیگر را ترغیب به ایجاد تحولاتی نمود تا خود را به کاروان غرب برسانند. برخی از کشورها تحول در نظام آموزش را راهکاری موثر برای این تحول دانستند. دولت قاجار نیز همین مسیر…
تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
امیرالمومنین(ع) تاریخ را برای هدایت بشر و جامعه بشری بسیار حیاتی می دانند، چراکه با تلفیق مشاهدات شخصی و تجارب تاریخی پیشینیان مجموعه ای از دانستنی ها و سرمایه های فکری را پیش روی انسان قرار می دهد. کشف و استخراج میدان معنایی واژه تاریخ در نظام فکری امام(ع)، پیشینه…
پژوهشنامه علوی
در اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی، مرحله سوم از فرایند ایجاد تمدن نوین اسلامی، تشکیل دولت اسلامی است. از سویی حضرت امیر (ع)در نامه مشهور خود به مالک اشتر در الزامات دولت اسلامی مطالب مختلفی را بیان کرده اند که عمل به آن ها می تواند به تحقق دولت اسلامی…
پژوهشنامه سبک زندگی
کار و تلاش از عناصر مهم در تحقق سبک زندگی اسلامی است و از ارکان یا عناصر مقوم تمدن نیز به شمار می رود، اما مسلمانان در سده های اخیر با پدیده کم عملی و کم کاری مواجه بوده اند که شاید یکی از علل آن بی توجهی به روش…
تاریخ اسلام در آینه پژوهش
مدیریت افکار مقوله ای است ناظر به «حوزه شناختِ» انسان که تحت تأثیر متغیرهای متعددی قرار می گیرد و مقتضیات و شرایطی متفاوت با دیگر حوزه ها همچون سیاست و حاکمیت دارد. از جمله متغیرهای مطرح در این زمینه، «اقتدار» است که بیشتر از منظر دینی و ساختار سیاسی مورد…
اندیشه نوین دینی
شناخت بستر وقوع حوادث و رویداد های تاریخی و محدوده و وسعت آن، که جهان تاریخی را سامان می دهد در مطالعات تاریخی و زندگی بشری از اهمیت بسزایی برخوردار است، توجه به دامنه تاثیر رفتارهای تاریخی انسان در عوالم مختلف علاوه بر اثر تربیتی بر فرد و جامعه، به…
تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
وضعیت شناسی امروزین ما از مقوله علم، خصوصا در راستای سیاست گذاری های علم، نیازمند نسبت سنجی علم شناسی قرآنی با علم شناسی ِجهان علم های تمدن اسلامی به عنوان تجربه تاریخی مان در علم است. نوشتار حاضر با تمرکز بر سیالیت واکنشی تجدیدی علم به عنوان گونه ای از…
اندیشه نوین دینی
چیستی، اعتباروکاربست نظریه دینی در علم تاریخ و مطالعات تاریخی، از مسائل اساسی فلسفه علم تاریخ دینی است. کاربردی کردن نظریه دینی در علم تاریخ و تحقق عینی تحلیل دینی تاریخ، ضرورت تحقیق را مضاعف می کند. (هدف و ضرورت مقاله) سؤال اصلی تحقیق برچیستی، اعتبار و کاربست نظریه دینی…
تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
رکود تمدنی جهان اسلام متأثر از فرهنگ غرب، رکودی فرهنگی است که همه حوزه های تمدنی ازجمله کانون خانواده را، متأثر ساخته است. تمدن گراها تنها راه برون رفت از این رکود را، رجوع به منابع دینی جهت استخراج، دستیابی و استنباط فرهنگ دینی با هدف جایگزین کردن این فرهنگ…
نامه تاریخ پژوهان
مطالعه و تحلیل انتقادی تئوری سنت تاریخی قرآن در حیطه مسائل فلسفه نظری تاریخ است.هدف‌ مقاله حاضر،بررسی تحلیلی و انتقادی تئوری شهید صدر درباره سنت تاریخی قرآن است.هم‌چنین تبیین‌ ساختارها و قالب‌ها،و صفات و ویژگی‌های سنن و قوانین تاریخی قرآن و نیز تحلیل اشکال و چهره‌های‌ سنن و قوانین تاریخی،از…
روش شناسی علوم انسانی
پژوهش‌های فلسفی تاریخ با توجه به کاربرد متفاوت واژه‌ی تاریخ، به دو شاخه‌ی متفاوت معرفتی (معرفت درجه اول و درجه دوم) تقسیم می‌شود. معرفت درجه اول فلسفه‌ی نظری یا جوهری تاریخ، و معرفت درجه‌ی دوم فلسفه‌ی تحلیلی یا انتقادی یا فلسفه‌ی علم تاریخ است. مقاله‌ی حاضر درصدد بررسی تمایز موضوعی،…
تاریخ اسلام
تمدن پژوهی در نظام علمی غرب، سابقه­ای دیرینه دارد و چیستی تمدن اسلامی از این قاعده مستثنا نیست. هدف اصلی نگارش این مقاله، شناخت چیستی تمدن اسلامی براساس تنوع رویکردها است. با توجه به مفهوم شناسی تمدن با رویکردهای ماهیت نگر، تمایزنگر، علت­نگر و تحلیل مفهومی و با توجه به…
تاریخ و تمدن اسلامی
رابطه دین با تمدن و نقش دین در پیدایی یا توسعه تمدن‌ها، موضوعی است که در اندیشه بسیاری از نظریه‌پردازان و مورخان و برخی از دین‌پژوهان انعکاس یافته و طیف متنوعی از صاحبان دیدگاه‌های موافق و مخالف را در برگرفته است. این نوشتار تلاشی است برای واکاوی نسبت دین با…
شیعه پژوهی
دورة فاطمیان (٢٩٧-٥٦٧ ق ) از دوره های مهم در زمینه شکوفایی تمدن اسلامی اسـت که تاکنون کمتر اندیشمندان و صاحب نظران مسلمان و غیـر مسـلمان بـه واکـاوی آن پرداخته اند. با وجود آنکه توجه نویسندگان مسلمان و خاورشناسان بـه حـوادث سیاسـی این دوره ، زوایایی از تاریخ فاطمیان را…
پژوهش نامه علوم انسانی اسلامی
حسن حنفی، از جمله اندیشمندان جریان نومعتزلی است که دارای طرح و پروژه فکری مشخص است؛ طرحی که آن را «التراث والتجدید» نامیده و در امتداد تلاشهای فکری جریان اصلاح دینی قلمداد می‌کند. دغدغۀ اصلی حنفی در این طرح، نوسازی میراث دینی بوده و بخش مهمی از آن به نوسازی…
مطالعات تاریخی جهان اسلام
عقب‌ماندگی و انحطاط جوامع اسلامی از موضوعات مهمی است که بسیاری از اندیشمندان مسلمان به آن پرداخته و راهکارهایی برای برون‌رفت از آن ارائه نموده‌اند. خیرالدین تونسی از اندیشمندان سیاستمداری است که با مد نظر قرار دادن پیشرفت مسلمانان و انحطاط اروپائیان در گذشته از یکسو، مشاهده وضعیت انحطاط جوامع…
مطالعات تاریخی جهان اسلام
تاکنون گونه‌شناسی‌های متعددی از جریان‌های فکری جهان اسلام صورت گرفته، اما اغلب با رویکرد سیاسی یا مذهبی بوده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای در صدد پاسخ به این پرسش اصلی است که از منظر تمدنی چه رویکردهای کلانی را در جریان‌های فکری معاصر جهان اسلام می‌توان…
مطالعات اندیشه معاصر مسلمین
نگرش انتقادی به تمدن غرب در اندیشۀ بسیاری از متفکران مسلمان بازتاب یافته و دیدگاه‌های گوناگونی در این‌باره مطرح شده است. تحقیق حاضر درصدد است با روشی تحلیلی- انتقادی به این پرسش پاسخ دهد که از دیدگاه ابوالحسن ندوی چرا و چگونه تمدن جدید غرب جهان را در بحران فرو…
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی
دوره فاطمیان از دوره های مهم در شکوفایی تمدن اسلامی به شمار می رود. با توجه به تشیع فاطمیان و تأکید اساسی آنان بر مذهب، بسیاری از ناظران غیرمسلمان در بررسی عوامل شکوفایی علمی دوره فاطمیان به عوامل مذهبی این شکوفایی نیز پرداخته اند. در این نوشتار، دیدگاه های اندیشمندان…
اسلام و مطالعات اجتماعی
موضوع رابطه دین و تمدن و نقش دین در فرایند تمدن سازی، از مباحث بسیار مهم در حوزه مطالعات تمدنی به شمار می رود. این نوشتار درصدد است چیستی و چگونگی رابطه دین اسلام و تمدن را در اندیشه امام خمینی(ره) مورد واکاوی قرار دهد. برای این هدف، با روش…
دین وسیاست فرهنگی
مسئله عقب ماندگی و پیشرفت جوامع اسلامی از جمله مسائل مهمی است که ذهن بسیاری از اندیشمندان مسلمان را به خود مشغول نموده و هر کدام از منظری تلاش نموده اند ضمن بررسی عوامل عقب ماندگی، راهی برای برون رفت از این مشکل بیابند. این نوشتار درصدد است با روش…
تمدن اسلامی و دین پژوهی
حسن حنفی، از جمله اندیشمندانی است که مسئله انحطاط و برون رفت از آن، دغدغه ذهنی وی بوده و دارای طرح تمدنی مشخصی در این زمینه بود. در این نوشتار تلاش شده است با روش توصیفی، تحلیلی به این پرسش پاسخ داده شود که عامل اصلی عقب ماندگی جهان اسلام…
اسلام و مطالعات اجتماعی
مسئله رابطه دین و تمدن از جمله موضوعات بنیادینی است که به رغم اهمیت بسیارآن، چندان که باید با رویکردی نظری بررسی نشده است. نوشتار حاضر درصدد است از منظری تئوریک به این موضوع بپردازد و با روش توصیفی - تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که نوع نگرش به…
پژوهش های تمدن نوین اسلامی
حج به عنوان آیین دینی جامع و دارای ویژگی های منحصربه فرد، ظرفیت بالایی برای ایفای نقش در تمدن اسلامی داشته و دارد. در منظومه فکری مقام معظم نمونه جامعه » رهبری حج دارای جایگاه ویژه ای است؛ به گونه ای که ایشان حج را می دانند. این تشبیه و…
مطالعات سیاسی جهان اسلام
در نیمه دوم قرن بیست بویژه پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران شاهد بیداری اسلامی و حرکت مجدد مسلمانان به سمت هویت یابی تمدنی هستیم. در میدان جهان اسلام کشورهای ج.ا.ایران، عربستان سعودی، مالزی و ترکیه، بیش از دیگران به نظریه پردازی در راستای مهدشدن تمدنی پرداخته اند. این کشورها…
پژوهش های اجتماعی اسلامی
در این مقاله نویسنده درصدد بررسی حیات تمدن و فرهنگ اسلامی و احیای آن در عصر حاضر است. وی در این راستا پس از ارائه‌ی تعاریف تمدن و فرهنگ از منظر اندیشمندان مختلف غرب و شرق، تمدن اسلامی را از حیث واجد یا فاقد بودن صفات تمدنی ارزیابی می‌نماید. در…
مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی
در طلیعه گام دوم انقلاب اسلامی ایران، نقش کارگزاران در تعالی نظام اسلامی منحصر به‌فرد است و اگر کارگزاران نظام با تراز آرمان‌های انقلاب اسلامی تربیت و انتخاب نشوند، نمی‎توان به مقاصد عالی انقلاب دست پیدا کرد. در همین راستا این مقاله تلاش کرد با احصای مؤلفه‌های شایستگی کارگزاران در…
مطالعات انقلاب اسلامی
از منظر آیت‌الله خامنه‌ای به مثابه یک متفکر و اندیشمند اسلامی، هدف نهایی انقلاب اسلامی رسیدن به تمدن اسلامی در زنجیره‌ای منطقی و مستمر است که بر چهار رکن دین، عقلانیت، علم و اخلاق بنا شده است و برای تحقق آن بایستی پنج مرحله انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی،…
حوزه
گفتمان حوزه و جهان اسلام از زاویه‌های گوناگون درخور بحث و بررسی است، اما ساحت تعاملی و تمدنی این نهاد علمی در جهان اسلام، کم‌تر موضوع پژوهش قرار گرفته است . در این نوشتار هدف آن است تا با رویکردی تاریخی و روشی توصیفی -تحلیلی موضوع به صورت کلی تصویر…
مشکوة
تاریخ تمدن اسلامی از به ثمر رسیدن دانش های گوناگون حکایت دارد که سرشتی از جنس مراحل این تمدن یافته اند.به همین اعتبار می توان از دانش های مرحله پیدایش و دوره شکوفایی و روزگار انحطاط تمدن اسلامی یاد کرد. در این میان بررسی تاریخ پیدایش دانش تمدن شناسی نشان…
پژوهش های قرآنی
عدالت و تمدن به‌عنوان دو پدیده مرتبط با زندگی اجتماعی بشر، از موضوعات مورد توجه نخبگان جوامع از روزگاران کهن تا کنون بوده‌اند. با اینکه عدالت‌خواهی از خواسته‌های همگانی در جوامع بشری بوده و زمینه جنبش‌های اعتراضی در میان عموم مردم و تکاپوهای فکری در میان متفکران را موجب شده،…
مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی
اسلام به عنوان یک دین اجتماعی و جهانی از همان ابتدای ظهورش به دنبال تمدن سازی بوده است .دین اسلام پس از استقرار، به سرعت توانست بنیان گذار تمدن شگرفی در جهان شود؛ به گونه ای کهتمدن های دیگر، ازجمله تمدن غربی را وامدار خود نماید. اینکه آیا مسلمانان می…
نقد و نظر
این نوشتار گزارشی از انگاره های تمدن شناسانه سیدحسین نصر در کلی ترین برش آن و بدون لحاظ تمدنی خاص است. درعین حال، امکان سنجی ارجاع این انگاره ها به انگاره یا نظریه ای مرکزی به نام همزادی دین و تمدن را عهده دار است. در این راستا، پس از…
مطالعات انقلاب اسلامی
موج سوم بیداری اسلامی سراسر جهان اسلام را فرا گرفته است. برخی منتقدین براین باورند که قرن 21 نه‌تنها قرن انقلاب‌ها بلکه قرن انقلاب‌های اسلامی می‌باشد. اگرچه الگوی همه این انقلاب‌ها یکسان نیست اما ریشه‌های مشترکی در میان آنها یافت می‌شود که برگرفته از اسلام است. با ظهور انقلاب اسلامی…
مطالعات روابط فرهنگی بین الملل
مطالعات بین رشته ای دانش راهبردی
ظهور انقلاب اسلامی ایران با برهم زدن بسیاری از معادلات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی از طریق تقویت بنیادهای تمدن اسلامی موجب بالندگی و احیای مجدد این تمدن شده است.این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به این سوال پاسخ می‌دهد،که انقلاب اسلامی اساسا چه نقشی در نوسازی تمدن اسلامی…
راهبرد فرهنگ
نوشتار حاضر در پاسخ به این پرسش که انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی چه تأثیری بر شکل‌گیری بیداری اسلامی کنونی و بسترسازی برای تمدن جدید اسلامی دارد، تدوین شده‌ و در یک مطالعه اسنادی، با روش توصیفی و تحلیلی به نتایج ذیل دست یازیده است: نقطه آغازین هر تحول سازنده…
معرفت فرهنگی اجتماعی
الگوی تمدنی ترکیه، به عنوان یکی از کشورهایی که در سال های اخیر مورد توجه جریان های لیبرال اسلام گرا قرار گرفته است، درخور توجه ویژه می باشد. این نوشتار، درپی آن است که با بررسی تحلیلی انتقادی، جریان های اسلام گرای معاصر ترکیه، به دو الگوی تمدنی غالب در…
اسلام و مطالعات اجتماعی
عقل در روایات و آیات اسلامی مخلوق خداوند معرفی شده و حجت درون انسان است. عقل وسیله رسیدن انسان به عبودیت و مهم ترین بخش وجود آدمی در جهان خلقت است. عقل در فقه اسلامی، هرچند به عنوان منبع حکم شرعی معرفی می شود، اما بیش از چند سده است…
معرفت فرهنگی اجتماعی
تمدن، بزرگ ترین مقیاس حیات اجتماعی است که تمامی ابعاد زندگی انسان ها را تحت تدبیر و تأثیر خویش قرار می دهد؛ بنابراین رسیدن به تمدن اسلامی، می تواند بالاترین آرمان جوامع و دولت های اسلامی باشد. تمدن اسلامی، تمدنی است که از پایگاه شریعت اسلامی و از معبر استنباط…
معرفت ادیان
موضوع تمدن سازی و پیشرفت در حکومت های دینی، همواره از موضوعات مهم و چالش برانگیز در حوزه فرهنگ و تمدن بوده است. بی شک، بررسی مصداق های تاریخی این مقوله، کمک زیادی به روشن شدن مسئله و شفافیت نظریه پردازی ها می کند. این مقاله به شیوه توصیفی تحلیلی…
قرآن،فرهنگ و تمدن
قرآن برای همه ی مراحل سلامت حیات بشر برنامه دارد. یکی از مباحثی که در این اثر جاویدان مورد بحث قرار گرفته مسأله تمدن سازی و عمران زمین است. بسیاری از تمدن ها، دولت- شهرها و حاکمان بزرگ تاریخ بشر، مستقیم یا غیر مسقیم مورد اشاره ی آیات قرآن هستند.…
تاریخ در آینه پژوهش
موضوع تمدن سازی در حکومت های انبیا همواره از موضوعات مهم و چالش برانگیز در حوزه فرهنگ و تمدن بوده است. بیتردید، بررسی مصداق های تاریخی این مقوله، کمک شایانی در شفافیت موضوع و نظریه پردازیها دارد. قرآن کریم برای موسی(ع) دو ویژگی دانایی و توانایی را به کار برده…
تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
مالیه نگاری در فرهنگ و تمدن اسلامی از سده اول مورد توجه مسلمانان واقع گردید. از شاخه های فرعی تاریخ نگاری مالی، خراج نگاری بود. با آغاز فتوح اسلامی یکی از مباحث مطرح در ارتباط با فتح سرزمین های جدید، پرداخت خراج به عنوان یکی از مهمترین منابع درآمد دولت…
اندیشه دینی
در توسعه و تمدن دینی, تربیت و رشد انسان جایگاهی محوری دارد. در تمدن شناسی معاصر, تمدن را محصول تاثیرپذیری انسان از یک جانشینی می دانند. این شیوه از زندگی, پی آمدهایی چون غلبه شیوه معیشت کشاورزی و تجارت و بازرگانی و افزایش درآمد سرانه دارد که نتیجه آن شکل…
تاریخ اسلام در آینه پژوهش
دولت حضرت داود و سلیمان‌( براساس قانون، عدالت‌گستری، توسعه علمی و خداباوری بود و آثاری بر جای گذاشت که هنوز پس از سه هزار سال، از تمدنی پویا در زمان ایشان حکایت دارد. نگرش حکومتی به الگوی حاکمیت داود و سلیمان‌( ما را با افق‌های روشنی از ترکیب دین و…
کیهان فرهنگی
مهمترین حادثه تاریخ معاصر که بر تحولات منطقه و جهان اثر گذاشت، پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی رضوان اله علیه بود۔ این حماسه عظیم موجب پایان یافتن سلطه آمریکا بر ایران و قطع دست چپاولگران ثروت و فرهنگ و تمدن ایران گردید۔ انقلاب اسلامی سبب تجدید حیات اسلام…
كیهان فرهنگی
ایجاد بینش و اندیشه تمدن سازی نوین اسلامی برای دست یابی به شهرداری تمدن ساز در تراز انقلاب اسلامی به فرموده رهبری انقلاب اسلامی نیازمند پیشرفت در چهار عرصه است: ا. فکر ۳۔ علم ۳۔ زندگی ۴۔ معنویت مهمترین شاخصه شهرداری تمدن ساز تربیت نیروی انسانی ماهر و نخبگان تأثیرگذار…
تحقیقات تاریخ اجتماعی
هدف اصلی نوشتار حاضر مطالعه رابطه تمدّن با ساخت‌های سیاسی-اجتماعی دولت صفویه است. اهمیت این موضوع به این امر بازمی‌گردد که سیر صعود و نزول هر تمدّن نتیجه سازکارهای تراکمی، بازتولیدی و انحطاطی شکل‌گرفته در نظام اجتماعی-سیاسی جوامع سازنده آن است. پژوهش حاضر به‌دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که…
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی
یکی از شاخص‌های مهم فرهنگ و تمدّن در هر عصری پیشرفت‌های علمی و پرورش صاحبان اندیشه در عرصه علوم است. هدف اصلی نوشتارحاضر، مطالعه اجتماع علمی عصر صفوی و نقش آن در فرآیند تمدّنی آن روزگار است. این مقاله با الهام از الگوی نظری رندل کالینز و با روش توصیفی…
پژوهشنامه نهج البلاغه
تبیین مفهوم و نقش امت براساس مجموعه فرمایشات علمی و سیره عملی امام علی(ع) در فرآیند ساخت تمدن اسلامی، نقطه عزیمت این نوشتار است تا وانماید که این نظریه چه ظرفیت‌هایی در باروری تمدن‌سازی دارد. سؤال پژوهش این است که امام علی(ع) برای احیای مفهوم امت اسلامی چه رفتارهایی داشتند…
مسجد و مهدویت
در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﯿﻌﻪ ﺑﺎورﻫﺎﯾﯽ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺎوره ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖﻫﺎی اﯾﻤﻪ ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد و ﺑﺮای آﻧﻬﺎ ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽﺷﻮد: ﻣﺎﻧﻨﺪ وﻻدتﻫﺎ، ﺷﻬﺎدتﻫﺎ، اﻋﯿﺎدی ﻧﻈﯿﺮ ﻏﺪﯾﺮ و ﻣﺒﻌﺚ... . در ﻣﯿﺎن ﻣﺮاﺳﻢﻫﺎی ﺷﯿﻌﯿﺎن ﻣﻨﺎﺳﺒﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺳﻮم ﺷﯿﻌﯿﺎن ﻣﻨﺘﺴﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﺎصﺗﺮی دارد. ﻣﻨﺎﺳﺒﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ)ع( اﺳﺖ؛…
رهیافت انقلاب اسلامی
انقلاب اسلامی ایران فراتـر از یـک انقلـاب نسـلی و مقطعـی ، بـه عنـوان انقلابی پیوسته و تعالی یابنده با چشم انداز تمدنی مطالعه شـود. مطالعـه آینده فرهنگی _تمدنی انقلاب اسلامی ، نیازمند نظریات و الگوهای مناسب آینده نگری می باشد و استفاده از نظریات و الگوهای آینده پژوهی مدرن ،…
دکترین مهدویت
توجه به موضوع مهدویت و فرایند غیبت و ظهور، دردوره های گوناگون تاریخ مسلمانان و تمدن اسلامی سبب ایجاد تحول و شکل گیری رویکردها و مرزهای جدید درعلوم مختلف اسلامی شده است۔ ازجمله این رویکردها و توجهاتڃ تمرکزبر موضوع نشانه های ظهوراست که به ویژه دردوره هایی که آشوب هایی…
مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی
هدف: شناسایی علل و فرایندهای مانع روند اسلامی شدن دانشگاهها در بعد از انقلاب اسلامی، هدف اصلی این تحقیق بوده است. روش: در این نوشتار، مبتنی بر روش تبارشناسی، به مطالعۀ سیر تاریخی شکل‌گیری دانشگاه در جامعه ایران مبادرت شده است. یافته‌ها: گفتمان دانشگاه اسلامی، از حیث سویه‌های سیاستی و…

پایان نامه ها


نشست های علمی


افراد