دورة فاطمیان (٢٩٧-٥٦٧ ق ) از دوره های مهم در زمینه شکوفایی تمدن اسلامی اسـت که تاکنون کمتر اندیشمندان و صاحب نظران مسلمان و غیـر مسـلمان بـه واکـاوی آن پرداخته اند. با وجود آنکه توجه نویسندگان مسلمان و خاورشناسان بـه حـوادث سیاسـی این دوره ، زوایایی از تاریخ فاطمیان را آشکار نمـوده ، اقـدامات فرهنگـی و علمـی آنـان بیشتر در حاشیه مورد توجه قرار گرفته است . خاورشناسان متقدم بیشتر به موضوعات سیاسی این دوره پرداخته و کمتر به جنبه هـای علمی آن توجه نموده اند، اما برخی از متاخران مانند هاینس هالم و پل .ای.واکر در دورة اخیر با تمرکز بیشتری، به بررسی جنبه های علمی دورة فاطمیان نموده و زوایـایی از آن را واکاوی کرده اند. اگر چه برخی از خاورشناسان در مورد شکوفایی علمی در ایـن دوره ، نظر مثبتی نداشته و یا تردید نمـوده انـد، در مقابـل برخـی دیگـر بـا اطمینـان از وجـود شکوفایی علمی در ایـن دوره سـخن بـه میـان آورده و معتقدنـد شـواهد متعـددی بـر شکوفایی تمدنی این دوره میتوان ارائه نمود. تاسیس موسسات علمی برجسته ای نظیر الازهر و دارالعلم و تالیف آثار علمی در زمینه های گوناگون به دست دانشمندان برجسته در این دوره ، برترین این شواهد به شمار میرود. بررسی دیدگاه خاورشناسان به منزله نگاه بیرونی که این نوشتار در پی آن است ، میتواند برای شناسایی جنبه های پرتوان تمدن اسلامی در این دوره ارزشمند باشد.