قراءه فی الفکر الغربی الإسلام و المستقبل

الحضاره الغربیه فی ساعتها الخامسه و العشرین

موقف الفکر العربی المعاصر من الحضاره الغربیه بین السلب والإیجاب

ارتبطت علاقة العرب والمسلمين بالغرب وبحضارته في عالمنا الحديث والمعاصر بظروف تاريخية وثقافية وسياسية واقتصادية واجتماعية، تناولها الفكر العربي والإسلامي في سياق جدلية الأنا والآخر، الأنا يمثل الذات العربية والإسلامية التي تعيش التخلّف بمختلف صوره وفي أقصى درجاته، والآخر يمثل الغرب الأوروبي وأمريكا الشمالية وفيها أمم تمتلك الحضارة وتحتكر شروطها،…

صدمه الحداثه، أو میلاد إشکالیه الحداثه فی الخطاب العربی والإسلامی

الحداثه والسؤال الدینی (فی ضوء مشروع التبنی الحضاری والتجدید الجذری)

Islamization As A Force Of Global Cultural Renewal Or: The Relevance Of The Tawhidi Episteme To Modernity

Küreselleşme ve Medeniyetler Arası Etkileşim Bağlamında Ortak Değerler

THE CLASH OF INTERESTS: AN EXPLANATION OF THE WORLD DIS ORDER

As the parameters of the Cold War era fade, a new link has been established between the political decision-making process of the power centres of the international system and political theories. This is reflected in the recent theses of Fukuyama's End of History1 and Huntington's “The Clash of Civilisations.”2 Despite…

Bunalımdan dönüşüme Batı medeniyeti ve Hıristiyanlık

Cultural Pluralism in a Globalised World: Challenges to Peaceful Coexistence

In the following paragraphs I would like to highlight the impact of globalization on cultural pluralism and then the issue of how the resulting cultural pluralism might in turn impact the future pattern of the world order. The thrust of my theme is on emphasising the need to better understand…

Dialogues of Civilizations after 9/11 with Specific Reference to the West-Islam Cultural Divide: Promises and Obstacles

Tujuan utama kertas ini ialah untuk membincangkan beberapa aspek berkaitan dengan isu dialog antara Islam dan dunia Barat. Perbincangan tertumpu pada dialog selepas peristiwa 11 September. Kertas ini cuba menjawab beberapa menjawab beberapa soalan berhubung dengan dialog antara Islam dan Barat. Soalan pertama, apakah kesan peristiwa 11 September ke atas…

Islamic Science, Modern Science, and Post-Modernity: Towards a New Synthesis through a TawÍÊdic Epistemology

Synthesis of ideas in all sectors of human life and thought – that is, of human civilization in general – is the very basis of the existence (raison être) of the religion of Islam. Islam has been revealed as a synthesis of all religions. It created a new civilization which…

Concept of Worldvbew Between Assumption and Truth (Observations on Selected Western and Muslim Views)

Artikel ini bertujuan menyelusuri beberapa pandangan mengenai konsep worldview dan elemen-elemen asasnya menurut Barat dan Islam. la juga berhasrat untuk menjelaskan halatuju utamanya dan menghuraikan pelbagai elemen yang terdapat dalam makna worldview tersebut. Oleh yang demikian, beberapa definisi worldview telah dikemukakan untuk diperbincangkan. Kajian ini menyimpulkan bahawa konsep worldview melibatkan…

ظاهره العولمه و مساراتها بین المقاربه الأیدیوجیه و المقاربه الحضاریه

تناول البحث تحليل ظاهرة العولمة وبعض إشكالاتها الأيديولوجية، والمنهجية، والمعرفية، والحضارية العامة. كما حاول البحث النظر في مفهوم العولمة، واستكشاف أبعادها المختلفة في إطار أكثر شمولا. ويركز البحث على بيان صياغة مقاربة حضارية للعولمة تسمح بتحقيق توجيه حضاري لمساراتها، وأهدافها، ومضامينها. يتبع البحث في ذلك كله منهج تحليل النصوص واستقرائها…

الفکر الإسلامی المعاصر.. وتجدید منهج النظر فی العولمه

تحاول هذه الورقة أن تلفت النظر إلى حاجة الفكر الإسلامي المعاصر لأن يراجع موقفه من العولمة، وضرورة أن يجدد ويطور من منهج النظر في تكوين المعرفة بها، لتجاوز حالة الإرباك والانفعال التي حصلت بفعل ما سُمِّي بصدمة العولمة. ولكي يتخطى الفكر الإسلامي قراءته الأولى، التي غلب عليها موقف الخوف والشك…

تهاجم فرهنگی و گفت و گوی تمدنها

تصرف؛ الگوی مواجهه اصیل جمهوری اسلامی با تمدن غربی

عقل در روایات و آیات اسلامی مخلوق خداوند معرفی شده و حجت درون انسان است. عقل وسیله رسیدن انسان به عبودیت و مهم ترین بخش وجود آدمی در جهان خلقت است. عقل در فقه اسلامی، هرچند به عنوان منبع حکم شرعی معرفی می شود، اما بیش از چند سده است…

بازتعریف هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی مناسب انقلاب اسلامی، در گذار از مدرنیته اسلامی به سوی تمدن زمینه‌ساز و بایسته‌های سیاستی برآمده از آن

گونه شناسی های متفاوت از ماهیت و چیستی انقلاب اسلامی ایران و نظام معرفتی برآمده از آن، جایگاه راهبردی انقلاب اسلامی را در سطح ملی، منطقه ای، جهانی و تاریخی تغییر می دهد. در این مطالعه در روندی تحلیلی و مقایسه ای، مؤلفه ها و پیامدهای هستی شناسی اجتماعی انقلاب…

سلطه فرهنگی آمریکا به مثابه غربی سازی جهان «با تأکید بر رهیافت‌ها و ابزارهای ارتباطی»

در این‌ مقاله با بهره‌گیری از نظریه «امپریالیسم فرهنگی» به عنوان چارچوب نظری مبتنی بر الگو‌های ارتباطی به عنوان رهیافت و ابزار آن در راستای اقناع گروه‌های هدف و حاکم‌سازی سلطه‌گری غرب استفاده شده، و بر این اساس ابعاد سلطه فرهنگی، اهداف راهبردی، توان و کارکردهای دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای…

تاثیر سلطه جهانی غرب بر جریان جهانگردی در کشورهای اسلامی، با تاکید بر مورد ایران

در دوران سلطه تمدنی که آن را به نام تمدن غرب می شناسیم، ارتباطات و رسانه‌ها نقش و کارکرد بسیار مهمی در تثبیت این سلطه جهانی دارند. آنچه در این میان شایان توجه است، استفاده از توان باورنکردنی رسانه‌های توده[1] خلق تصاویر دستکاری شده از تمدن غربی و همچنین از…

سکولاریسم به ما چه می گوید؟

بازخوانى نسبت سکولاریسم و حکومت دینى

انسان، سکولاریسم و حقوق زنان

مساوات يا تشابه به عنوان روح حاكم بر كنوانسيون «رفع همه‌ي اشكال تبعيض عليه زنان» از مقوله‌هايي است كه در مباحث متعدد، بررسي و ارزيابي شده است. در بند اول معاهده‌ي مزبور، واژه‌ي «تبعيض» جهت دستيابي به برابري و مساوات زنان، چنين طرح و معنا مي‌شود: عبارت «تبعيض عليه زنان»…

العلاقه بین الإسلام والغرب إطلاله تاریخیَّه

آزاد اندیشی، به مثابه یک مکتب

مطلبی که تقدیمتان می‌شود. بخشی از متن تکمیل شده سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی, رئیس مر کز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدراء در جمع مدیران حوزه هنری در تاریخ ۱/۷/۱۵٩ می‌باشد. وی در این سخنرانی از فصل تازه‌ای برای رویارویی توامان با تحجر و روشن‌فکری غربی سخن گفته و…

توسعه جهانی و گفتمان سکولار

در این قسمت از بحث، به توسعه‌طلبی و جهان شمولی مدرنیته می‌پردازیم. نظام مدرنیته بر اساس یک نظریه تاریخی و فلسفه تاریخ مادی، مدعی سرپرستی و ولایت تاریخی بر جهان می‌باشد و برای تحقق چنین هدف و غایتی، از الگو و شیوه‌ای بهره می‌جوید که جوامع دینی، دیگر حساسیت و…

نظام مدرنیته، دنیاگرایی و مؤلفه محوری آن

این نوشتار به این نکته می‌پردازد که نظام مدرنیته غرب، دارای یک نظام فکری هماهنگ می‌باشد که ترکیبی از مفاهیم ارزشی، بینشی و دانشی است. این نظام فکری نیز دارای یک مؤلفه محوری و اساسی است که همه آن سه رکن و عنصر مذکور در جهت همین مؤلفه دارای معنا…

خاستگاه و جایگاه سکولاریسم در غرب و ایران

چالش های دین و معنویت در تمدن مدرن

بشر جديد با نفي هرگونه عنصر و بُعد قدسي و متافيزيكي از دين و منزلت انسان در نظام هستي، بحران و چالش را در عمق فرهنگ بنيادين ديني و مرجعيت آن وارد كرده و فرهنگ ايماني و عقلاني بشر بدون پايگاه دين، مورد ترديد و تفسير آزاد بشري قرار گرفته…

تحلیلی بر تأثیر الگوهای توسعه غربی بر فرهنگ عمومی جوامع دینی و تاثیرات آن بر آسیب‌های اجتماعی جامعه ایران

پژوهش حاضر درصدد تحلیل علل و عوامل آسیب‌های اجتماعی در فرهنگ عمومی جامعه اسلامی است که به‌تدریج جوامع دینی را به وضعیت بحرانی سوق می‌دهد. بررسی علل و عوامل اجتماعی، این تحقیق با تکیه‌بر برخی داده‌های تحلیلی و توصیفی نظریه‌پردازان اجتماعی و نظریه‌های توسعه اجتماعی، نسبت به وضعیت بحرانی جوامع…

ره یافت غرب شناختی روشن فکران سکولار و علم دینی

این نوشتار به دنبال تحلیلی جریان‌شناختی از روشن‌فکری سکولار بعد از انقلاب می‌باشد. به این منظور، با بررسی شاخص‌ترین جریان‌های روشن‌فکری سکولار، ابتدا نوع رویکرد جریان‌های فوق نسبت به مدرنیته غرب و سپس راهبرد جریان‌های فوق را در حل پارادوکس سنت و تجدد بررسی نموده و با نقد و ارزیابی…

فقر تئوریک فلسفه سیاسى غرب در فهم انقلاب اسلامى

ضعف نظریه پردازی غرب در تحلیل ماهیت انقلاب اسلامی ایران

انقلاب اسلامی ایران بزرگ‌ترین پرسش را در ذهن انسان غربی ایجاد کرده است. تدوین و نشر انواع کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها و مقالات و نیز برگزاری کنگره‌ها و همایش‌های مختلف از جانب غرب درباره انقلاب اسلامی به خوبی این ادعا را ثابت می‌کند. این در حالی است که غرب به دلیل ساحت…

مبلغان مسیحی و تبلیغ علیه اسلام در ایران عصر قاجاریه

سرزمین ایران از دیرباز شاهد حضور مسیحیان (به‌ویژه نسطوریان) بوده است. تا پیش از پنج سده قبل، تعامل ایرانیان با مسیحیان، که بسیاری از آنان ایرانی بوده‌اند، بیش‌تر تعامل اقتصادی و معیشتی و کم‌تر تعامل سیاسی دینی بوده است. از پانصد سال پیش تا کنون که به تبع شکل‌گیری عملی…

مسیحیت در حد واسط دوره باستان و عصر جدید: مسیحیت و تاثیر آن در اندیشه فلسفی قرون وسطی

تاریخ؛ غرب: رنسانس شیعه؛ مروری بر مواجهات ما با جهان غرب در ایران معاصر

رابطه دین و هویت (بررسی انتقادی دیدگاه کارل راجرز)

براساس نظر کارل راجرز ـ یکی از بنیان گذاران روان شناسی انسان گرا ـ زندگی اصیل، زندگی ای است که براساس خواست طبیعی انسان شکل بگیرد. وی نتیجه می گیرد که چون انسان دین دار به منظور جلب رضایت خداوند همواره از خواست طبیعی خود چشم پوشی می کند، درست…

نگاهی تطبیقی به مبانی حقوق بشر در اسلام و غرب

حقوق بشر در جهان امروز، بیش از آنکه یک آرزو و خواست حقوقی باشد، ابزاری سیاسی برای فشار غربی ها بر جهان غیرغربی می باشد. به رغم این، می توان با رویکردی علمی، «منشور جهانی حقوق بشر» را به عنوان عالی ترین سند حقوقی با متون و آموزه های حقوقی…

گزارشی از کتاب روش شناسی مطالعات اسلامی در غرب گفتارهایی از عبدالعزیز ساشادینا

کتاب روش شناسی مطالعات اسلامی در غرب، درس گفتارهای عبدالعزیز ساشادینا است که در گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ارائه شد. کتاب مذکور از شش فصل تشکیل شده است که استاد ساشادینا در پنج فصل به تبیین دوره های مختلف اسلام شناسی می پردازد و در فصل…

گرایش های سکولاریسم در اندیشه غرب

متن حاضر مشروح نشست گرایش های سکولاریسم در اندیشه غرب است ک با حضور مهمانان زیر برگزار شد: پروفسور کریستیان کنزیان، حجج الاسلام حبیب الله بابایی، علی اصغر نصرتی ، مهدی علیزاده و یوسف حسین نژاد.

درآمدی بر «الهیات عملی» در اندیشه دینیِ مدرن

این مقاله در صدد معرفی الهیات عملی و نحوه صورت بندی آن در تاریخ اندیشه مدرن دینی در مسیحیت است. برای انجام این معرفی، به الف) زمینه های تاریخی و اجتماعی (سکولاریزاسیون در غرب)؛ ب) اندیشه های الهیاتیِ پیشین (الهیات شبانی و الهیاتی اخلاقی)؛ ج) شخصیت ها و متفکران اثرگذار،…

الگوهای مختلف در نسبت «دین الهی» و «فرهنگ انسانی»، گزارشی از کتاب «فرهنگ و مسیح» نوشته ریچارد نیبور

نسبت میان مسیح و فرهنگ، از سوی الهی دانان مسیحی به سه شکل ترسیم و پیشنهاد شده است. نویسنده در مقاله حاضر، الگوهای مختلف در نسبت میان دین الهی و فرهنگ انسانی در تفکر مسیحی را در بوته نقد و بررسی قرار داده اس ت. در این راستا، ابتدا پرسش…

فرهنگ تکثرگرای غربی و چالش های نوپدید آن در زیست و هویت مسلمان شرقی

در این مقاله با مروری بر مختصات فرهنگ متكثر مدرن در دنیای غرب، چالش های برآمده از «تكثر فرهنگی» در زیست دینی غربی ها مانند «سكولاریزاسیون استدلالی روان شناختی»، «ضعف ایمانی»، و «بحران هویت دینی» مورد اشاره قرار می گیرد. آن گاه با تطبیق فضای فرهنگی غرب بر وضعیت جدید…

نظریات فرهنگ، دستور کار جدید برای الهیات

فرهنگ در معنای مدرن آن، عنصری پایه در مطالعات مختل ف تاریخی، ادبی، سیاسی، اجتماعی، انتقادی و فلسفی به شمار می رود. نویسنده در مقاله حاضر تلاش می کند ظرفیت ها، پرسش ها، و ابعاد نویی که مردم شناسی فرهنگی در الهیات بوجود می آورد، معلوم نماید. البته مطالعات فرهنگی…

رؤیای تمدنی یهود؛ گزارشی از رویکرد تمدنی به یهودیت در کتاب «یهودیت به مثابه یک تمدن»

مرادخای کاپلان در کتاب "یهودیت به مثابه یک تمدن" درصدد شناخت نگرانی های هویتی و زیستی در آینده یهودیت است تا راهی برای نجات جهانی یهودیان فراهم آورد. بدین منظور، باید تمدن یهودی از نو کشف، تفسیر و برساخته شود. وی در این کتاب می کوشد دین یهودیت را نه…

تبارشناسیِ مفهوم «تمدن civilization » در غرب جدید (ضرورت احتیاط در استفاده از واژه تمدن)

مفهوم جدید تمدن در غرب را باید از قرن هجدهم و نقطه ارتباط بین تمدن و مدرنیته دنبال کرد. لفظ تمدن در نیمه دوم قرن 18 در فرانسه مفهو مسازی شد و به معنای «طراحی جامعه که در آن حقوق و قوانین شهری جایگزین قوانین نظامی شود » به کار…

اقتباس انحلالی؛ شیوه‌ی بهره‌مندی از دستاوردهای تمدن غرب بر پایه اندیشه‌ی فرهنگستان علوم اسلامی قم

فرهنگستان علوم اسلامی قم با رویکردی خاص به سامان دهی رابطه حوزه و دانشگاه در پاسخ به نیازهای دانش بنیان انقلاب اسلامی تاسیس شده و اندیشه ای نو با عنوان «فلسفه نظام فاعلیت» به مثابه یک «فلسفه شدن» بنیان گذاشت که به گونه ای از «جهت داری» و «نسبیت معرفت…

بررسی گفتمانی امکان گفتوگوی تمدن اسلامی و تمدن غرب (مبتنی بر دو نامه رهبر معظم انقلاب دام ظله به جوانان غربی)

غرب» تمدن اسلامی را به‌عنوان تمدن به رسمیت می‌شناسد.ء اما حاضر به «گفتوگو» با آن نیست و درمقابل از رویکرد «برخورد» استفاده می‌کند؛ این امر مسله‌ای اساسی وین تمدن اسلامی و تمفن غرب است, نخستین و مهم‌ترین گام نظریه‌پردازان سیاسی غرب برای برخورد آن است که امکان گفت‌وگو بین تمدن…

تحلیلی انتقادی بر نظریه «امتناع علم دینی و تمدن‌سازی» با غلبه تفکرتئولوژیک و حوالت تاریخی مدرنیته

ازجمله رویکردهای قابل‌توجه در مخالفت با تمدن سازی و اسلامی سازی علوم، نگاهی است که با اتکا بر فلسفه پدیدار شناختی و رویکرد انتولوژیکی، تلاش می‌کند الزامات تمدنی مدرنیته را امر اجتناب‌ناپذیر و حوالت تاریخی دانسته و هرگونه تلاش در اسلامی سازی و بومی کردن علوم جهت مهندسی تمدن اسلامی…

تحلیل تطبیقی میان عقلانیت و خلاقیت تمدّنی در دو پارادیم مدرن و اسلامی (مبتنی بر حکمت متعالیه)

عقلانیت، توان و استعدادی انسانی است در خدمت کشف و به‌کارگیری قواعد و قوانین در جهان اجتماعی و پیامد و نتیجه‌ی آن تثبیت و پایداری زندگی اجتماعی است و خلاقیت نیز استعداد و توانمندی انسانی است برای تغییر و تحول در جهان اجتماعی. تلقی از فرهنگ و نظریه‌ی فرهنگی، تعیین‌کننده‌ی…

چالش های فراروی تمدن اسلامی در رویارویی با نظام وستفالیایی غربی

بیان مسئله: با بعثت پیامبر(ص) اسلام، به عنوان شریعتی مبتنی بر وحی، منشاء هویت، قواعد و هنجارهای حیات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مسلمانان قرار گرفته است. در بعد سیاسی خلافت اسلامی، به مدت چندین دهه شکل رایج سازمان یافتگی سیاسی مسلمانان بوده است. هدف: با توسعه و گسترش نظام وستفالیایی…

ظرفیت نگرش هستی‌شناختی به دموکراسی غربی از منظر تمدن نوین اسلامی

در چند سده ­ی اخیر، دموکراسی یکی از پرطرفدارترین نظام­های سیاسی در کشورهای غربی بوده که مورد توجه برخی دولت­ها و ملت­ها در جهان اسلام نیز قرار گرفته است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تشکیل حکومت مردم­سالار (جمهوری اسلامی)، تتبّع و کنکاش درباره نظام­های مردم­سالار و خصوصا نظام­های…

مقایسه‌ی انتقادی مبانی دولت مدرن با اندیشه‌های هایدگر (تمهیدی برای گذار از دولت مدرن به دولت اسلامی)

دولت مدرن و نقد فلسفی آن، همواره بحث رایج محافل سیاسی و فلسفی بوده است. به‌عنوان‌مثال هایدگر به‌عنوان یکی از منتقدان مدرنیته، اشکالات بسیاری نسبت به ساختار و کارآمدی مدرنیته و دولت برآمده از آن دارد. مهم‌ترین نقد وی به روش‌شناسی پوزیتویستی و رابطه‌ی سوژه - ابژه محوری آن بازمی‌گردد.…

مقایسه دولت اسلامی با دولت‌های سکولار و لیبرال غربی: چشم‌انداز تمدنی

پرسش از چندوچون دولتِ اسلامی در دامان تمدن اسلامی، مسأله این نوشته است و در این راستا، هدف این مقاله مقایسه‌ی دولت اسلامی با دولت‌های سکولار و لیبرال یعنی دولت‌های مدرن غربی است، تا از قِبَل آن به مختصات دولت اسلامی در مقام مقایسه دست یازد. این مقایسه، مبتنی بر…

تحلیلی بر نگرش امام خمینی به مفهوم دولت مدرن

دولت مدرن از جمله موضوعاتی است که کمتر بافت آن از منظرگاه فقهی مورد مداقه قرار گرفته است. معمولاً فقیهان ما بیش از آن که از بافت قدیم و جدید دولت سخن بگویند بیشتر درباره‌ی ضرورت آن سخن گفته‌اند. انگار مفهوم آن را بدیهی دانسته و درباره‌ی آن تأملی فقهی…

سهم اسلام در پیدایش تمدن غرب

سیاسه تغریب العالم الإسلامی

الثقافة الاسلامية تتعرض لغزو التغريب، لا لكي تكون غربية، بل لتهتز دعائمها، وتضعف بنيتها، ويحبط مفعولها في الامة، فما هي طبيعة هذه المواجهة؟ وما هي السبل المتبعة في هذا التغريب هذا ما يحاول الباحث ان يعالجه، من خلال استعراض مظاهر التغريب التي تمارسها دول الاستكبار العالمي تجاه العلو الاسلامي.مافتئ الاستعمار…

مروری بر کتابخانه های مدارس و دانشگاهها در تمدن اسلامی و مقایسه آنها با کتابخانه های دانشگاهی اروپا

کتابخانه در قلمرو تمدن اسلامی دارای ارج و منزلت والایی بوده است. میراث عظیم فرهنگی مدونی که در طی اعصار و قرون برجای مانده، مبین آن است که این نهاد فرهنگی در ادوار درخشان تمدن اسلامی فضیلت فراوانی داشته و از ارکان اساسی جامعه اسلامی محسوب می شده است. اصولا…

ادوار تاریخی و فلسفه تمدن اسلامی و نسبت آن با تاریخ تمدن غرب

تمدن اسلامی از موضوعات مهمی است که نه فقط به هویت جهان اسلام بازمی گردد، بلکه در زمانه ای که تمدن غرب خود را بی رقیب دیده است، می تواند در هویت یابی دنیای اسلام بسیار مؤثر باشد؛ اما این که این تمدن چه فراز و فرودهایی را طی کرده…

گزارش کتاب اسلام تمدنی: پلی میان سنت و تجدد

کتاب اسلام تمدنی، از جمله آثاری است که در پی تفسیری مدرن از مفاهیم اسلامی بوده و طرحی در راستای دستیابی به تمدن اسلامی بدون جذب شدن در مدرنیته غربی است. این کتاب که حاصل تلاش جمعی از اندیشمندان اسلامی است، در سال 2009 از سوی مرکز بین المللی تفکر…