سبک زندگی تجویزی و نقش آن در زمینه سازی ظهور

رویکرد کلاسیک جامعه شناسان و دانشمندان حوزه مطالعات فرهنگی به مقوله سبک زندگی, مانند تمام مباحث دیگرء رویکردی توصیفی است. توجه به سبک زندگی به اقتضای شرایط جامعه غربی در چند دهه اخیر پررنگ شده و آن رامعیاری برای بررسی جامعه برای طبقه بندی اجتماع که دیگر از کارایی کافی…

حوزه روابط اجتماعی بر مبنای سبک زندگی اسلامی

سبک زندگی، شامل مجموعه‌ای از رفتارها و الگوهای کنش هر فرد است که معطوف به ابعاد هنجاری و معنایی زندگی اجتماعی باشد؛ از آنجایی‌که آموزه‌های دینی بر شکل‌گیری و تثبیت باورها، ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی اثرگذار است، می‌توان گفت که الگوهای رفتاری پذیرفته‌شده در یک گروه اجتماعی، به میزان زیادی…

اهداف و ویژگی های تاریخ در قرآن با تأکید بر تاریخ اسلام

قرآن کتابی تاریخی نیست، اما به موضوع تاریخ توجه کرده و حتی از آن برای نیل به اهداف خود استفاده کرده است. از این رو گاهی به توصیف تاریخ پرداخته تا در پس تحلیل آن به هدف خود برسد و گاهی به سنت های تاریخ و گاه به تاریخ انبیا،…

فرآیند تحقق تمدن اسلامی از منظر حضرت آیت الله خامنه ای

از منظر آیت‌الله خامنه‌ای به مثابه یک متفکر و اندیشمند اسلامی، هدف نهایی انقلاب اسلامی رسیدن به تمدن اسلامی در زنجیره‌ای منطقی و مستمر است که بر چهار رکن دین، عقلانیت، علم و اخلاق بنا شده است و برای تحقق آن بایستی پنج مرحله انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی،…

همزادی دین و تمدن؛ بن مایه انگاره های تمدنی سیدحسین نصر

این نوشتار گزارشی از انگاره های تمدن شناسانه سیدحسین نصر در کلی ترین برش آن و بدون لحاظ تمدنی خاص است. درعین حال، امکان سنجی ارجاع این انگاره ها به انگاره یا نظریه ای مرکزی به نام همزادی دین و تمدن را عهده دار است. در این راستا، پس از…

ملاحظاتی انتقادی بر مبانی نظری علم دینی از منظر علامه جوادی آملی

بررسی تاثیر اصالت فرد و جامعه در اندیشه سیاسی شهید مطهری و جان استوارت میل

از جمله موضوعاتی که مباحث فراوانی در میان متفکران برانگیخته موضوع«اصالت فرد و جامعه»است.ورود به مباحث علوم اجتماعی نیازمند نوعی نگرش به رابطه فرد و جامعه است. از این رو رابطه فرد و جامعه به عنوان یکی از مهمترین مسائل علوم اجتماعی و حتی علوم سیاسی در دوران جدید رخ…

مقایسه فلسفه علم تاریخ از دیدگاه ابن خلدون و استاد مطهری

عبدالرحمن ابن خلدون، تاریخ را به «ظاهر» و «باطن»، و استاد مرتضی مطهری، آن را به سه نوع «نقلی»، «علمی» و «فلسفة (نظری) تاریخ» تقسیم کرده اند. ظاهر تاریخ با تاریخ نقلی، و باطن تاریخ با تاریخ علمی، قابل تطبیق است. اما ابن خلدون، واژة معادلِ فلسفه (نظری) تاریخ براساس…

باورداشت آموزه مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی

بی گمان در معرفی و بازشناسی تمدن اسلامی, توجه به آموزه های دینی نقش اصلی و بنیادین ایفا می کند؛ از این رو عدم آگاهی و شناخت از هر یک از این آموزه ها, فهم ما را از تمدن اسلامی به عنوان یک کلیت - که شاخصه پویایی دارد -…

قدرت در قرآن از منظر تفسیر فی رحاب القرآن الکریم آیت الله آصفی

تفسیر ""فی رحاب القرآن الکریم"" آصفی از تفاسیر سیاسی ای است که جنبه های مختلف سیاست اسلامی را در پرتو قرآن کریم تبیین کرده است. مفهوم قدرت را می توان مهم ترین مفهوم فلسفه سیاسی قلمداد کرد که با رویکردهای فلسفی مختلفی به آن پرداخته اند. این مقاله به بررسی…

بررسی مرجع امنیت اقتصادی افراد از خلال قواعد فقه امامیه

مرجع امنیت عبارتست از کانون اصلی امنیت و آن هسته و مبنایی که نیازمند صیانت است. این مرجع می تواند در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... و نیز در سطوح فردی، عمومی، ملی و بین المللی مورد مطالعه قرار گیرد. در این تحقیق، بعد اقتصادی و سطح…

بررسی ابعاد اخلاقی امنیت بین الملل از منظر آیت الله جوادی آملی

پرسش اصلی مقاله این است که ابزارهای اخلاقی اسلام برای تأمین امنیت بین الملل چیست؟ به عبارت دیگر، چگونه می توانیم از وقوع جنگ پیشگیری کنیم و صلح و امنیت را برای مردم جهان به ارمغان آوریم؟ اهمیت گفت وگو درباره این پرسش در وضعیت کنونی، نیاز به توضیح ندارد؛…

تأمل در امکان، مفهوم و ماهیت تمدن اسلامی در عصر غیبت

هرچند تأمل درباره تمدن و تمدن اسلامی در سابقه نگاشته های اسلامی نیز وجود دارد، اما پرسش از تمدن اسلامی در دهه های اخیر، به تبع خودآگاهی دینی مسلمانان، به ویژه از طریق شکوفاشدن جنبش های اسلامی از جمله انقلاب اسلامی ایران، شدت و عمومیت بیشتری یافته است. یکی از…

سبک زندگی ائمه (ع) در امور معیشتی و بازتاب آن در زندگی اجتماعی شیعیان

این نوشتار می کوشد با استناد به داده های موجود در گزیدة منابع شیعی، پس از ارائة گزارشی از دیدگاه و رفتار عملی ائمه: در امور معیشتی، بازتاب آن را در زندگی اجتماعی شیعیان در عصر حضور بکاود. این مقاله نشان می دهد ائمه: برای تبیین بعد نظری سبک زندگی…

مطالعه چگونگی و کارکردهای گفت وگو در سیره نبوی با نگاهی به نظریه کنش ارتباطی

گفت وگو که به عنوان ضرورتی گریز ناپذیر برای ایجاد تفاهم و رفع اختلافات و رشد اندیشه در زندگی بشری است، موضوع مطالعه مکاتب مختلف فلسفی و گرایش های مختلف فکری قرار گرفته است. در سنت اسلامی هم همواره گفت وگو به عنوان راهبردی کلیدی در حل منازعات و گسترش…

گزارشی از کتاب روش شناسی مطالعات اسلامی در غرب گفتارهایی از عبدالعزیز ساشادینا

کتاب روش شناسی مطالعات اسلامی در غرب، درس گفتارهای عبدالعزیز ساشادینا است که در گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ارائه شد. کتاب مذکور از شش فصل تشکیل شده است که استاد ساشادینا در پنج فصل به تبیین دوره های مختلف اسلام شناسی می پردازد و در فصل…

ضرورت نگاه تمدنی به مفهوم معنویت

مفهوم «معنویت» از مفاهیمی است که تعریف آن در آثاری که بدان پرداخته‌اند ابهام دارد و مسئله اصلی این مقاله آن است که چرا تعریف‌های ارائه‌شده از معنویت دارای ابهام است، چرا از هر رویکردی که به آن نگریسته شده معنای واژه نیز تفاوت یافته است؟ بنابر ادعای این مقاله…

بررسی کلی مفاهیم پایۀ تمدّن اسلامی در اندیشۀ مالک بن نبی

بررسی‌های اندیشه اسلامی با رویکرد تمدنی را باید عالی‌ترین سطح طرح اسلام با گرایش عقلانی، عمل‌گرا، کارامد و عینیت‌ساز به‌شمار آورد. به باور مالک بن نبی ‌بحران‌های اصلی جهان اسلام و بلکه بشریت از جنس تمدنی است و راه برون‌رفت از این بحران‌ها و عقب‌ماندگی‌ها در عرصه نظر و عمل…

شاخص های تمدن اسلامی بر اساس آموزه های قرآن کریم، آموزه های قرآنی

این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که تمدن مطلوب بر مبنای نگرش توحیدی چیست و شاخص ها و معیارهای آن کدام است؟ و اینکه چه عناصری باعث پیدایی، پویایی و پایداری یک تمدن می شود؟ نویسنده با این مبنا که قرآن کریم توانسته با ارائه ویژگی های…

مهندسی تمدن اسلامی از منظر سید منیرالدین حسینی الهاشمی

در اندیشه تمدنی سید منیر الدین حسینی الهاشمی، تمدن بستر‌ساز ارتباط انسان با جامعه و طبیعت است و لازمه این ارتباط حضور تمدن هم در نحوه تأثیر انسان و جامعه بر طبیعت و هم در نحوه تأثیر طبیعت بر انسان و جامعه است. البته مناسبات و ابعاد حیات اجتماعی آن‌گاه…

مقوله «تمدن» در طبقه بندی علوم اسلامی

طبقه‌بندی‌هایی که تاکنون در مورد علوم انجام گرفته یا برپایۀ سلسله نظام آفرینش بوده است یا بر اساس طبقات ادراکات انسانی (قوای حافظه، متخیله و عاقله) عنوان شده و یا برمبنای مراحل کمالات سلوک آدمی شکل یافته است، ولی همۀ طبقه‌بندی‌های ممکن در علوم، در این سه رویکرد منحصر نیست،…

ظرفیت‌های دانش کلام در مطالعات تمدنی

این مقاله از دو بخش اصلی تشکیل شده است: در بخش نخست با اشاره به تعریف‌ها و مفاهیم اصلی مانند تمدن و طبقه‌بندی دانشی مطلوب، جایگاه دانش کلام در این طبقه‌بندی و ظرفیت‌های دانش کلام در مطالعات تمدنی نشان داده می‌شود. ظرفیت کلام در دو قلمروِ تبیین رویکرد تمدنی از…