واگرایی و تمایز فلسفه ی نظری تاریخ و فلسفه ی علم تاریخ

پژوهش‌های فلسفی تاریخ با توجه به کاربرد متفاوت واژه‌ی تاریخ، به دو شاخه‌ی متفاوت معرفتی (معرفت درجه اول و درجه دوم) تقسیم می‌شود. معرفت درجه اول فلسفه‌ی نظری یا جوهری تاریخ، و معرفت درجه‌ی دوم فلسفه‌ی تحلیلی یا انتقادی یا فلسفه‌ی علم تاریخ است. مقاله‌ی حاضر درصدد بررسی تمایز موضوعی،…

پیامبر اسلام (ص) و جهان بینی تمدن ساز دینی

در توسعه و تمدن دینی, تربیت و رشد انسان جایگاهی محوری دارد. در تمدن شناسی معاصر, تمدن را محصول تاثیرپذیری انسان از یک جانشینی می دانند. این شیوه از زندگی, پی آمدهایی چون غلبه شیوه معیشت کشاورزی و تجارت و بازرگانی و افزایش درآمد سرانه دارد که نتیجه آن شکل…

نظریه های انقلاب و انقلاب نظریه ها

فلسفه سیاسی اسلام: امکان یا امتناع

جامعه اسلامی در عصر غیبت در فقدان رهبر و حاکمی به‌سر می‌برد که مستقیما نمی‌تواند تکالیف زندگی دنیوی را از منبع وحی دریافت و آنها را به مردم ابلاغ کند تا مردم به این تکالیف به مثابه باور دینی عمل نمایند. آنان اصول و قواعد کلی و ارزشی را از…

انقلاب فرهنگی طرح اجمالی ساماندهی دستگاه فرهنگی کشور

ره یافت غرب شناختی روشن فکران سکولار و علم دینی

این نوشتار به دنبال تحلیلی جریان‌شناختی از روشن‌فکری سکولار بعد از انقلاب می‌باشد. به این منظور، با بررسی شاخص‌ترین جریان‌های روشن‌فکری سکولار، ابتدا نوع رویکرد جریان‌های فوق نسبت به مدرنیته غرب و سپس راهبرد جریان‌های فوق را در حل پارادوکس سنت و تجدد بررسی نموده و با نقد و ارزیابی…

یک قرن گذشت/ تجربه مشروطه

نظریه ‌پردازی مدرن و فلسفه انقلاب اسلامی

سیاست اندیشی در دوران اسلامی تاریخ ایران

تمدن اسلامی در طی قرون مختلف ابعاد و ارزش های خود را در علوم و منابع و متون مختلفی بورز و ظهور داده است. سیاست همیشه به عنوان یک دغدغه و مسئله مهم مورد نظر متفکران و صاحبان اندیشه تمدن اسلامی بوده است، اما مسئله اصلی این بوده که متولی…

زندگى و زمانه احمد بن حنبل‏

احمد بن حنبل رئیس و پیشواى مذهب حنابله و اصحاب حدیث است که در دوران اوج اقتدار عباسیان و علماى معتزله، با دفاع از اندیشه قدمت قرآن و پایدارى در واقعه محنت مطرح گشت. اهمیت زندگى احمد بن حنبل از آنجاست که او على‏رغم همه پایدارى‏اش در برابر عباسیان به…

بررسی وضعیت فلسفه سیاسی در ایران

مباحث فلسفه سیاسی طی چند سال اخیر در جامعه علمی ما برجسته و در برخی مراکز آموزشی و پژوهشی توجه افزون تری به آن شده است. از این رو جای طرح این پرسش باقی است که فلسفه سیاسی و فلسفه سیاسی اسلامی در ایران کنونی از چه جایگاه و منزلت…

مناسبات دانش و آزادی

چیستی «ولایت مطلقه فقیه» در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)

نظریه ولایت فقیه که از سوی امام خمینی ارائه شده است، تفاسیر و برداشتهای مختلفی را در پی داشته است. واژه «ولایت مطلقه» که در مکتوبات و سخنان امام خمینی(ره) نیز تبیین و تفسیر شده است موضوع محوری این مقاله است و محقق در پی پاسخ به این سؤالات است…

آموزش در قرن هشتم هجری بر اساس کتاب «الدرر الکامنه»

فقه سیاسی در ایران، کاستی ها و بایستی ها

فلسفه سیاسی «متعالیه»

مبانی انسان شناسی انقلاب اسلامی

تفاوت عمده مکاتب سیاسی برخاسته از حوزه مبانی و پیش فرضهای آنها است. مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی از مهمترین این مبانی به حساب می آیند. مقاله حاضر مدعی است فهم چرایی تکوین انقلاب اسلامی و نیز تبیین ویژگی های آن در مقایسه با دیگر انقلابها در…

امام خمینی و نقد غرب

مهمترین چالش دنیای اسلام از یک و نیم قرن پیش تاکنون،نفوذ اندیشه غرب در درون عالم اسلامی می باشد.از آن زمان تاکنون مدل های رفتاری-نظری متفاوتی از جانب اندیشمندان رشته های مختلف علمی برای حل بحران مذکور ارایه شده است که نافذترین،کارآمدترین و با دوام ترین آن ها متعلق به…

ضعف نظریه پردازی غرب در تحلیل ماهیت انقلاب اسلامی ایران

انقلاب اسلامی ایران بزرگ‌ترین پرسش را در ذهن انسان غربی ایجاد کرده است. تدوین و نشر انواع کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها و مقالات و نیز برگزاری کنگره‌ها و همایش‌های مختلف از جانب غرب درباره انقلاب اسلامی به خوبی این ادعا را ثابت می‌کند. این در حالی است که غرب به دلیل ساحت…

استراتژى شکست‏ خورده تحریف انقلاب اسلامى

از سال 1357 (1979) که انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید، نظریه‌پردازان مختلف غرب و شرق درباره آن به تحلیل پرداخته‌اند. در نوع این تحلیلها تلاش شده است تا انقلاب اسلامی ایران در قالب یک یا چند نظریه از نظریات حاکم و رایج در علوم اجتماعی غربی تعریف شود. این…

مبلغان مسیحی و تبلیغ علیه اسلام در ایران عصر قاجاریه

سرزمین ایران از دیرباز شاهد حضور مسیحیان (به‌ویژه نسطوریان) بوده است. تا پیش از پنج سده قبل، تعامل ایرانیان با مسیحیان، که بسیاری از آنان ایرانی بوده‌اند، بیش‌تر تعامل اقتصادی و معیشتی و کم‌تر تعامل سیاسی دینی بوده است. از پانصد سال پیش تا کنون که به تبع شکل‌گیری عملی…

انقلاب اسلامی ایران؛ چالشی بر تئوری‌های ساخت‌گرا (بررسی و نقد دیدگاه «تدا اسکاچ ‌پل» درباره انقلاب اسلامی ایران)

در میان رهیافت های ساخت گرایانه درباره انقلاب ها، نظریه خانم تدا اسکاچ پل از شهرت چشم گیر جهانی برخوردارد؛ به گونه ای که در محافل علمی نظریه وی رهیافت های ساختارگرایانه را نمایندگی می کند. این نوشتار درصدد است تا نظریه وی درباره انقلاب های اجتماعی را با تکیه…

غرب‏شناسى اثباتى نگرشى بر نقد غرب از دیدگاه امام خمینى ۲

علت موضع گیری علمای شیعه در برابر اندیشه غرب

تاریخ‌نگاری معاصر ما از آسیب‌های بسیار جدی رنج می‌برد. یکی از مهم‌ترین این آسیب‌ها، به فراموشی سپرده شدن موضوعات مهم و کلیدی در متن آن می‌باشد. از جمله این موضوعات می‌توان به رویکرد جریان دینی که همواره علمای شیعه نماد و طلایه‌دار آن بوده‌اند در قبال جریان‌ها و اندیشه‌های غربی…

نصر متأخر، نصر اسلام گرا

نظریه وحدت در فلسفه دین از منظر علامه طباطبایى(ره)

تمدن غربی، مسیحیت و روشنگری

مقاله توسط دکتر عزت الله فولادوند ترجمه شده است

از سرگیری جنبش تمدن و تقریب

درگيري‏هاي مذهبي باعث توقف جنبش و حرکت تمدّن اسلامي شد. پيش از اسلام، قبايل عرب به علت نزاع‏هاي گوناگون فاقد تمدّن بودند؛ اما اسلام با حل اختلاف‏ها، بستري مناسب براي شکوفايي تمدّن اسلامي پديد آورد و تاريخ بحث‏هاي کلامي و غيره خود نشانه تقريب و در نتيجه زمينه تمدّن بود.…

روش شناسی جرجی زیدان در نگارش تاریخ تمدن اسلامی

روش تاریخ نگاری جرجی زیدان، ادیب و مورخ بزرگ لبنانی و آغازگر شیوه نوین تاریخ نگاری اسلامی، موضوع بحث حاضر می باشد که طی آن، نخست از زیدان و جایگاه علمی و ادبی او و سپس اهمیت روش وی در نگارش تاریخ تمدن اسلامی سخن به میان آمده است، آن…

استقرار سلطه در فاصله عرفان با شریعت

تمدن غرب برای برطرف کردن بحران معنویت در دهه‌های اخیر، به نوعی عرفان برساخته از هندویسم و بودیسم روی آورده که به علت هماهنگی در برخی از مبانی، امکان جاگرفتن در بافت فرهنگی و اجتماعی تمدن غرب را دارد. بررسی شاخصهای این عرفان، نشان می‌دهد که چگونه این عرفان در…

تمدن سرمایه داری؛ نگاهی از درون

قرن هاست که تمدن غرب ادعا می کند که می تواند بشر را به سعادت برساند و او را از ظلمت و تاریکی نجات دهد. برای نشان دادن این توانایی کوشش های فراوانی را در عرصه نظریه سازی و اجرای آن سامان داده است و اکنون، فریاد برآورده که در…

جایگاه اندیشه های برخی از عارفان جمال پرست در گفت و گوی فرهنگ ها و تمدن ها

در پيدايش و تکوين تمدن و فرهنگ جهاني، انديشمندان و جريان هاي فکري کوچک و بزرگ بسياري، کم يا بيش، سهم داشته اند. حاصل همه دستاوردها، اکنون بناي بسيار گسترده و سهمگيني است که تمدن انساني ناميده مي شود. گذشت ساليان فراوان و توسعه همه جانبه، ناگزير، فاصله ها و…

بار دیگر بازیگری و تمدن سازی

نویسنده مقاله به معرفی و بررسی کتاب ( مشکله هویت ایرانیان امروز(ایفای نقش در عصر یک تمدن و چند فرهنگ) از اقای فرهنگ رجایی میپردازد

معرفی و نقد کتاب رویکردهای نظری در گفت و گوی تمدن ها هابرماس، فوکویاما، خاتمی و هانتینگتون

در فصل اول کتاب اجزای اصلی گفت وگوهای تمدن ها یعنی دین، فرهنگ، تمدن و گفت و گو معرفی و هر یک به تفصیل تشریح شده است. فصل دوم به سابقه بحث گفت و گوی تمدن ها و فرهنگ ها در ایران اختصاص دارد و این موضوعات را شامل می…

زبان فارسی؛ تمدن ساز در گذشته وحال

زبانی که به آن سخن می گوییم و می نویسیم زبانی است آسان و توانا و زیبا با پیشینه ای بسیار کهن و روشن. زبان ملی کنونی ما حتی در روزگاران باستانی به عنوان زبان رسمی فرهنگی در شاهنشاهی پهناور ایران به کار می رفته است. این نوشته درباره ویژگی…