نسبت فهم قرآن کریم و حوزۀ مطالعات تمدنی

ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻗﺮآن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﭘﺮده ﺑﺮداری از ﻣﻌﻨﺎی ﻗﺮآن اﺳﺖ. ﺑﺸﺮ در ﺣﻮزه ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺑﺎ ﺳﻪ ﻻﯾﻪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﺳﻪ وﺟﻬﻪ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻗﺮآن ﻣﻮاﺟﻬﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﻪ وﺟﻬﻪ را ﺑﺎﯾﺪ ﭘﯿﺸﺎﭘﯿﺶ ﺷﻨﺎﺧﺖ و از ﻫﻢ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﮐﺮد. اﯾﻦ ﺳﻪ ﻻﯾﮥ تفسیری ﻋﺒﺎرت است از: 1. ﻻﯾﻪ اول: ﺗﻔﺴﯿﺮ اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ؛…

مطالعات تمدنی در حوزه های علمیه ایران بعد از انقلاب

نـگاه تمدنـی در دورههـای قبـل از انقلاب بـه ایـران انباشـته از مفاهیم عرفیِ نهفتـه در تاریخ لفظ و دنیـوی بـود، در حالیکـه بعـد از انقلاب از معنـای سـکوالر«تمـدن» بـه مفهومـی دینـی، اسلامی و حتـی معنـوی تحـول یافـت. فلسـفه تمـدن و تمدنپژوهـی و فراینـد تمدنـی در غـرب در مسـیر تفکیک دین…

ظرفیت‌های دانش کلام در مطالعات تمدنی

این مقاله از دو بخش اصلی تشکیل شده است: در بخش نخست با اشاره به تعریف‌ها و مفاهیم اصلی مانند تمدن و طبقه‌بندی دانشی مطلوب، جایگاه دانش کلام در این طبقه‌بندی و ظرفیت‌های دانش کلام در مطالعات تمدنی نشان داده می‌شود. ظرفیت کلام در دو قلمروِ تبیین رویکرد تمدنی از…

ضرورت نگاه تمدنی به مفهوم معنویت

مفهوم «معنویت» از مفاهیمی است که تعریف آن در آثاری که بدان پرداخته‌اند ابهام دارد و مسئله اصلی این مقاله آن است که چرا تعریف‌های ارائه‌شده از معنویت دارای ابهام است، چرا از هر رویکردی که به آن نگریسته شده معنای واژه نیز تفاوت یافته است؟ بنابر ادعای این مقاله…

سیر تحول نظریه‌ تمدن در اندیشه معاصر مسلمین

دور شدن جامعه مسلمان از دوران رشد و شکوفایی تمدنی، پس از رویارویی مسلمانان با مدرنیته و تمدن غربی، آنان را به اندیشه‌ورزی ژرف و فراگیر درباره سازکار ورود دوباره جامعه مسلمان به چرخه تمدن واداشت. نظریه‌پردازی تمدنی اندیشمندان مسلمان در دو سده گذشته، فراز و فرود بسیاری داشته و…

تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای (چیستی و چگونگی تکامل تمدنی جمهوری اسلامی ایران)

بسیاری از اندیشمندان و شخصیت‌های علمی و فکری جهان، بر این عقیده‌اند که رهبری معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیش از آنکه رهبر سیاسی یک کشور اسلامی باشد، یک شخصیت علمی برجسته در جهان اسلام و عرصه بین‌الملل است. در میان موضوعات و مسائل فکری جمهوری اسلامی ایران و…

تمدن به‌مثابه سطح تحلیل

در بیشتر رشته های علوم انسانی تحلیل ها مبتنی بر نظریه ها صورت می گیرند و اساساً تحلیل خارج از نظریه اتقان و اعتبار کافی را ندارد. در نوشتار پیش‌رو به این پرسش پرداخته می شود که در حوزه مطالعات تمدنی - به‌عنوان یکی از حوزه های مطالعاتی نظری علوم…