مراغه؛ کانون تمدنی عصر ایلخانی (پژوهشی بر پایه کتاب مجمع الآداب فی معجم الالقاب ابن فوطی)

بر خرابه های ناشی از حملات مغول، یک کانون تمدنی فعال، به کوشش عالم برجسته، ریاضیدان و منجم مشهور و فقیه و متکلم شایسته، حضرت خواجه نصیرالدین طوسی بنا شد. ویژگی های خاص این مرد دانشی، سبب شکل گیری این کانون تمدنی گردید. نقطه درخشان این کانون، رصدخانه مراغه بود…

توسعه و تمدن سازی در حکومت های دینی

دولت حضرت داود و سلیمان‌( براساس قانون، عدالت‌گستری، توسعه علمی و خداباوری بود و آثاری بر جای گذاشت که هنوز پس از سه هزار سال، از تمدنی پویا در زمان ایشان حکایت دارد. نگرش حکومتی به الگوی حاکمیت داود و سلیمان‌( ما را با افق‌های روشنی از ترکیب دین و…

گذرگاه مشروطه

بهائیت؛ پیوند عمیق و همه جانبه با استعمار انگلیس

سنتهای الهی و رویدادهای تاریخ؛ بررسی موردی دیدگاه مقریزی در اغاثه الامه بکشف الغمه

توجه به تاریخ و حوادث عالم از گذشته های دور برای انسانها اهمیت وافری داشته است. این امر برای مورخان مسلمان به جهت اهداف خاصشان از پیگیری تاریخ، اعتبار بیشتری داشت. مقریزی، مورخ مصری قرن نهم، مانند بسیاری از مورخان مسلمان توجه ویژه ای به تاریخ داشته است، گرچه او…

غایت مندی تاریخ

«آیندة تاریخ» یا «غایت‌مندی تاریخ» از مباحث ریشه‌دار در اندیشه بشری است و از دیرباز تأملات و مطالعات زیادی را متوجه خود ساخته است، به طوری که در دوره‌های اخیر، دانشی را با عنوان «آینده پژوهی یا تاریخ آینده» وارد عرصه آموزش‌های دانشگاهی کرده است. گرچه بسیاری از متفکران از…

نگرش تاریخی محقق سبزواری در کتاب روضه الانوار عباسی

تاریخ اندیشی و تعقل تاریخی از گذشته دور وجود داشته است، ولی به معنای یک نظام فلسفی و فکری منظم و دارای پیش فرض های معین و روش مشخص به دوره جدید باز می گردد. فیلسوف تاریخ به دنبال فهم معنا و هدف تاریخ است. او می خواهد دریابد آیا…

بنیادهای معرفت شناسی جریان های مذهبی در ایران

در این مقاله، حقوق سیاسى زنان در دیدگاه جریانات مذهبى ایران (سنت گرایان، تجددگرایان و اصول گرایان) مورد بررسى قرار گرفته است. براى این بررسى، بنیادهاى معرفت شناسى این جریان ها و نیز حقوق سیاسى زنان که برآمده از آن بنیادهاى معرفتى است مورد توجه قرار گرفته است. تجددگرایان مشارکت…

آرامگاه دریا: سیری در احوال و افکار فقیه مبارز و سیاست و رز شیراز عصر مشروطه

مرحوم آقا سید نورالدین شیرازی را نه فقط جامعه کنونی ایران که حتی مردم کنونی شیراز هم به درستی نمی‌شناسند. جوانترها وقتی که گذارشان به کوچه پس‌کوچه‌های اطراف بازار می‌افتد و مسجد و آرامگاه نور را می‌بینند، خیلی کنجکاو نمی‌شوند که در آرامگاه نور چه کسی آرمیده است؟ ای کاش…

واژه شناسی یا جریان شناسی ؟ کدام عنوان

كتاب «جريان شناسي فرهنگي بعد از انقلاب اسلامي ايران» در شهريور 1379 توسط معاونت فرهنگي ـ اجتماعي مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام به دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي پيشنهاد شد و پس از تصويب، از سوي دبيرخانه مذكور، مركز جهاد دانشگاهي به عنوان مجري طرح و مهندس سيد…

مقایسه ساختار متن قرآن و منابع تاریخی در گزارش رویدادهای منتخب عصر نبوی

ساختار گزارش‌های تاریخی یکی از مباحث مورد علاقه و توجه مورخان و فیلسوفان علم تاریخ است و بررسی مقایسه­ای آن در قرآن و متون تاریخی سده­های نخستین اسلامی می­تواند دریچه­ای به سوی اندیشیدن در بارة تأثیر هدف بر ساختار گزارش‌های تاریخی بگشاید. رایج‌ترین شیوة بررسی ساختار یک متن از جمله…

فرانقش هدایتگری و سیره اجتماعی فاطمه (س) ؛ درآمدی روش شناختی

سیره اجتماعى فاطمه(علیها السلام) را بر اساس تعامل بین شبکه ارتباطات اجتماعى آن حضرت و مؤلفه هاى مؤثر بر منزلت ایشان، مى توان به دست آورد. منزلت ایشان از سه خاستگاه متاثر بود: نخست برخوردارى از سرشتى پاک، دیگرى وابستگى به خانواده اى پاک و برگزیده و سوم شهروندى جامعه…

رابطه نوآوری نهادی با ظهور و افول تمدن اسلامی: یک ارزیابی مقدماتی

چه عامل (یا عواملی باعث خیزش عظیم علمی و تأسیس تمدن درخشان اسلامی در صدر اسلام شد؟ این پرسشی مهم است که تاکنون پاسخ های گوناگونی بدان داده شده است. یک فرضیه این است که در ابتدای گسترش اسلام، حکومت های اسلامی واقعا از «هیچ» شروع گردیده و خلفای صدر…

ریاضیات ایرانی در عرصه تمدن و فرهنگ اسلامی

تمدن بشری و پیشرفت علوم در تاریخ به یک قوم و نژاد و قبیله اختصاص نداشته، بلکه محصول تلاش تمامی افراد بشر و اقوامی است که با کوشش های پیگیر خود در طول قرن ها تمدنهای مختلف را آفریده اند و علوم مختلف را گسترش داده اند. از این رو…