واکاوى وجوه ارتباط و اشتراک حج و تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیت الله خامنه ای

حج به عنوان آیین دینی جامع و دارای ویژگی های منحصربه فرد، ظرفیت بالایی برای ایفای نقش در تمدن اسلامی داشته و دارد. در منظومه فکری مقام معظم نمونه جامعه » رهبری حج دارای جایگاه ویژه ای است؛ به گونه ای که ایشان حج را می دانند. این تشبیه و…

ظرفیت‌سازی تمدنی در راه‌پیمایی اربعین

راه پیمایی اربعین جلوه ای است از نظریه پیوستگی که توانسته یک امر سنتی را از گذشته آورده و باعبور از عالم مدرن، کاملاً یک ظهور اجتماعی به این گستردگی و بااین ابعاد اجتماعی. سیاسی و اقتصادی نشان دهد؛ به طوری که برخی از محققان در آمریکا بحث کرده بودند…

مناسبات اقوام در ایران در اندیشه آیت الله خامنه ای

یکی از مسایل اصلی در جوامع معاصر، نحوه‌ی همزیستی و مناسبات گروه‌‌‌‌ها و اقوام مختلف در کنار یکدیگر است. این مسیله در جمهوری اسلامی ایران که گروه‌‌‌‌ها و اقوام مختلفی در سالیان و قرون متمادی در آن زیست کرده‌‌‌‌اند، نیز موردتوجه است. مسیله و سوال اصلی این مقاله آن است…

الگوی نقش‌آفرینی حوزه و دانشگاه در تمدن‌سازی مبتنی‌بر منظومه فکری امامین انقلاب اسلامی

حاکمیت اسلام در جهان و تحقق تمدن نوین اسلامی به‌عنوان مهم‌ترین آرمان و چشم‌انداز نهایی، همواره مورد تأکید امامین انقلاب اسلامی قرار داشته است. رسیدن به این آرمان والا بدون نقش‌آفرینی ویژه توسط نهاد علم (حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها) که تغذیه فکری و علمی جامعه را برعهده دارند، میسر نخواهد…

بررسی مبانی انسان‌شناختی علوم انسانی اسلامی از دیدگاه علامه مصباح یزدی

علوم انسانی مدعی توصیف واقعیت انسان و جامعه است و خود را عهده­دار تبیین روابط، ترسیم اهداف و بیان چگونگی رسیدن به آن اهداف می­داند؛ بنابراین لازم است انسان، به‌عنوان موضوع محوری این مطالعات به‌درستی شناخته شود. انسان کیست؟ چه ویژگی‌هایی دارد؟ اراده و رفتار اختیاری او چقدر در سعادت…

نقش آموزش و پرورش در تمدن نوین اسلامی؛ از منظر نظام تأمین نیاز

در شرایط تاریخی حاضر، ایجاد تمدن نوین اسلامی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. عدم تحقق این امر، منجر به سقوط تمدن اسلامی در منظومه تمدن غرب خواهد شد؛ همچنین فراهم کردن بستر سعادت جامعه بشری جز با ایجاد تمدن اسلامی میسر نیست. تحقق این هدف نیازمند انجام مطالعات بنیادین به‌منظور فراهم کردن…

وجوه تحلیل تمدنی نامه مقام معظم رهبری به جوانان اروپا و آمریکا

نامه مقام معظم رهبری به جوانان اروپا هرچند اقدامی منحصربه‌فرد نیست و پیش‌ازاین نیز در سیره عالمان دینی سابقه داشته، اما زمان و زمینه این نامه بدان ویژگی‌ خاصی بخشیده است، به‌گونه‌‌ای که می‌توان آن را به‌عنوان یک کنش خاص در سطح تمدنی تحلیل نمو‌د. در این نامه، رأس هرم…

راهبردهای ارتباطی برای تحقق تمدن نوین اسلامی ایرانی

هدف ترسیم‌شده نظام جمهوری اسلامی ایران، رسیدن به تمدن نوین اسلامی است. امری که بارها از سوی رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی) بر آن تأکید شده و همواره خواستار توجه به افق تمدنی و برنامه‌‌ریزی راهبردی برای تحقق آن بوده‌‌اند. از مهمترین راهبردهایی که در تحقق تمدن باید پی‌جویی شود، راهبردهای…

حکمرانی فضای مجازی بر اساس انگاره مشروعیت فنی-دانشی

در این مقاله با تحلیل ممزوج شدن فناوری و حاکمیت در عصر مدرن و تشدید این امتزاج در عصر مجازی، انگاره‌ای از مشروعیت را مطرح می‌کنیم که نام آن را مشروعیت فنی-دانشی گذاشته‌ایم. این انگاره، انگاره‌ای توصیفی درباره مشروعیت اعمال اقتدار و حکمرانی در دوران مدرن و مجازی است. مطالعه…

امکان‌سنجی تاریخی نهادسازی فرهنگی انقلاب اسلامی مبتنی بر تجربه امام خمینی(ره) در تأسیس نهادهای انقلابی فرهنگی دهه اول انقلاب

شکل‌گیری کامل یک تمدن، متوقف بر چگونگی نظام‌سازی و صورت‌بندی ساختاری آن از طریق فرایند نهادسازی است. اما ایجاد نهاد صرفاً منبعث از ارزش‌های تمدن‌ساز نبوده و شرایط زمینه‌ای اجتماعی و تاریخی روی آن تأثیرگذار است. انقلاب اسلامی ایران با نگاهی تمدنی و مبتنی بر ارزش‌های ویژه خود، فرهنگ را…

چشم اندازی به آموزش معماری در گام دوم انقلاب اسلامی؛ ضرورت تحول در «برنامه و سرفصل رشته معماری» مبتنی بر «حکمت اسلامی» و متناسب با «بوم ایرانی»

انقلاب اسلامی در تداوم راه انبیاء الهی با آرمان «حیات طیبه» جامعه توسط امام و امت شکل گرفت. مراحل تکوین این انقلاب به سوی «تمدن نوین اسلامی-ایرانی» در نظر رهبری حکیم، شامل پنج مرحله «انقلاب، نظام، دولت، جامعه و امت» اسلامی می باشد. اکنون در آستانه گام دوم انقلاب در…

کارکرد های تمدنی نظریه جسمانی بودن حدوث نفس

تمدن مجموعه‌ای از نظام‌های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و .. است که در آن انسان ها بر اساس جهان بینی خویش به دنبال رشد مادی و معنوی در جهت غایات مطلوب هستند. تمدن سازی نیازمند تعیین اولویت ها است. کدام یک از این نظام ها در اولویت اصلاح قرار دارند؟ ادعای…

الگوی عقلانیت اسلامی انقلابی، راهکاری برای نیل به تمدن نوین اسلامی (مطالعه موردی جشنواره مردمی فیلم عمار)

انقلاب اسلامی ایران با تحول در بنیادهای نظم سیاسی جامعه، نهادهای تازه‌ای را در ساخت و توزیع قدرت پس از انقلاب ایجاد کرد. گرچه نهادهای برآمده از انقلاب اسلامی نتوانست به‌طور کامل ماهیت و ساختار بروکراسی به‌جای مانده از نظام پهلوی را دگرگون سازد. وجه اشتراک نهادهای انقلاب اسلامی علی‌رغم…

تبیین نقش قانون الهی در پایایی تمدن اسلامی از نظرگاه آیت‌الله جوادی آملی

امروزه هویت فردی و اجتماعی بشر به حوزة تمدنی بستگی دارد که به آن تعلّق دارد، هر مقدار این حوزة تمدنی قوی­تر و بالنده­تر باشد، افراد و جوامع متعلّق به آن تمدن، احساس ارزشمندی بیشتری می­کنند، ازاین­رو جهت ارزشمندسازی هویت فردی و اجتماعی جامعه‌ی اسلامی، باید به دنبال تمدن­سازی بر…

نقش منابع معرفتی در تمدن ‌نوین اسلامی

بنیادی‌ترین مسأله در دست‌یابی به تمدن نوین اسلامی، نقش عقل، تجربه و وحی است. نظریه‌پردازان مسلمان، در راستای نقد تمدن غرب و دست‌یابی به تمدن اسلامی، به نظریه‌های گوناگونی از علم دینی دست‌یافته‌اند؛ این نظریه‌ها علی‌رغم نقد مبانی تمدن غربی، به خاطر ضعف در روش‌شناسی معرفتی خود، نتوانسته‌اند علم دینی…

آینده‌نگاری راهبردی نهاد علم جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر رویکرد سناریونگاری با تأکید بر دلالت‌های تمدنی

عرصه‌ی علم و فناوری و دانشگاه‌ها به‌عنوان پیشران اصلی قدرت آفرین در مجموعه عناصر پیشرفت جمهوری اسلامی ایران نقش حائز اهمیتی را دارا می‌باشند. بر همین اساس هدف از این پژوهش شناسایی آینده نهاد علم در جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر دلالت‌های تمدنی بوده که بر شناسایی پیشران‌های نهاد…

جایگاه حلقه‌های میانی در حکمرانی تشکیلاتی و نقش آن در تمدن‌سازی، با نگاهی به مقوله تحزب

در نظام ولایی که پرچمدار گفتمان مردم­سالاری دینی است، مردم هم علت موجده­ انقلاب و نظام برآمده از آن و هم علت مبقیه­ی آن دو هستند و حاکمیت اساساً بدون مردم معنا و موضوعیتی ندارد و مردم به مثابه ولی­نعمت، نمی­توانند هیچ نسبتی با شئون حاکمیتی، مدیریتی، جامعه­پردازی و بالتبع…

تحلیلی بر نگرش امام خمینی به مفهوم دولت مدرن

دولت مدرن از جمله موضوعاتی است که کمتر بافت آن از منظرگاه فقهی مورد مداقه قرار گرفته است. معمولاً فقیهان ما بیش از آن که از بافت قدیم و جدید دولت سخن بگویند بیشتر درباره‌ی ضرورت آن سخن گفته‌اند. انگار مفهوم آن را بدیهی دانسته و درباره‌ی آن تأملی فقهی…