واگرایی و تمایز فلسفه ی نظری تاریخ و فلسفه ی علم تاریخ

پژوهش‌های فلسفی تاریخ با توجه به کاربرد متفاوت واژه‌ی تاریخ، به دو شاخه‌ی متفاوت معرفتی (معرفت درجه اول و درجه دوم) تقسیم می‌شود. معرفت درجه اول فلسفه‌ی نظری یا جوهری تاریخ، و معرفت درجه‌ی دوم فلسفه‌ی تحلیلی یا انتقادی یا فلسفه‌ی علم تاریخ است. مقاله‌ی حاضر درصدد بررسی تمایز موضوعی،…

پیامبر اسلام (ص) و جهان بینی تمدن ساز دینی

در توسعه و تمدن دینی, تربیت و رشد انسان جایگاهی محوری دارد. در تمدن شناسی معاصر, تمدن را محصول تاثیرپذیری انسان از یک جانشینی می دانند. این شیوه از زندگی, پی آمدهایی چون غلبه شیوه معیشت کشاورزی و تجارت و بازرگانی و افزایش درآمد سرانه دارد که نتیجه آن شکل…

یک قرن گذشت/ تجربه مشروطه

سیاست اندیشی در دوران اسلامی تاریخ ایران

تمدن اسلامی در طی قرون مختلف ابعاد و ارزش های خود را در علوم و منابع و متون مختلفی بورز و ظهور داده است. سیاست همیشه به عنوان یک دغدغه و مسئله مهم مورد نظر متفکران و صاحبان اندیشه تمدن اسلامی بوده است، اما مسئله اصلی این بوده که متولی…

زندگى و زمانه احمد بن حنبل‏

احمد بن حنبل رئیس و پیشواى مذهب حنابله و اصحاب حدیث است که در دوران اوج اقتدار عباسیان و علماى معتزله، با دفاع از اندیشه قدمت قرآن و پایدارى در واقعه محنت مطرح گشت. اهمیت زندگى احمد بن حنبل از آنجاست که او على‏رغم همه پایدارى‏اش در برابر عباسیان به…

آموزش در قرن هشتم هجری بر اساس کتاب «الدرر الکامنه»

مبلغان مسیحی و تبلیغ علیه اسلام در ایران عصر قاجاریه

سرزمین ایران از دیرباز شاهد حضور مسیحیان (به‌ویژه نسطوریان) بوده است. تا پیش از پنج سده قبل، تعامل ایرانیان با مسیحیان، که بسیاری از آنان ایرانی بوده‌اند، بیش‌تر تعامل اقتصادی و معیشتی و کم‌تر تعامل سیاسی دینی بوده است. از پانصد سال پیش تا کنون که به تبع شکل‌گیری عملی…

علت موضع گیری علمای شیعه در برابر اندیشه غرب

تاریخ‌نگاری معاصر ما از آسیب‌های بسیار جدی رنج می‌برد. یکی از مهم‌ترین این آسیب‌ها، به فراموشی سپرده شدن موضوعات مهم و کلیدی در متن آن می‌باشد. از جمله این موضوعات می‌توان به رویکرد جریان دینی که همواره علمای شیعه نماد و طلایه‌دار آن بوده‌اند در قبال جریان‌ها و اندیشه‌های غربی…

روش شناسی جرجی زیدان در نگارش تاریخ تمدن اسلامی

روش تاریخ نگاری جرجی زیدان، ادیب و مورخ بزرگ لبنانی و آغازگر شیوه نوین تاریخ نگاری اسلامی، موضوع بحث حاضر می باشد که طی آن، نخست از زیدان و جایگاه علمی و ادبی او و سپس اهمیت روش وی در نگارش تاریخ تمدن اسلامی سخن به میان آمده است، آن…

جایگاه اندیشه های برخی از عارفان جمال پرست در گفت و گوی فرهنگ ها و تمدن ها

در پيدايش و تکوين تمدن و فرهنگ جهاني، انديشمندان و جريان هاي فکري کوچک و بزرگ بسياري، کم يا بيش، سهم داشته اند. حاصل همه دستاوردها، اکنون بناي بسيار گسترده و سهمگيني است که تمدن انساني ناميده مي شود. گذشت ساليان فراوان و توسعه همه جانبه، ناگزير، فاصله ها و…

زبان فارسی؛ تمدن ساز در گذشته وحال

زبانی که به آن سخن می گوییم و می نویسیم زبانی است آسان و توانا و زیبا با پیشینه ای بسیار کهن و روشن. زبان ملی کنونی ما حتی در روزگاران باستانی به عنوان زبان رسمی فرهنگی در شاهنشاهی پهناور ایران به کار می رفته است. این نوشته درباره ویژگی…