موضوع تمدن نوین اسلامی در دهه های اخیر، یکی از دغدغه‌های مهم متفکران و برجستگان دین اسلام و دیگر بخش های دنیای اسلام شده است و حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی یکی از مسائل حساس دوران معاصر است. تشکیل یک تمدن، الزامات و شاخصه‌ها و زمینه‌هایی دارد که با فراهم‌کردن آنها می‌توان به سمت ایجاد آن تمدن پیش رفت. امامین انقلاب اسلامی به‌عنوان مفسران اندیشه‌های ناب اسلام در سخنرانی‌های گوناگون به تبیین ابعاد و مؤلفه‌ها و الزامات تمدن نوین اسلامی پرداخته‌اند. عقلانیت، به معنای کار سنجیده و استفاده از خرد در حل مسائل گوناگون، جایگاه ویژه‌ای در اسلام دارد. عقلانیت دینی در انقلاب اسلامی ایران نیز یکی از مبانی اصلی می‌باشد و رهبر انقلاب در منویات خویش بر استفاده از عقل در کارها و مسائل گوناگون تاکید دارند. رهبری انقلاب اسلامی در بیانات متعددی به نقش عقلانیت در بنیان‌های هستی‌شناختی و معرفتی اسلام اشاره کرده و انقلاب اسلامی ایران را نیز بر مبنای آن انقلابی عقلانی خوانده‌اند. ایشان در سخنرانی‌های مختلف به‌ویژه در سخنرانی‌های سالگرد امام+ اندیشه‌های انقلاب را بر مبنای عقلانیت تفسیر و تبیین کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که واژه عقلانیت یکی پرکاربردترین واژگان مبنایی در سخنرانی‌های ایشان بوده است. تبیین صحیح و عقلانی این موضوع، چنانچه با خوانش رهبر معظم انقلاب اسلامی همراه باشد باعث پیشرفت همه‌جانبه مسائل انقلاب و دفاع در برابر هجمه‌های فکری داخلی و خارجی خواهد شد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش عقلانیت دینی در تمدن نوین اسلامی در اندیشه رهبر معظم انقلاب است. روش پژوهش این پایان‌نامه بررسی نقش عقلانیت دینی در ساحت‌های بینشی، منشی و کنشی در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب است. مفاهیم نظری اسلام تا زمانی که به عینیت اجتماعی نرسد، نخواهد توانست امتداد اجتماعی در سطوح مختلف نهادهای اجتماعی داشته باشد؛ در نتیجه از میان برداشتن شکاف میان نظر و عمل در این موضوع خصوصاً، از نیازهای ضروری تمدن نوین اسلامی است.