علل انحطاط تمدن‌ها از جمله موضوعاتی است که مرتبط با مسائل جوامع امروز است و این امر انگیزه‌ای شده است که اندیشمندان چیستی علل انحطاط تمدن‌ها را از زوایای مختلف مورد تحلیل و بررسی قرار دهند. از آنجا که هر تمدن دارای ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی و اقتصادی است؛ تزلزل و ضعف در هر یک از این ابعاد موجب انحطاط تمدن خواهد شد. از این رو تمرکز پژوهش حاضر بر تبیین علل انحطاط تمدن‌ها در ابعاد فرهنگی، سیاسی و اقتصادی با توجه به نهج‌البلاغه است، نهج‌البلاغه‌ای که حاوی حقایق تاریخی و تمدنی عمیقی می‌باشد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد در بعد فرهنگی، علل انحطاط عبارت‌اند از: ترک امر به معروف و نهی از منکر، تکبر و غرور، گناه، چاپلوسی، بدعت، تفرقه و اختلاف، جهل و نادانی؛ و علل سیاسی مانند ظلم، استبداد و خودرأیی، خشونت‌ورزی و پیمان‌شکنی مربوط به حوزه‌ی حاکمان و بی‌تفاوتی و ظلم‌پذیری، عدم اطاعت از رهبری و ترک جهاد مرتبط با حوزه‌ی مردم است که سبب انحطاط می‌شود. در حیطه‌ی اقتصاد نیز مباحثی از قبیل ساختار اقتصادی نامطلوب، روابط و مناسبات اقتصادی نامطلوب و جرایم اقتصادی تمدن را به سوی نابودی سوق می‌دهند. در این میان علل فرهنگی در سرعت بخشیدن به روند انحطاط نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کنند. هر چند که تأثیرگذاری و تأثیرپذیری این علل از همدیگر قابل انکار نیست. در این پژوهش جمع‌آوری اطلاعات از طریق کتابخانه صورت گرفته و از روش تاریخی- اکتشافی استفاده شده است.