اعتدال­گرایی در گستره تاریخ تمدن اسلامی؛ یک بررسی مقدماتی

«اعتدال» واژه‌ای نوپدید در فرهنگ سیاسی ما نیست، ولی از جمله واژگانی است که به‌تازگی کاربرد فراوان یافته و وارد نظام سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کشور شده است. این‌گونه واژگان اگر به‌درستی تبیین نشود و وفاق نسبی دربارۀ مفهوم آنها پدید نیاید، دشواری‌هایی را پدید خواهد آورد. «اعتدال» به‌عنوان یک ارزش دینی و مبتنی بر یک بنیاد معرفتی متفاوت با مبنای مشهور ارسطویی آن، در متون دینی ما بسیار مورد توجه بوده و همسان و همپای دیگر باورها و ارزش‌های دینی به شکل‌های گوناگون در لایه‌ها و ابعاد مختلف تمدن اسلامی تجلی یافته است. برای سنجش فرضیۀ «اعتدال؛ به‌مثابۀ یکی از ویژگی‌های تمدن اسلامی» باید مطالعات گسترده‌ای سامان پذیرد. این نوشتار به‌عنوان گام نخست در این زمینه و با هدف ارائه الگویی برای پژوهش‌های مشابه، کاربردهای واژۀ «الاقتصاد» به معنای «اعتدال» را در متون روایی، فقهی، اخلاقی، ادبی، حکومتی و تاریخی و نیز دانش بلاغت بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که «اعتدال» افزون بر خاستگاه دینی در عینیت جامعۀ اسلامی نیز رواج داشته و تمدن اسلامی در جنبه‌های مختلف از آن تأثیر پذیرفته است. اگر این یافته با یافته‌های دیگر بررسی‌های تکمیلی سازگار باشد، می‌توان با اطمینان بیشتری از اعتدال‌ورزی به‌عنوان یکی از ویژگی‌های تمدن اسلامی یاد کرد.


144paper مرتبط

  •  

    نام

  •   144

    دسته بندی نشده

  •   1

    همايش ملي تمدن نوين اسلامي

  •   15

    ایران

  •   135

    فارسی

  •   4

    تاریخ اسلام

  •   12

    نقد و نظر

  •   5

    آیینه پژوهش

  •   2

    کتاب نقد

  •   1

    غرب شناسی بنیادی

  •   20

    مطالعات بنیادین تمدن اسلامی

  •   1

    سیاست اسلامی

  •   1

    آموزه های قرآنی

  •   1

    تاریخ در آینه پژوهش

  •   2

    معرفت

  •   1

    نشریه دانشگاه انقلاب

  •   1

    مطالعات فرهنگ – ارتباطات

  •   1

    مقالات و بررسی ها

  •   1

    مطالعات خاورمیانه

  •   2

    سوره

  •   1

    وحید

  •   7

    تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

  •   1

    فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)

  •   1

    پژوهش های اسلامی

  •   4

    سوره اندیشه

  •   1

    پژوهشنامه تاریخ

  •   1

    آینه میراث

  •   2

    مطالعات انقلاب اسلامی

  •   1

    آیین

  •   1

    فردوسی

  •   1

    مولی

  •   1

    رهیافت انقلاب اسلامی

  •   1

    دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

  •   1

    مهر

  •   2

    درس هایی از مکتب اسلام

  •   1

    ماهنامه مکتب اسلام

  •   2

    مربیان

  •   1

    کتاب ماه تاریخ و جغرافیا

  •   1

    معارف اسلامی(سازمان اوقاف)

  •   1

    کیان

  •   1

    ماهنامه خبری علمی و فرهنگی گزارش و گفتگو

  •   1

    کتاب ماه دین

  •   1

    سخن تاریخ

  •   1

    نامه فرهنگ

  •   1

    یغما

  •   1

    کتاب ماه هنر

  •   1

    بازتاب اندیشه

  •   2

    مطالعات راهبردی

  •   2

    تمدن پژوهی

  •   2

    تمدن نوین اسلامی

  •   1

    پژوهش های سیاست اسلامی

  •   2

    اسلام و مطالعات اجتماعی

  •   1

    مشرق موعود

  •   2

    اندیشه تمدنی اسلام

  •   2

    پژوهشنامه تاریخ اسلام

  •   2

    فرهنگ رضوی

  •   1

    جستارهای سیاسی معاصر

  •   1

    عیار پژوهش در علوم انسانی

  •   1

    فرهنگ

  •   1

    انجمن معارف اسلامی

  •   2

    حوزه

  •   2

    علوم انسانی صدرا

  •   1

    کیهان فرهنگی

  •   1

    تحقیقات بنیادین علوم انسانی

  •   1

    علوم انسانی اسلامی

  •   1

    خردنامه همشهری

  •   2

    معرفت سیاسی

  •   1

    دین و ارتباطات

  •   2

    مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی

  •   1

    پژوهش های قرآنی

  •   1

    مشکوة

  •   1

    پژوهش های اجتماعی اسلامی

  •   1

    تمدن اسلامی و دین پژوهی

  •   1

    پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی

  •   1

    شیعه پژوهی

  •   1

    روش شناسی علوم انسانی

  •   1

    نامه تاریخ پژوهان

  •   1

    اندیشه سیاسی در اسلام

  •   1

    محفل

  •   1

    الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

  •   1

    مطالعات تاریخ اسلام

  •   1

    مقالات و رسالات تاریخی

  •   1

    نظریه های اجتماعی متفكران مسلمان

  •   1

    اسلام و علوم اجتماعی

  •   1

    پژوهش نامه علوم انسانی اسلامی

  •   15

    آسیا

  •   6

    پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

  •   1

    دانشگاه تهران

  •   1

    دانشگاه باقرالعلوم (ع)

  •   1

    دانشگاه امام صادق (ع)

  •   1

    جامعة المصطفی العالمیه

  •   1

    دانشگاه معارف اسلامی

  •   10

    1397

  •   4

    1396

  •   5

    1392

  •   11

    1393

  •   3

    1376

  •   10

    1394

  •   6

    1391

  •   8

    1399

  •   7

    1387

  •   3

    1386

  •   2

    1378

  •   1

    1373

  •   7

    1385

  •   6

    1390

  •   1

    1348

  •   2

    1375

  •   1

    1381

  •   1

    1368

  •   2

    1388

  •   1

    1354

  •   1

    1352

  •   1

    1347

  •   3

    1377

  •   1

    1353

  •   2

    1383

  •   1

    1350

  •   4

    1389

  •   3

    1384

  •   11

    1401

  •   8

    1400

  •   11

    1398

  •   4

    1395

  •   1

    1369