با وقوع تحوالت اخير در خاورميانه و شمال افريقا روايتهاي مختلفي درباره ي چيستي و ماهيت و حتي آينده اين حرکتها شکل گرفت. رخدادهايي که تحت عناوين مختلف بيداري اسلامي، بهار عربي و يا دموکراسي خواهي از آنها ياد ميشود. جريان روشنفکري که تاريخ مسلمين را هم ذيل تاريخ جهاني ميبيند، اين حرکتها را در راستاي فرايند مدرنشدن عالم و در همان افق مدرنيته و در راستاي آرمانهاي تفسير ميکند. جريانهاي سلفي هم که صداي کمتري در عرصه ي نظري داشته اند به دنبال نوعي بازگشت به سنت و تعهد به شريعت اسلامي را با همان تأکيدات ظاهرگرايانه هستند. جريان ديگر که اين حرکتها را همراستا و ملهم از انقلاب اسلامي ميبينند، اين جنبشها را در راستاي تشکيل امت واحدهي اسلامي و تمدنسازي اسلامي تفسير ميکنند. به راستي چه معيار و شاخصي براي پذيرش اين روايتهاي متفاوت وجود دارد؟ آيا رجوع به شعارها، نمادها، نسبت نيروهاي سياسي و غيرسياسي خارجي با حکومت هاي پيشين اين کشورها و مردم انقلاب کننده، تاريخ و فرهنگ ملل منطقه و ... به ما کمکي خواهند کرد؟