تمدن بشری که امروز ما وارث آن هستیم حاصل هزاران سال کار و کوشش ملل و اقوام مختلفی است که هر یک برای مدت کوتاه یا طولانی مسئولیت زنده نگاه‌داشتن مشعل تمدن انسانی را بر عهده داشته‌‌اند و این سکّان را به دیگری سپرده‌‌اند و به قول شاعر هر که آمد عمارتی نو ساخت و پس از مدتی این صحنه را برای هنرمندی و ایفای نقش به دیگری سپرد. آنچه گم شده بشر در تمام این دوران بوده‌ است، مفهوم و مصداق سعادت ابدی است که هدف از آفرینش انسان در آموزه های قرآنی می‌باشد. بازشناسی عوامل عقب ماندگی تمدن اسلامی می‌تواند از اصلی‌ترین تکالیف محققان جامعه شده و مقدمه فتح مجدد قله های رفیع تمدن بشری باشد. در این مقاله تلاش شده که با معرفی اجمالی این تمدن‌ها و بیان نگرش قرآن از مفهوم و مصداق تمدن، به نحوه عملی آموزه‌های قرآنی، که همان تمدن انسان ساز اسلام می‌باشد، پرداخته شود.