در این مقاله نویسنده درصدد بررسی حیات تمدن و فرهنگ اسلامی و احیای آن در عصر حاضر است. وی در این راستا پس از ارائه‌ی تعاریف تمدن و فرهنگ از منظر اندیشمندان مختلف غرب و شرق، تمدن اسلامی را از حیث واجد یا فاقد بودن صفات تمدنی ارزیابی می‌نماید. در ادامه به علل و عوامل زوال و انحطاط تمدن‌ها پرداخته و رابطه‌ی اخلاق، فرهنگ، تمدن و قانون را بررسی می‌نماید. سپس عواملی همچون تشکیل حکومت، فتوحات و پیروزی‌های مسلمین در صدر اسلام، انتقال علوم و نهضت ترجمه و مسأله‌ی جانشینی حضرت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و نقش آنها در تمدن اسلامی را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد. بخش پایانی مقاله به بررسی وضعیت تمدن اسلامی در عصر جدید و داعیان تجدید حیات تمدن اسلامی در ایران و خارج از آن اختصاص دارد.