این کتاب در هشت فصل به بررسی عنوان کتاب می پردازد و در ابتدا بخشی از کتاب منطق و فلسفه کلام و بوده است. اما به سبب اهمیت موضوع و نیز افزایش حجم مطالب تصمیم بر آن شد که به سه کتاب جداگانه منطق و فلسفه و کلام تغییر یابد. در کتاب حاضر که مشتمل بر هشت فصل است تلاش شده در آغاز علل پیدایش و سیر تاریخی شکل گیری اندیشه های کلامی بررسی شود. در فصل های بعدی به بررسی اجمالی کلام در فرقه های قدریه و جبریه، خوارج ، مرجئه، معتزله، اشاعره و ماتریدیه پرداخته شده است. در بخش های پایانی نیز علم کلام در مذهب شیعه و فرق گوناگون آن مانند زیدیه و اسماعیلیه و امامیه بررسی شده است.