اثر پیش رو، تلاش پژوهشی برای بحث در ماهیت فلسفه تاریخ در حوزه تمدن اسلامی است. وقتی از فلسفه تاریخ صحبت به میان می آید، در حوزه تفکر غرب با شاخص های معلوم و اندیشمندان نام آشنایی رو به رو می شویم. این رشته مثل سایر رشته های علوم انسانی و علوم اجتماعی در مغرب زمین، ارتباطی ناگسستنی با فلسفه و سیر تحول مدرنیسم در اروپا دارد و در جوهره آن، اثری جدی از آموزه های دینی دیده نمی شود؛ اما این مسئله در جهان اسلام به گونه دیگری است و علی رغم برخی اشتراکات، ماجرای فکری و افق های معرفتی خاص خودش را دارا می باشد.