کتاب حاضر در برگیرنده مباحثی در زمینه تاریخ تحولات سیاسی ایران طی پانزده قرن دوران اخیر از عصر صفویه تا عهد انقلاب اسلامی می باشد. مباحث کتاب بر اساس تاریخ تحولات سیاسی و بر محور (سنوات مهم تاریخی) و وقایعی که به نظر می رسیده، نقطه عطف اساسی بوده و به عنوان کلیدی برای یک برهه زمانی تلقی می شده، تقسیم و فصل بندی شده است. در این فصول مطالب بیشتر از حوزه (تاریخ نقلی) به سطح (تاریخ تحلیلی) منتقل گشته و در این قالب با نوعی مباحث اندیشه سیاسی و اجتماعی امتزاج یافته است. در این اثر سعی شده است موضوعاتی کلیدی و اساسی و بنیادین مثل (هویت ملی)، (مبانی ملیت ایرانیان)، (سیردولت - ملت در ایران)، استعمار غرب، نظام های حکومتی و ماهیت آنها، اصلاح گران و اندیشه هایشان و نهضت ها وجنبش های فرهنگی و اجتماعی و سیاسی و اعتلا و انحطاط ها در لابه لای سطور تاریخ جست و جو و برجسته شود.