“تمدن اسلامي از موضوعات مهمي است كه نه فقط به هويت جهان اسلام بازمي گردد، بلكه در زمانه اي كه تمدن غرب خود را بي رقيب ديده است، مي تواند در هويت يابي دنياي اسلام بسيار موثر باشد؛ اما اين كه اين تمدن چه فراز و فرودهايي را طي كرده است و اين فراز و فرودها با تمدن غربي چه نسبتي برقرار مي نمايد ازجمله مواردي است كه مي تواند موضوع تحقيق باشد. همچنين در بحث از تحولات علمي و اجتماعي در تاريخ بشر معمولاً سه دوره يونان، قرون وسطي، و عصر جديد به منزله شاخص و مبنا قرار مي گيرد؛ در حالي كه اين تقسيم بندي تاريخي بيش تر تاريخ علمي و اجتماعي اروپا و مغرب زمين را شامل مي شود. <br>در اين مقاله به بحث از دوره بندي علمي و اعتلا و انحطاط تمدن اسلامي در ابعاد مختلف طي پنج تحول بزرگ تاريخي مي پردازيم. از اين پنج دوره، دو دوره انحطاط و سه دوره اعتلا را مي توان پژوهش كرد. امروز ما در سومين دوره اعتلا و پنجمين فراز از تحول تمدن اسلامي قرار داريم. اين مهم مي تواند در نسبت با تاريخ تمدن غرب و تحولات آن در نگاهي تطبيقي و نقدگونه، نگاهي جامع در هر دو حوزه تمدني به ما ارزاني دارد. <br><br>کليدواژگان: تمدن اسلامي؛ تمدن غربي؛ جهاني شدن؛ مدرنيته؛ مدرنيزاسيون؛ ايران و صفويه؛ جنگ هاي صليبي <br>”