پژوهش حاضر مطالعه ای در حوزه ی تاریخ اجتماعی مازندران، در دوره ی صفوی و دوره ی قاجار می باشد. یکی از زیر شاخه های مهم تاریخ اجتماعی، مطالعاتی در زمینه ی شناخت فرهنگ و تمدن مردمان عادی جوامع گذشته است که در تاریخ نگاری کلاسیک، توجه چندانی بدان نداشته اند. ایالت مازندران، در هر دو دوره ی مذکور حائز اهمیت است. در زمان سلسه ی صفوی، به سبب توجه مخصوص شاه عباس به این منطقه و به گفته ی نصرالله فلسفی در کتاب زندگانی شاه عباس، مازندران پایتخت دوم این حکومت محسوب می شد و شهر هایی نظیر فرح آباد و اشرف البلاد در آنجا ساخته شد. در زمان قاجار نیز، هسته ی اولیه ی تشکیل این حکومت در مازندران شکل گرفت و نخستین شاه قاجار اولین تاج گذاری رسمی خود را در پایتخت این ایالت، یعنی شهر ساری، انجام داد که نوباغشاه و کاخ آقا محمد خان متعلق به آن دوره است. در این نوشتار به بررسی شاخصه های اصلی فرهنگ و تمدن در محدوده ی زمان و مکانی معین، پرداخته شده است. مطالعات حوزه ی فرهنگی، دین و مذهب، زبان و گویش، آداب و رسوم، تعلیم و تربیت، خوراک و پوشاک، عقاید و باور ها و آنچه که در رابطه با این موضوع است را در بر می گیرد. در بخش مطالعات تمدنی نیز سازه های ماندگار ارزشمند هنر معماری، از قبیل مساجد، باغ ها و عمارات، برج ها، بقاع، کاروانسرا و دو شهر تازه تأسیس توسط صفویان که با تمامی ملزومات در این ایالت ساخته شد، مورد توجه و بحث قرار گرفت. اطلاعات این نوشتار با روش تحقیقات کتابخانه ای و در مواردی بررسی های میدانی بدست آمده است. هدف از نگارش این پایان نامه ارتقای سطح آگاهی، تقویت هویت دینی، فرهنگی و اجتماعی، اعتلای سطح اعتماد به نفس عمومی (مردم مازندران) و شناساندن تمدن غنی این سامان می باشد. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی_تحلیلی پس از بیان مقدمه ای از بحث، به معرفی فرهنگ و تمدن مازندران در فاصله ی آغاز سلسه ی صفوی تا پایان دوره ی قاجار بپردازد.