عباسیان در نخستین سال های خلافت خویش ، در سایه ی ثبات حکومت و گستردگی قلمرو اسلامی توانستند اقتصاد را رونق داده و نظام اقتصادی به وجود آورند که زیر بنای پیدایش و توسعه ی تمدنی عظیم را فراهم آورد . بنابر این پژوهش پیش روی با روشی تاریخی و تحلیلی و با ارائه ی اسناد تاریخی ، به عنوان یک بحث میان رشته ای به تبیین نظام اقتصادی عباسیان در عصر نخست (132-232ق/750-847م) و تأثیرات آن بر گسترش تمدن اسلامی پرداخته است. مبانی این نظام درتطابق سنجی با مبانی نظام اقتصاد اسلامی در سه اصل مالکیت مختلط ، آزادی اقتصادی در کادر محدود و عدالت اجتماعی سنجیده شده اند و با مطالعه ی ساختار نظام اقتصادی در سه حوزه ی تولید ، توزیع و مصرف به عملکرد تأثیرگذاری این نظام بر گسترش تمدن اسلامی با توسعه ی نظام دیوان ها و بهره گیری از نیروهای انسانی ، رونق تجارت و گسترش کشاورزی و دامپروری پرداخته شده است.این پژوهش به عنوان الگو واره ی یک نظام اقتصادی موثر و کارآمد در توسعه ی تمدن با توجه به نقاط قوت و ضعف این نظام ، می تواند در عرصه های علمی و کاربردی و تمدن پژوهی ؛ نقش قابل توجهی داشته باشد.