فرهنگ در واقع مجموعه‌ای از آداب و رسوم، عادات و الگوهای رفتاری و عقاید و ارزشها و باورها و ممنوعات و مجازها را شامل می‌شود که یک‌ ملت یا یک قوم یا یک گروه خاصی از مردمان، آن‌ها را دارند نظیر فرهنگ آفریقایی. تمدن اسلامی براساس و پایه فرهنگ اسلامی شکل گرفته است و فرهنگ اسلامی که نیز ریشه در دین و وحی دارد و وامدار تعالیم دینی و آیات قرآن و سیره پیامبر(ص) و ائمه اطهار است. در حقیقت در نظام فرهنگی اسلام، دین فقط یک عامل در کنار سایر عوامل نیست، بلکه ریشه و اساس فرهنگ اسلامی را تشکیل می‌دهد. فرهنگ اسلامی از تمدن اسلامی جداشدنی نیست، چرا که دین و وحی الهی از مهمترین مسائل مشترک بین فرهنگ اسلامی و تمدن اسلامی است. تمدن دربردارنده ظواهر مادی پیشرفت چون تک نتولوژی، صنعت و ترقی و...، است و فرهنگ دربردارنده جلوه‌های معنوی چون تاریخ، هنر، فلسفه و دین و...،است. بنابراین اگر امروزه در جهان اسلام، عقب‌ماندگی را مشاهده می‌کنیم، عموما در حوزه تمدن اسلامی است و این عقب‌ماندگی در این حوزه به وقوع پیوسته است، وگرنه در حوزه فرهنگ اسلامی هیچگونه کم و کاستی وجود ندارد و مشکلی در عرصه فرهنگ اسلامی دیده نمی‌شود. این پژوهش در واقع بدنبال پاسخگویی به این سوال است که فرهنگ اسلامی چه نقشی در شکل‌گیری و ایجاد تمدن اسلامی داشته است؟ فرضیه‌ای که در اینجا مطرح می‌شود، بیان می‌دارد که فرهنگ اسلامی ریشه و زیربنای تمدن اسلامی را تشکیل می‌دهد و بیشترین تاثیرگذاری در حوزه تمدن اسلامی از آن فرهنگ اسلامی است که خود فرهنگ اسلامی نشات گرفته از دین اسلام و وحی الهی است.