سخن از شخصیت امام علی (ع و تلاشهای او در جهت اعتلای اسلام و شکوفایی فرهنگ وتمدن اسلامی کار بسی دشوار است. به همین خاطر در این پایان نامه در حد توان به برخی از ابعاد فعالیت های فرهنگی وتمدنی امام علی (ع پرداخته شده است. امام علی علیه السلام نقش کم نظیر وحتی می توان گفت نقش بی نظیری در پیشرفت وشکوفایی ابعاد مختلف فرهنگ وتمدن اسلامی داشته است. آن حضرت بیش از هر کسی به نشر اسلام وگسترش فرهنگ وتمدن انسانی آن کمک کرده است.از جمله نقش امام در گسترش فرهنگ اسلام عبارت است ازتبیین اعتقادات وباورها که شامل مبدأ هستی، نبوت، امامت وعدل می شود.مورد دوم گسترش فرهنگ اسلامی شامل اخلاق و رفتارها می شود که عبارتند از واقع بینی و ترک آروزهای منفی، اعتدال و میانه روی، خیرخواهی و احترام به دیگران، تواضع و فروتنی، عفو و گذشت و... . نقش دیگر امام در گسترش فرهنگ اسلامی عبارت است از: نقش امام در مبارزه با فرهنگ جاهلیت و ضد ارزش های فرهنگی واخلاقی که شامل تبدیل زیرپا گذاشتن ارزش‌های انسانی به اهتمام به ارزش‌های انسانی و تغییر عصبیت و خشونت جاهلی به ملایمت و رفق اسلامی و مهم‌ترین اقدامات امام در مدارا با دشمنان و مخالفان و... . دیگر نقش فرهنگی امام مبارزه با افکار و عقاید انحرافی بود که عبارت بود از مبارزه با غلات ، مقابله با خوارج نهروان، مبارزه با منحرفان ومنافقان، نقد و مبارزه با بدعت ها و... . نقش امام در ترویج تمدن اسلامی عبارت است از: نقش امام(ع)در علوم که شامل اهمیت به علم وعلم آموزی، بیان وآموزش احکام، نقش امام علی علیه السلام در پیدایش و گسترش علوم. دیگر نقش امام در تمدن اسلامی در حکومت وسیاست بود که عبارت بود از اندیشه وعمل سیاسی علوی(ع)، ضرورت حاکمیت و نظم سیاسی ، مشروعیت الهی، مقبولیت مردمی، نفی استبداد و خود کامگی و... . از دیگر نقش های تمدنی امام ، در اقتصاد وکسب وکار بود که شامل تأمین اجتماعی، مبارزه با تبعیض ها و بی عدالتی های اقتصادی، عمران و آبادی، افزایش رفاه و درآمدهای مردم همراه کار، نظارت بر بازار و تنظیم آن و... می شود. از نقش های ترویج تمدن مهم امام میتوان به نقش امام(ع)در هنر ومعماری اشاره کرد که عبارتند از: هنر سخنوری، هنر نویسندگی، هنر قصه نویسی، هنر و جاذبه ی شعر، هنر و رنگ ها، معماری و... . این تحقیق از نوع تحقیق بنیادی و به اعتبار ماهیت، توصیفی است زیرا فقط تحقیق در سطح توصیف و تبیین موضوع است و به اعتبار جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و بررسی کتب تاریخی و همین طور مقاله ها و پایان نامه های مربوط است و به اعتبار موضوع از نوع دینی یا وحیانی است.