در دوره خلفای سه گانه، فتوحات بسیاری صورت گرفت. بدیهی است این فتوحات در رساندن پیام اسلام به گوش مردم جهان و توسعه جغرافیایی اسلام مؤثر بوده است؛ اما خلفای فاتح، غافل از آن بودند که به موازات گشودن دروازه اسلام به روی ملل و فرهنگ های گوناگون می بایست فرهنگ و ثقافت اسلامی نیزتعلیم داده شود و افراد دقیقا با روح اسلامی آشنا شوند. ایشان نه تنها توجه ای به نشر و توسعه فرهنگی اسلام نداشتند بلکه با منع از کتابت حدیث و در حاشیه قرار دادن اهل بیت پیامبر، مسلمانان را از مهم ترین بلکه تنها منبع احکام عبادی و اخلاقی دین محروم ساختند(حسنی،1391).دراواخر سال دوازدهم هجری پس از دوره نبرد بامخالفان و مرتدان در حکومت ابوبکر, راه برای گشودن سرزمین های همسایه هموار گردید. شام و عراق نخستین مناطقی بودند که ابوبکر بدانها لشکر کشید.اعزام سپاهیان به جانب شام در همین سال (12 ق.) و به سوی عراق در سال 13 ق. آغاز گردید. روآوری به ایران نیز پس از فتح عراق صورت گرفته و پیروزی آن در عصر خلیفه دوم نصیب مسلمانان گشته است. با درگذشت ابوبکر, مثنی بن حارثه شیبانی که از سوی ابوبکر درعراق بود و برای هجوم به سرزمین دولت ساسانی در تدارک سپاه بود, با زمامداری عمر, کار خود را دنبال کرد. هجوم به سوی ایران به فرماندهی ابوعبیده ثقفی (پدر مختار) و به جانشینی مثنی در سال 13 ق. آغاز گردید. درگیری میان سپاه ایران و لشکریان خلیفه حدود یک سال در چند مرحله با فاصله های زیاد رخ داد و هربار با شکست و پیروزی آمیخته بود. پس از یک شکست سخت مسلمانان, حمله ای در سال 14 ق. آغاز شد و چهار روز ادامه یافت و رستم فرخ زاد (فرمانده سپاه یزدگرد) کشته شد و با شکست سپاه, درفش کاویان به دست مسلمانان افتاد. این پیروزی, درشهامت مسلمانان چندان تاثیر نهاد که آن ها بی درنگ به سوی پایتخت دولت ساسانی حرکت کردند و مداین را به محاصره گرفتند. این محاصره حدود دو سال طول کشید ولی در صبحگاهی که صدای اذان به آسمان برخاست, معلوم گشت که مردم ستم کشیده دیگر نخواسته اند ستم پذیر دولت شاهنشاهی باشند. دیگر بار در نزدیکی خانقین امروزی نبردی میان مسلمانان و سپاهیان ساسانی رخ داد که به نبرد جلولا معروف است و همچون گذشته به شکست ساسانیان انجامید. آخرین مرحله جنگ که به سقوط کامل حکومت انجامید در نزدیکی نهاوند رخ داد. این درگیری هرچند سه روز بیشتر طول نکشید, تلفات بسیاری داشت.با این پیروزی که به فتح الفتوح مشهور شد (سال 21 ق.) شهرهای ایران یکی پس از دیگری بدون مقاومت مهمی به قلمرو اسلام درآمد(غلامی،1379).دین اسلام با فتح ایران وارد این سرزمین شد، ولی واقعیت آن است که فاتحان مسلمان، این دین (اسلام) را بر ایرانیان تحمیل نکردند، بلکه مردم آزاداندیش ایران، خود اسلام را پذیرفتند. بررسی مفاد اولین عهدنامه‌های صلح، میان فاتحان مسلمان و بزرگان محلی ایران، حاکی از عدم اعمال سیاست اجبار و زور در دعوت و جذب ملل شکست خورده در امر پذیرش دین اسلام، از سوی اعراب مسلمان است. از این‌روی، گرچه فتح اسلام به وسیله جنگ حاصل شد، اما نشر اسلام به زور جنگ نبود. ایرانیان وقتی با مبانی ارزشمند اسلام آشنا شدند، به دین دیرینه خویش (زرتشتی)، که دیگر پاسخ‌گوی نیازهای آنها نبود، پشت کردند و آغوش خود را بر آموزه‌های پیامبر اسلام گشودند(زمانی محبوب،1388). اسلام حصار مذهبی و سیاسی که گرداگرد ایران کشیده شده بود و نمی‌گذاشت ایرانی استعداد خویش را در میان ملت‌های دیگر بروز دهد و هم نمی‌گذاشت این ملت از محصول اندیشه‌ی سایر ملل مجاور یا دور دست استفاده کند، در هم شکست؛ دروازه‌های سرزمین‌های دیگر را به روی ایرانی و دروازه‌ی ایران را به روی فرهنگ‌ها و تمدن‌های دیگر گشود این دروازه‌های باز شده از یک سو موجبات پیشوایی و مقتدایی ایرانیان به واسطه‌ی اثبات هوش، لیاقت و استعداد ایشان را فراهم گرداند و از سویی دیگر شرایطی برای ایفای نقش گسترده‌ی ایرانیان در تکمیل و توسعه‌ی تمدن عظیم جهانی را مهیا ساخت(مطهری،1397). از این رو نگارنده در این پایان نامه به بهره گیری از روش توصیفی-تبیینی و مطالعات کتابخانه ای درصدد بررسی نتایج و پیامدهای فتوحات دوره خلفا(عمر و عثمان) بر فرهنگ و تمدن ایران برآمده است. سوال اصلی تحقیق عبارتند است : پیامدهای فتوحات دوره خلفا(عمر و عثمان) بر فرهنگ و تمدن ایران کدامند؟ سوال های فرعی تحقیق عبارتند از : فتوحات دوره خلفا چه تاثیری بر نظام فکری و اعتقادی در ایران داشته است؟ فتوحات دوره خلفا چه تاثیری بر پیوند گذشته باستاتی با دین جدید در ایران داشته است ؟