در این پژوهش سعی بر آنست که تبا رشناسی روش شناختی نظام های سیاسی و علمی‌را در تمدن اسلامی‌ایرانی مورد توجه، ارزیابی و تحلیل قرار داده تا از این طریق به استخراج انواع روش های آن عصر تمدنی دست یافته و در زمان حاضر مورد استفاده قرار داده و ازطرف دیگر روش های موجود در عصر حاضر را در متن تمدن اسلامی- ایرانی آن دوره تمدنی مورد ریشه یابی قرار دهیم .لذا پیرامون این موضوع سوالاتی مطرح گردیده که این رساله به دنبال پاسخ گویی به این سوالات است؛1 - تمدن چیست؟2 - شاخصه های یک تمدن و علل و عوامل ظهور،تکامل و افول و سقوط یک تمدن چیست؟3 - آیا می‌توان در سیر تاریخ اصول مشترکی از تمدن ها برای تمدن سازی بدست آوریم؟4 - تمدن اسلامی‌متحقق در قرن 3 تا 7 به چه میزان منطبق بر روش و بینش معصومین علیهم السلام بوده است؟5- روش شناسی گذار از تمدن شناسی به تمدن سازی چیست و چگونه میتوان از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب رسید؟6 - مفاهیم و حوزه های ارزش ،بینش،روش،دانش و کنش و ساختار چه نسبتی با هم داشته و چه نقش و تأثیری در تمدن سازی دارند؟7- نقش متقابل نظام سیاسی و نظام علمی‌در تمدن ها چیست؟ و چه تأثیری بر تمدن سازی دارند؟