فعالیّت‌های مختلف انسان‌ها در سه حوزه تولید، توزیع و مصرف که به رونق و شکوفایی اقتصادی منتهی می‌شود، زمنیه‌ساز شکل‌گیری و توسعه تمدن‌های بشری است و به بیان دیگر تمدّن، دستاورد شکوفایی اقتصادی می‌باشد. در همین راستا فعالیت‌های اقتصادی مسلمانان در قرون نخستین اسلامی در قالب نظام اقتصادی اسلام که مؤلفّه‌های آن توسط امامان شیعه علیهم‌السّلام تدوین شده، طریقتی ایده‌آل برای تنظیم روابط اقتصادی بین انسان‌ها و تأمین نیازهای آنان می‌باشد و غایت آن رسیدن انسان به سعادت می‌باشد، زمینه‌ شکل‌گیری و توسعه تمدّن اسلامی را فراهم کرده است. پژوهش حاضر، به شیوه توصیفی - تحلیلی و بر اساس گزاره‌های موجود در کتاب‌های تاریخی، کتب حدیثی و کتب کلامی حول محور این پرسش سامان یافته است که: آراء و نظریات اقتصادی امامان شیعه اثنی‌عشری چه تأثیری در توسعه تمّدن اسلامی در چهار قرن اول هجری داشته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که تعالیم و آموزه‌های امامان شیعه علیهم‌السّلام زیرساخت‌های تمدن‌سازانه را دارا می‌باشد و برای همین آراء و نظریات آنان در حوزه‌هایی شامل: گفتمان عدالتخواهی، اخلاق اقتصادی، نوآوری اقتصادی و آبادانی و اهتمام به کار و تلاش و توسعه کسب و کار نقش محوری در تدوین پایه‌های فکری و توسعه تمدن اسلامی داشته است، که علاوه بر تأثیرگذاری در تاریخ صدر اسلام، تا زمان حیات ایشان، در سالیان بعدی و در چهار قرن نخستین اسلامی بر شخصیّت‌های مختلف در سرتاسر جهان اسلام تأثیر‌گذار بوده و خلفاء و حکام حکومت‌های محلی در شرق و غرب جهان اسلام همچون ادریسیان، علویان طبرستان، زیدیان یمن، فاطمیان و آل بویه و گروه‌های اجتماعی که از جمله علل توسعه تمدّن اسلامی بوده‌اند، به تأسّی از آراء و نظرات امامان شیعه علیهم‌السّلام سیاست‌های اقتصادی خود را تنظیم کرده‌اند.