گفتمان به‌مثابه روش‌شناسی مطالعه تمدن

گفتمان در شمار آن دسته از روش‌شناسی‌هایی است که درکی تازه از نحوه تحول تاریخ به‌دست می‌دهند. این روش‌شناسی، کشف نوعی از آگاهی در مطالعه‌ای تاریخی را هدف قرار می‌دهد که معمولاً در سنت‌های کلاسیک مطالعات تاریخ فراچنگ نمی‌آید. این روش‌شناسی به‌ویژه به کار شناسایی مسیر تطور درونی یک تمدن و توضیح منطق ارتباط یک تمدن با تمدن‌های دیگر می‌آید. تمرکز گفتمان بر سازوکارهای انسجام‌یابی یک مجموعه و توجه آن به منطق تولید همبستگی و سازگاری در درون نظام‌واره‌ای از ایده‌ها، اَعمال فردی و گروهی، اظهارات، تکنیک‌های منجر به بروز قدرت اجتماعی، و بستر معرفتی جاری در آن مجموعه، بیانگر استعداد مطالعات گفتمانی در حوزه تمدن‌پژوهی است. این توانایی چه‌بسا به شناسایی برخی زمینه‌های ناگشوده در مطالعه یک تمدن راه ببرد؛ زمینه‌هایی که به‌طور معمول از چشم پژوهشگران دور می‌مانند. هدف این مقاله آن است که اولاً، امکان و چگونگی بهره‌گیری از گفتمان در مطالعه سیر تطور تمدن‌ها را نشان دهد؛ ثانیاً، سودمندی چنین مطالعه‌ای را ضمن تطبیق آن بر یک عرصه مطالعاتی مشخص کند. تلاش خواهد شد تا ضمن کاربست روش‌شناسی گفتمان، درکی از نحوه پدیداری و اهمیت‌یابی اظهارات، اعمال و آرایش مفاهیم مرکزی در سه حوزه اصلی تمدن اسلامی حاصل کنیم. این سه حوزه «اسلام نخستین»، «اسلام عصر میانه» و «اسلام معاصر» است.


150paper مرتبط

  •  

    نام

  •   150

    دسته بندی نشده

  •   37

    ایران

  •   141

    فارسی

  •   1

    تاریخ اسلام

  •   14

    نقد و نظر

  •   3

    علوم سیاسی

  •   3

    آیینه پژوهش

  •   6

    تمدن نوین اسلامی

  •   1

    اخلاق در علوم و فناوری

  •   1

    خردنامه همشهری

  •   1

    آینه معرفت

  •   1

    تمدن نوین اسلامی در آیینه تقریب

  •   4

    مشرق موعود

  •   4

    گفتمان

  •   1

    تاریخ در آینه پژوهش

  •   1

    سیاست خارجی

  •   1

    رسانه جهانی

  •   4

    درس هایی از مکتب اسلام

  •   2

    کتاب ماه

  •   1

    گزارش و گفت و گو

  •   3

    معرفت

  •   1

    تحقیقات فرهنگی ایران

  •   1

    نشریه دانشگاه انقلاب

  •   1

    دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

  •   1

    بررسی های تاریخی

  •   2

    مکتب اسلام

  •   1

    پژوهشنامه تاریخی انقلاب اسلامی

  •   1

    مطالعات فرهنگ – ارتباطات

  •   3

    کتاب ماه تاریخ و جغرافیا

  •   1

    اطلاعات سیاسی – اقتصادی

  •   2

    حضور

  •   1

    نامه فرهنگ

  •   1

    مطالعات تاریخی

  •   3

    یغما

  •   1

    شیعه شناسی

  •   1

    فرهنگ و تحولات اجتماعی

  •   1

    مطالعات خاورمیانه

  •   1

    کتاب نقد

  •   1

    سوره

  •   1

    وحید

  •   1

    حق (مطالعات حقوقی و قضایی)

  •   4

    مطالعات ملی

  •   1

    مجلس و پژوهش

  •   1

    پژوهش های تاریخی

  •   1

    اقتصاد و جامعه

  •   2

    کیهان فرهنگی

  •   3

    مربیان

  •   1

    تحقیقات اسلامی

  •   1

    فردوسی

  •   1

    کلک

  •   1

    فقه و تاریخ تمدن

  •   1

    فرهنگ دیپلماسی

  •   1

    رهیافت انقلاب اسلامی

  •   1

    راهبرد

  •   1

    كیهان فرهنگی

  •   1

    معارف اسلامی(سازمان اوقاف)

  •   1

    پیام نو

  •   1

    دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

  •   1

    ایرانشهر

  •   1

    مطالعات قرانی

  •   1

    قبسات

  •   2

    پاسدار اسلام

  •   1

    فرهنگ پویا

  •   1

    رواق هنر و اندیشه

  •   7

    مطالعات بنیادین تمدن اسلامی

  •   4

    تمدن پژوهی

  •   1

    مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی

  •   1

    مطالعات اندیشه معاصر مسلمین

  •   1

    پژوهش های سیاست اسلامی

  •   2

    تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

  •   1

    اندیشه تمدنی اسلام

  •   1

    فرهنگ رضوی

  •   2

    جستارهای سیاسی معاصر

  •   1

    رهنامه پژوهش

  •   1

    دین و ارتباطات

  •   1

    مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی

  •   1

    دکترین مهدویت

  •   1

    مسجد و مهدویت

  •   1

    پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی

  •   1

    تحقیقات تاریخ اجتماعی

  •   1

    قرآن،فرهنگ و تمدن

  •   1

    مطالعات راهبردی

  •   1

    پژوهش های قرآنی

  •   1

    اسلام و مطالعات اجتماعی

  •   1

    مطالعات تاریخی جهان اسلام

  •   1

    مطالعات فرهنگی اجتماعی

  •   1

    نظریه های اجتماعی متفكران مسلمان

  •   1

    رهیافت های سیاسی و بین المللی

  •   1

    فصلنامه علمی نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان

  •   1

    فصلنامه راهبرد

  •   1

    اسلام و علوم اجتماعی

  •   1

    مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی

  •   37

    آسیا

  •   8

    پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

  •   1

    موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

  •   4

    دانشگاه امام صادق (ع)

  •   1

    جامعة المصطفی العالمیه

  •   9

    1397

  •   7

    1396

  •   3

    1392

  •   7

    1386

  •   7

    1394

  •   6

    1393

  •   2

    1382

  •   5

    1399

  •   7

    1398

  •   2

    1377

  •   7

    1387

  •   3

    1381

  •   3

    1379

  •   2

    1352

  •   3

    1384

  •   5

    1390

  •   5

    1378

  •   1

    1383

  •   6

    1385

  •   2

    1374

  •   1

    1370

  •   2

    1389

  •   4

    1388

  •   1

    1373

  •   1

    1348

  •   1

    1366

  •   6

    1380

  •   2

    1375

  •   1

    1347

  •   2

    1350

  •   1

    1372

  •   1

    1391

  •   1

    1376

  •   10

    1401

  •   5

    1400

  •   9

    1395

  •   1

    1403

  •   1

    1402