هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین چگونگی صورت‎بندی مناظره‌ی تمدنی در روابط بین‎ الملل است. در این راستا، این‌که دو طیف اصلی فعال این مناظره، صورت‎بندی مباحث خود را بر چه مبانی فرانظری‌ای استوار ساخته‎ و به‌تناسب آن، چه احکام و گزاره‌های نظری و تمدنی را در روابط بین‌الملل وارد کرده‌اند، بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان می‎دهند وجود دو نوع مبانی فرانظری به‌ویژه در بعد هستی‎ شناختی نسبت به تمدن سبب شده است که دو طیف نظریه ‎های تمدنی در روابط بین‎ الملل را شاهد باشیم. طیف نخست، تمدن را به‌عنوان یک وضعیت، ابژه یا پدیده‌ی عینی می‌دانند و طیف دوم تمدن را به‌مثابه یک فرایند، سوژه و پدیده‌ی گفتمانی در نظر می‎گیرند. هر یک از این خوانش‎ های تمدنی، خروجی‎های مختلفی در تحلیلِ نظام بین‎ الملل، سیاست خارجی، امنیت و ... در پی دارند.