رویکرد انتقادی به ادوار تمدن اسلامی در نگره نویسندگان امروز ایران

تمدن اسلامی به مثابه یک واقعیت و دارای هویت استقلالی (تمدن به مثابه حقیقت) یا امری اعتباری برآمده از نوع زیست اجتماعی مسلمانان (تمدن به مثابه یک وضعیت)، از مسائل پر چالش و قابل تأمل تمدن پژوهی است. از مباحث معطوف به تمدن اسلامی، سیر تاریخی یا دوره های حیاتی آن است. برخی آن را در گذر تاریخ بررسیده اند و عده ای برای آن الگویی حیاتمند قائل شده و مراحلی چون تکون و پیدایی، رشد، گسترش و شکوفایی، ایستایی و رکود و نیز انحطاط یا افول برشمرده اند، هر چند در خصوص زمان بندی مراحل یا ترتیب تاریخی آن هم نظر نیستند. نقطه مشترک همه اینان، پذیرش شکوفایی آن در قرن چهارم هجری است. مقاله حاضر با رهیافتی انتقادی و به روش مقایسه ای، به این پرسش محوری پاسخ می دهد که نگره های ابراز شده در خصوص ادوار تمدن اسلامی، از چه مزایا و مشکلاتی برخوردار است؟ رهاورد پژوهش آن است که بیشتر دیدگاه های موجود، به سبب داشتن ابهام ها و اختلاط مرزهای مفهومی، عدم تعیین شاخص، نامشخص بودن مبادی تاریخی و نیز کاستی های نظری به ویژه در هم آمیزی مرز وجود حقیقی یا اعتباری تمدن، از استحکام علمی قابل دفاعی برخوردار نبوده و طبعاً نیازمند بازنگری جدی و اساسی هستند. از منظر این مقاله اساساً برای تمدن اسلامی نمی توان سیری حیاتی شناسایی کرد، بلکه باید آن را در دوره های مختلف و در سرزمین های مختلف بررسی کرد، بی آنکه بتوان الگویی تغییر ناپذیر برای آن نشان داد.


125paper مرتبط

  •  

    نام

  •   125

    دسته بندی نشده

  •   1

    همایش ملی تبیین مفهوم اعتدال

  •   1

    همايش ملي تمدن نوين اسلامي

  •   13

    ایران

  •   116

    فارسی

  •   13

    نقد و نظر

  •   3

    تاریخ اسلام

  •   4

    آیینه پژوهش

  •   2

    کتاب نقد

  •   1

    غرب شناسی بنیادی

  •   20

    مطالعات بنیادین تمدن اسلامی

  •   1

    سیاست اسلامی

  •   1

    آموزه های قرآنی

  •   2

    معرفت

  •   1

    مقالات و بررسی ها

  •   1

    مطالعات خاورمیانه

  •   2

    سوره

  •   1

    وحید

  •   6

    تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

  •   1

    فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)

  •   1

    پژوهش های اسلامی

  •   1

    سوره اندیشه

  •   1

    پژوهشنامه تاریخ

  •   1

    آینه میراث

  •   2

    مطالعات انقلاب اسلامی

  •   1

    آیین

  •   1

    رهیافت انقلاب اسلامی

  •   1

    دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

  •   1

    مهر

  •   1

    درس هایی از مکتب اسلام

  •   1

    ماهنامه مکتب اسلام

  •   1

    مربیان

  •   2

    کتاب ماه تاریخ و جغرافیا

  •   1

    معارف اسلامی(سازمان اوقاف)

  •   1

    کیان

  •   1

    ماهنامه خبری علمی و فرهنگی گزارش و گفتگو

  •   1

    کتاب ماه دین

  •   1

    سخن تاریخ

  •   1

    نامه فرهنگ

  •   1

    یغما

  •   1

    کتاب ماه هنر

  •   1

    بازتاب اندیشه

  •   1

    مطالعات راهبردی

  •   2

    تمدن پژوهی

  •   2

    تمدن نوین اسلامی

  •   1

    پژوهش های سیاست اسلامی

  •   2

    اسلام و مطالعات اجتماعی

  •   1

    مشرق موعود

  •   2

    دین و ارتباطات

  •   2

    اندیشه تمدنی اسلام

  •   1

    پژوهشنامه تاریخ اسلام

  •   2

    فرهنگ رضوی

  •   1

    جستارهای سیاسی معاصر

  •   1

    انجمن معارف اسلامی

  •   1

    کیهان فرهنگی

  •   1

    تحقیقات بنیادین علوم انسانی

  •   1

    مطالعات میان فرهنگی

  •   1

    علوم انسانی اسلامی

  •   2

    معرفت سیاسی

  •   2

    مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی

  •   1

    پژوهش های قرآنی

  •   1

    مشکوة

  •   1

    حوزه

  •   1

    پژوهش های اجتماعی اسلامی

  •   1

    تمدن اسلامی و دین پژوهی

  •   1

    پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی

  •   1

    شیعه پژوهی

  •   1

    اندیشه سیاسی در اسلام

  •   1

    محفل

  •   1

    الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

  •   1

    مطالعات تاریخ اسلام

  •   1

    مقالات و رسالات تاریخی

  •   1

    نظریه های اجتماعی متفكران مسلمان

  •   1

    اسلام و علوم اجتماعی

  •   1

    پژوهش نامه علوم انسانی اسلامی

  •   13

    آسیا

  •   2

    دانشگاه باقرالعلوم (ع)

  •   6

    پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

  •   1

    دانشگاه تهران

  •   1

    دانشگاه امام صادق (ع)

  •   1

    جامعة المصطفی العالمیه

  •   1

    دانشگاه معارف اسلامی

  •   6

    1392

  •   7

    1397

  •   3

    1396

  •   9

    1393

  •   3

    1376

  •   10

    1394

  •   5

    1391

  •   9

    1399

  •   3

    1386

  •   1

    1373

  •   5

    1385

  •   4

    1390

  •   1

    1348

  •   4

    1387

  •   2

    1375

  •   2

    1381

  •   1

    1388

  •   1

    1354

  •   1

    1352

  •   1

    1347

  •   3

    1377

  •   2

    1383

  •   1

    1350

  •   4

    1389

  •   1

    1378

  •   11

    1401

  •   9

    1400

  •   9

    1398

  •   4

    1395

  •   1

    1384