«ما اگر بخواهیم ارزش اشخاص را به کردار و آثار نیکشان بسنجیم به طور مسلم محمد (ص) بزر گترین مرد تاریخ است» (دکتر گوستاو لوبون در کتاب تمدن اسلام و عرب) رویارویی غرب با اسلام و مسلمین در جهان امروز و سلطة فرهنگی این تمدن بر کشورهای اسلامی زمین های است برای تحقیق و پژوهش در گذشتة این دو تمدن. پیشرفت شگفت انگیز علم و دانش در جهان غرب و تسلط تکنولوژی بر اروپا و افزون شدن قدرت سیاسی و نظامی کشورهای آن از یک سو برخی از مسلمین را دچار از خودبیگانگی نموده است و خود را مقهور تمدن غرب می دانند و از دیگر سو، خود غربیان را برای ادامة سلطه فکری، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بر جوامع مسلمین حریص تر کرده است، به گونه ای که به خود حق می دهند. بر همة ارکان هستی چنگ بیندازند. بررسی فراز و فرود این دو تمدن و نگاهی هر چند گذرا به گذشتة پر افتخار و تابناک تمدن اسلام و آگاهی از آن همه شوکت و عظمت اولین گام برای بیداری از هرگونه خود بیگانگی است، زیرا در اثر چنین شناختی است که می توان راه و رسم صحیح زندگی کردن، اندیشیدن و کوشش کردن را به دست آورد. آشنایی دبیران و دانش آموزان با تمدن جامع الاطراف اسلام در گذشته ای نه چندان دور از جمله اهداف نگارش این مقاله است. از آنجا که این بحث بسیار گسترده و جامع است در این نوشتار سعی شده است تا برخی مطالب به صورت مختصر و حتی در برخی موارد فهرست وار ارائه شود تا بتوان به تمامی ابعاد این موضوع هر چند گذرا پرداخت و دبیران محترم را به مطالعة منابع پایانی دعوت می نماییم.