طبقه بندی علوم، علاوه بر سهولت در کارهای علمی، نوعی نظم فکری در محقق ایجاد میکند و حدود و میزان هر علم را مشخص می سازد و به ترسیم هندسه ی علوم در تمدن اسلامی یاری می رساند. به همین سبب، در جامعه ی علمی اسلام همواره بر این اصل تأکید شده است. فخرالدین رازی، متکلم اشعری مذهب سدهی ششم هجری قمری، با تألیف کتاب جامع العلوم به طبقه بندی علوم توجه داشته است و با مطرح کردن شاخه های فرعی علوم به عنوان علومی مستقل در طبقه بندی خود، نگرش جدیدی از علم را ارائه نموده و طبقه بندی او الگوی بسیاری از دانشمندان پس از وی قرار گرفته است. شمس الدین آملی، مدرس شیعه مذهب سدهی هشتم هجری قمری، در کتاب نفایس الفنون به طبقه بندی علوم پرداخت و همانند فخرالدین رازی در طبقه بندی خود علوم جدیدی را مطرح نمود و با درهم شکستن طبقه بندی های سنتی علوم، رویکرد نوینی در تاریخ علم به دست داد. طبقه بندی های مذکور دارای نقاط اشتراک و افتراقی، هم در نوع نگرش به علم، و هم در ترتیب ردهبندی علوم هستند. در جریان این بررسی، ضمن مقایسه ی این دو طبقه بندی با یکدیگر، تأثیر و اهميت دیدگاههای فکری - کلامی و شرایط تاریخی این دانشمندان در طبقه بندی علوم و ارائه ی طبقه بندی های متفاوت در تاریخ علم بیان خواهد شد.