مورخان مسلمان قرن هفتم هجری، حمله مغولان به جهان اسلام را از دو بعد بیشتر توجه کرده‌اند، یکی کشتار مردمان و دیگری انقراض خلافت عباسی بغداد. اما با استقرار حاکمیت مغولان، ممانعت آنان از اجرای شریعت اسلام و به‌خصوص انجام فریضه حج بیش از همه توجه مورخان را به خود جلب کرد. سرانجام با قبول اسلام از سوی مغولان و به تبع آن از میان‌برداشته‌شدن موانع اجرای شریعت، سفر حج برقرار شد در حالی‌که تعارض با خلافت (عباسیان مصر) هم‌چنان ادامه داشت. لذا منابع تاریخی از قرن هشتم به بعد، هجوم مغولان به جهان اسلام و فرایند طولانی اسلام‌پذیری آنان را بحرانی کوتاه در حیات دیرپای تمدن اسلامی دانسته‌اند.