در توسعه و تمدن دینی, تربیت و رشد انسان جایگاهی محوری دارد. در تمدن شناسی معاصر, تمدن را محصول تاثیرپذیری انسان از یک جانشینی می دانند. این شیوه از زندگی, پی آمدهایی چون غلبه شیوه معیشت کشاورزی و تجارت و بازرگانی و افزایش درآمد سرانه دارد که نتیجه آن شکل گیری فرهنگ فردگرایی, روی آوری جدی بشر به کست قدرت و ثروت و منزلت اجتماعی, گسترش رفاه, استقرار امنیت در سایه حاکمیت قوانین عرفی و دولت مقتدر و بالاخره نوعی جامعه توسعه یافته که در آن, توان و ظرفیت بالقوه جامعه فعلیت یافته, دانش ها و ابزارها و استعدادهای بشری رشد می یابد.در جهان بینی تمدن ساز دینی پیامبر (ص) بخش هایی از پروسه تمدن سازی به مفهوم متعارف آن مورد تایید قرار می گیرد, ولی از آن جا که در انسان شناسی دینی, به بعد اخروی و معنوی انسان اصالت داده می شود, با شکوفا کردن و مبعوث کردن استعدادها و ظرفیت های معنوی انسان, او را به سطحی از قدرت می رساند که می تواند خود را از غلبه عوامل رایج تاثیرگذار محیطی خارج کرده, راه رشد معنوی و مادی را به رغم موانع محیطی در پیش بگیرد. البته در کنار تزکیه و تعلیم, به فراهم کردن ظرفیت مادی متناسب با این تحول نیز که همانا ایجاد جامعه نوین اسلامی است, می پردازد.