کتب الاوائل (awail=beginings) و کتاب گینس (Guinness) در دو دنیای متفاوت (شرق و غرب) اما با یک هدف مشترک (برآوردن نیازهای علمی) پا به عرصه حیات گذاشته‌اند (تاریخچه) ولی همانندی و بی‌مانندی آن دو در زمان و چگونگی برآوردن نیازها، بر اهل دانش، چندان روشن و شفاف نیست. (مسأله) موضوعی که تاکنون پاسخی درخور نیافته است. (پیشینه) ازاین‌رو، مقاله درصدد است به این پرسش که کدام‌یک از آن دو مقدمند و از چه وجوه تمایز و تشابه در روش و محتوا برخوردارند؟(سؤال) پاسخ دهد. به نظر می‌رسد این دو، در سیرت و صورت، مشابهت‌ها و مغایرت‌هایی دارند، اما کتب الاوائل از تقدم برخوردارند و اثبات تقدم در زمان و اثبات غنای علمی‌تر آن ها، نشان دهنده شکوه و عظمت فرهنگ و تمدن اسلامی است. (فرضیه) نگارنده در پی آن است تا ضمن نشان دادن تقدم الاوائل در جهان اسلام، غنای آن ها را از حیث محتوا نسبت به غرب به تصویر بکشد. (هدف) شیوه تحقیق، تطبیقی است و با تکیه بر منابع متقدم و متأخر، به تبیین سیر تطور و ویژگی‌های کتب اوائل و گینس می‌پردازد. (روش) دستاورد مقاله حاضر، افزون بر اثبات تقدم علم اوائل در میان مسلمانان، برای نخستین بار، وجوه تشابه و تمایز کیفی و کمّی این دو اثر را به لحاظ محتوا و روش نشان می‌دهد. (یافته)