اجتهاد تمدنی؛ منطق فهم دین در مقیاس تمدن سازانه (چیستی، امکان و چگونگی)

هدف نگارنده در این مقاله، دستیابی به روشی استنباطی مبتنی بر مکتب اجتهاد جواهری، برای اکتشاف نظر شارع درباره ساختارها و فرایندهای لازم در تحقق یک تمدن است. در این مقاله، پس از مفهوم شناسی «تمدن» و «اجتهاد»، به چیستی اجتهاد تمدنی پرداخته شده است که دال مرکزی آن «استنباط فرایندها» از ادله است و تمایز آن با عناوین مشابهی مانند فقه حکومتی و فقه نظام ارائه شده است. سپس با استفاده از تعمیم متعلَّق حکم از «فعل جوارحی مکلف فردی» به «کلیه فعل و انفعالات و تغییرات حاصل از ساختارها و فرایندها» و تعمیم کارکرد «حجیت» از «مُعذّریّت و مُنجّزیت» به «مَدرکیت»، اثبات شده است که اجتهاد به فقه موجود اختصاص ندارد و می تواند فهم از گزاره های توصیفی و اخلاقی را هم در مقیاس خرد و هم مقیاس کلان مدیریت کند. در انتهای مقاله نیز به چگونگی اجتهاد تمدنی، با استفاده از ابزار «وضع الفاظ برای ارواح معانی» و ابزار «منطق سیستم ها» در جمع میان ادله پرداخته شده و نمونه ای از این عملیات نیز ارائه شده است.


126paper مرتبط

  •   1

    مطالعات راهبردی جهان اسلام

  •   4

    مطالعات اسلامی تمدن

  •   3

    مطالعات تطبیقی تمدن

  •   115

    دسته بندی نشده

  •   2

    مطالعات نظری تمدن

  •   1

    مطالعات تاریخی تمدن

  •   1

    همايش ملي تمدن نوين اسلامي

  •   1

    همایش ملی تمدن نوین اسلامی

  •   11

    ایران

  •   118

    فارسی

  •   11

    نقد و نظر

  •   4

    آیینه پژوهش

  •   2

    کتاب نقد

  •   1

    غرب شناسی بنیادی

  •   20

    مطالعات بنیادین تمدن اسلامی

  •   1

    سیاست اسلامی

  •   1

    آموزه های قرآنی

  •   1

    پژوهش های تمدن نوین اسلامی

  •   2

    معرفت

  •   1

    مقالات و بررسی ها

  •   1

    مطالعات خاورمیانه

  •   2

    سوره

  •   1

    وحید

  •   2

    تاریخ اسلام

  •   6

    تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

  •   1

    فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)

  •   1

    پژوهش های اسلامی

  •   1

    سوره اندیشه

  •   1

    پژوهشنامه تاریخ

  •   1

    آینه میراث

  •   2

    مطالعات انقلاب اسلامی

  •   1

    آیین

  •   1

    رهیافت انقلاب اسلامی

  •   1

    دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

  •   1

    مهر

  •   1

    درس هایی از مکتب اسلام

  •   1

    ماهنامه مکتب اسلام

  •   1

    مربیان

  •   1

    کتاب ماه تاریخ و جغرافیا

  •   1

    معارف اسلامی(سازمان اوقاف)

  •   1

    کیان

  •   1

    ماهنامه خبری علمی و فرهنگی گزارش و گفتگو

  •   1

    کتاب ماه دین

  •   1

    سخن تاریخ

  •   1

    نامه فرهنگ

  •   1

    یغما

  •   1

    کتاب ماه هنر

  •   1

    بازتاب اندیشه

  •   1

    مطالعات راهبردی

  •   2

    تمدن پژوهی

  •   2

    تمدن نوین اسلامی

  •   1

    پژوهش های سیاست اسلامی

  •   2

    اسلام و مطالعات اجتماعی

  •   1

    مشرق موعود

  •   2

    اندیشه تمدنی اسلام

  •   2

    پژوهشنامه تاریخ اسلام

  •   2

    فرهنگ رضوی

  •   1

    جستارهای سیاسی معاصر

  •   1

    انجمن معارف اسلامی

  •   1

    کیهان فرهنگی

  •   1

    جستارهای فقهی و اصولی

  •   1

    حکومت اسلامی

  •   1

    اندیشه مدیریت راهبردی

  •   1

    مبانی فقهی حقوق اسلامی

  •   1

    سیاست متعالیه

  •   1

    علوم انسانی اسلامی

  •   2

    معرفت سیاسی

  •   1

    دین و ارتباطات

  •   1

    معرفت فرهنگی اجتماعی

  •   2

    مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی

  •   1

    پژوهش های قرآنی

  •   1

    مشکوة

  •   1

    حوزه

  •   1

    پژوهش های اجتماعی اسلامی

  •   1

    تمدن اسلامی و دین پژوهی

  •   1

    پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی

  •   1

    شیعه پژوهی

  •   1

    اندیشه سیاسی در اسلام

  •   1

    محفل

  •   1

    الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

  •   1

    مطالعات تاریخ اسلام

  •   1

    مقالات و رسالات تاریخی

  •   1

    نظریه های اجتماعی متفكران مسلمان

  •   1

    اسلام و علوم اجتماعی

  •   1

    پژوهش نامه علوم انسانی اسلامی

  •   11

    آسیا

  •   6

    پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

  •   1

    دانشگاه تهران

  •   1

    دانشگاه باقرالعلوم (ع)

  •   1

    دانشگاه امام صادق (ع)

  •   1

    جامعة المصطفی العالمیه

  •   1

    دانشگاه معارف اسلامی

  •   1

    جریان های تمدنی در جهان

  •   2

    الهیات اسلامی تمدن

  •   1

    تمدن اسلامی و دیگر تمدن ها

  •   2

    تمدن اسلامی و تمدن غرب

  •   2

    چیستی تمدن

  •   1

    دوره بندی تمدنی تاریخ اسلام

  •   1

    اندیشه های تمدنی مسلمانان

  •   1

    علوم اسلامی با رویکرد تمدنی

  •   3

    2017 (۱۳۹۶ هـ.ش)

  •   5

    2013 (۱۳۹۲ هـ.ش)

  •   8

    2014 (۱۳۹۳ هـ.ش)

  •   3

    1997 (۱۳۷۶ هـ.ش)

  •   11

    2015 (۱۳۹۴ هـ.ش)

  •   5

    2012 (۱۳۹۱ هـ.ش)

  •   8

    2018 (۱۳۹۷ هـ.ش)

  •   8

    2020 (۱۳۹۹ هـ.ش)

  •   3

    2007 (۱۳۸۶ هـ.ش)

  •   1

    1994 (۱۳۷۳ هـ.ش)

  •   4

    2006 (۱۳۸۵ هـ.ش)

  •   4

    2011 (۱۳۹۰ هـ.ش)

  •   1

    1969 (۱۳۴۸ هـ.ش)

  •   4

    2008 (۱۳۸۷ هـ.ش)

  •   2

    1996 (۱۳۷۵ هـ.ش)

  •   1

    2002 (۱۳۸۱ هـ.ش)

  •   1

    2009 (۱۳۸۸ هـ.ش)

  •   1

    1975 (۱۳۵۴ هـ.ش)

  •   1

    1973 (۱۳۵۲ هـ.ش)

  •   1

    1968 (۱۳۴۷ هـ.ش)

  •   3

    1998 (۱۳۷۷ هـ.ش)

  •   2

    2004 (۱۳۸۳ هـ.ش)

  •   1

    1971 (۱۳۵۰ هـ.ش)

  •   4

    2010 (۱۳۸۹ هـ.ش)

  •   1

    1999 (۱۳۷۸ هـ.ش)

  •   11

    2022 (۱۴۰۱ هـ.ش)

  •   10

    2021 (۱۴۰۰ هـ.ش)

  •   11

    2019 (۱۳۹۸ هـ.ش)

  •   4

    2016 (۱۳۹۵ هـ.ش)

  •   1

    2005 (۱۳۸۴ هـ.ش)