728 x 90
728 x 90



کتاب ها


یادداشت ها


مقاله ها


98 مقاله
مولی
این اثر در اصل یک نقد کوتاه به کتاب: تاريخ تمدن، تحليلي از تاريخ جهان (از آغاز تا عصر حاضر) است که توسط دکتر یعقوب آژند ترجمه شده است. این کتاب سیر تاریخی حوادث خلقت انسان تا دنیای معاصر را بیان میکند
International Relations
Samuel Huntington, a severe critic of decline theory and an adamant revivalist, shifted radically to the declinist camp with the end of the Cold War, his penultimate declinist vision being found in The Clash of Civilizations. A chronological analysis of his work (intellectual biography), though, shows continuity in his analysis…
درس هایی از مکتب اسلام
اطلاعات سیاسی - اقتصادی
عبدالرحيم بن شیخ ابو طالب نجار تبریزی، از روشنفکران برجسته و پراثر عصر مشروطه خواهی ایران است. این نواندیش ایرانی یکی از پرکارترین متفکران ایران عهد قاجار است که در راه ترویج اندیشه های نو در ایران جنبش آزادیخواهی تلاش فراوانی کرد. طالبوف، طی عمر طولانی خود، دورانی را گذراند…
مطالعات ملی
ظهور انقلاب مشروطه در ایران ، تاثیر چشمگیری بر زندگی سیاسی آحاد این مرز و بوم بر جای گذاشت . یکی از مباحث مطرح در دوران شکل گیری مشروطیت ، حفظ هویت فرهنگی ایرانیان در برابر ورود تمدن غرب بود. در این سخنرانی سعی شده است تا به تجزیه و…
بازتاب اندیشه
گفت‏وگوى حاضر در مورد فراخوان مقام معظم رهبرى در خصوص جنبش تولید نرم‏افزار علمى و دینى انجام شده است. آقاى باوند معتقد است که غرب به نسبیت کامل رسیده است و مشکل غرب، از دست دادن ارزش‏هاى مطلق است و باید بر فلسفه قانون اساسى جمهورى اسلامى، یعنى حضور خداوند…
رواق اندیشه
تمدن غرب برای برطرف کردن بحران معنویت در دهه‌های اخیر، به نوعی عرفان برساخته از هندویسم و بودیسم روی آورده که به علت هماهنگی در برخی از مبانی، امکان جاگرفتن در بافت فرهنگی و اجتماعی تمدن غرب را دارد. بررسی شاخصهای این عرفان، نشان می‌دهد که چگونه این عرفان در…
فرهنگ پویا
انچه که در این پانصد سال گذشته تاکنون غرب را در همه ابعاد و زوایای زندگی و استیلای بر بشریت و ملل عالم موفق ساخته، علاوه‌بر ضعف اراده ملل و قدرت نظامی و رسانه‌ای استعمار، نظم و تدبیر غرب در امور دنیایی است. این خصیصه اگرچه در آثار و نتایج…
کیان
دلیلی وجود ندارد که تمدن غربی این‌همه ایده‌آلیست شود و جهان به دو قطب نو و کهنه، تمدن و توحش تقسیم شود، مثل دوقطبی سنتی دارالایمان و دارالکفر. برای توصیف جغرافیای فرهنگی این سیاره بهتر است از یک مدل چندگرایانه و پلورالیستی بهره گرفته شود، و کثرت و تعدد و…
نامه فرهنگ
در ایامی که بعضی از ایرانیان بی‌خبر از حقایق تمدن فرهنگی، تقلید کارهای ناشایست را تمدن می‌خوانند و به دست خود می‌خواهند تمدن دوهزار و پانصد ساله ایران را نابود کنند، بر خود واجب می‌دانم که در نخستین رساله که -بعد از سفری دراز- به آستانه‌ی ملت ایران تقدیم می‌کنم…
جهاد
در ابتدای این سلسله مباحث سوال شد که چرا ما باید توسعه پیدا بکنیم- البته به مفهومی که این لفظ در غرب استعمال می‌شود- و بیان گردید که هدف حکومت اسلامی در مبارزه با فقر دستیابی به (عدالت اجتماعی) است و نه توسعه، دراین‌ ارتباط سؤال دیگری مطرح شد که…
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز
فیلیپ‌ولف استاد افتخاری دانشگاه تولوز فرانسه و مستشرق بنام اروپا، در بخشی از کتابش تحت عنوان: بیداری و روشن‌فکری در اروپا آورده‌است: رنسانس کارولنژین در سال‌های اولیه قرن نهم که باعث بیداری، تحرک و شکل‌گیری تمدن غرب شد حاصل نگردید مگر با بهره گیری از خرده‌ریزهای گنجینه علم و معرفتی…
درس هایی از مکتب اسلام
عصر روشنگری عنوانی است برای قرن هیجدهم و یا لااقل سال‌هایی از این قرن که مقدمه‌ی انقلاب کبیر فرانسه بود. سال‌هایی که جنبش فلسفی و انقلاب علمی و فکری نهضت روشنگری اروپا را آغاز کرد و ویژگی عمده‌ی آن انکار حجیت منقولات و اتکا به تجربه برای رسیدن به حقایق…
نامه فلسفه
مترجم: محمد بقایی این کتاب که تاریخ فرهنگ غرب را شامل می‌شود سرآغازی است برای مجلدات متعدد در این زمینه. در این تحقیق تمدن غرب به‌صورت یک واحد مورد بحث قرار خواهد گرفت. مقصود اصلی در این کتاب تجزیه‌وتحلیل علل توسعه عقاید و اندیشه‌های برتری است که به دنیای غرب…
فرهنگ پویا
همه اتوپیاها یا آرمان شهرهایی که پس‌از افلاطون و در طول قرن‌ها از سوی انسان‌ها تصویر شده‌اند، در جست‌وجوی لامکان و لا زمانی هستند که در آن‌جا خدا وجود ندارد، مرگ اتفاق نمی‌افتد و انسان می‌تواند جاودانه بدون این‌که از مرگ و معاد ترس داشته باشد، به کام‌جویی و تمتع…
درس هایی از مکتب اسلام
یکی از عکس‌العمل‌های مؤثر و مفید شرقی‌ها برای مبارزه با عناصر سودجو این است که ملل دیگر ازجمله غربی‌ها و ماهیت تمدن جدید آن‌ها را بهتر بشناسند و به رموز مختلف زندگی روزمره آن‌ها بیشتر پی برده و آن‌ها را آن‌طور که هستند در پیش خود مجسم نمایند.ما سعی می‌کنیم…
مطالعات ملی
کتاب پدیده جهانی شدن (وضعیت بشری و تمدن اطلاعاتی) اثر دکتر «فرهنگ رجایی» درابتدا با زبان انگلیسی تألیف شد و سپس توسط آقای دکتر عبدالحسین آذرنگ در سال ۱۳۸۰ ترجمه و منتشر شد. تلقی و رویکرد مندرج در این کتاب در واقع بیانگر رویکرد بسیاری از روشن‌فکران نسبت‌ به پدیده…
سیاست خارجی
بحث در مورد پدیده جهانی شدن، جریان رایج و امروزی در نگاه نظریه‌پردازان شاخه‌های مختلف علوم اجتماعی است و دیدگاه‌های مختلف و با یکدیگر ناسازگار فراوانی نیز در مورد آن تاکنون عرضه شده‌است. کتاب مورد بررسی که در 5 فصل با 1 دیباچه و 1 پیش‌گفتار در 150 صفحه تهیه…
فرهنگ دیپلماسی
مترجم: نبی سنبلی بحث میان نظریه‌پردازان نظام جهانی و تمدن گرایان حول محور رابطه بین دو مفهوم نظام جهانی و تمدن دور می‌زند. سوال اینجاست که آیا این دو از نظر مفهومی یکسان هستند یا مجزا؟ همچنین، آیا احتمال دارد که نظریه نظام جهانی تحلیل تمدنی را نیز دربرگیرد و…
فقه و تاریخ تمدن
در طی تاریخ، تمدن ها و فرهنگ های گوناگون به صورت های مختلف با هم در ارتباط و تعامل بوده و از یکدیگر تاثیر پذیرفته اند. تماس و ارتباط میان این جوامع گاه به صورت مستقیم و در مواردی بشکل غیر مستقیم بوده است. بیشتر این ارتباط ها و تماس…
گفتمان
زمانی رودبارد کیپلینگ بر این فرض بود که «شرق، شرق است» و غرب، غرب و هرگز دوقلوها با هم برخورد «ملاقات» نمی‌کنند. از دیرباز چنین منطق «کلام محور» و «دو انگار» ی چهره زیرین اندیشه، گفتمان و روابط و مناسبات ملل مختلف بوده‌است. غرب همواره «شرق» را به‌مثابه «دگر» خارجی…
کلک
وقتی‌که در حدود ده سال پیش ساموئل هانتینگتون نظریه برخورد تمدن‌ها را در مجله فارین افرز منتشر کرد بسیاری از آگاهان می‌دانستند که زمینه‌های پیدایش و ابراز چنین نظریه‌ای قبلاً به وسیله «آرنولد جوزف توین بی» محقق و پژوهشگر انگلیسی آماده شده بود. توین بی بسیار پیش‌تر از هانتینگتون نظریه…
فردوسی
در حدود سه هزار سال قبل‌از میلاد در دشت کارون دولت قدیم ایلام یا الام (elam) که پایتخت آن شهر شوش یا سوس بود تشکیل شد. حکومت ایلام از سوی برخی تاریخ نگاران و تاریخ پژوهان بنام «سوزیان» خوانده شده‌است. پژوهش‌های تاریخی نژادشناسان از ریشه‌های نژادی مردم ایلام نشان می‌دهد…
هنر
پس‌از تهاجمات مغول‌ها در قرن سیزدهم میلادی (هفتم هجری) شیوه‌ها و سبک‌های نقاشی و تزیین در جوامع بخش‌های شرق نزدیک متحول و متغیر شد و حتی با معرفی نقش مایه ها و سبک‌های نقاشی چینی به داخل ایران تغییر شکل یافت، تحت حاکمیت مغول‌ها، چین و ایران دارای مناسبات سیاسی…
هنر و مردم
طبق مدارک زمین‌شناسی خطه ایران در دوره معروف به باران در زیر آب قرار داشت. دریاچه‌های خزر، رضائیه، حوض‌سلطان، نیریز و هامون و نمک زارها و کویرهای مرکزی و جنوب شرقی ایران یادگار این عهد می‌باشند. پس‌از پایان عهد باران درنتیجه کمی باراندگی و تبخیر آب‌ها قلل و نقاط مرتفع…
تاریخ اسلام در آینه پژوهش
پژوهش های فلسفی تاریخبه دو شاخه«فلسفه نظری یا جوهری تاریخ» و «فلسفه تحلیلی یا انتقادی تاریخ» تقسیم میشود. فلسفه نظری تاریخ، الگویی از فلسفه مضاف به واقعیت ها است که در آن معنا و روند کلی جریان تاریخ مطالعه می شود. این مقاله به نقد دیدگاه توین بی می پردازد.…
مطالعات ملی
فرهنگ و تمدن، به عنوان مهمترین دستاوردهای انسانی، محصول تلاش دهها هزار ساله بشر در کره خاکی است. فهم چیستی فرهنگ و تمدن، شباهت ها و تفاوت‌ها، ریشه‌ها، خاستگاه‌ها و بسترهای شکل گیری و ابعاد و اجزای مختلف آن، به ویژه در حوزه فرهنگ و تمدن شرق موضوع برگزاری میزگرد…
کتاب ماه
فاتحان اسپانیایی در 1492 هنگام ورود به سرزمینی که بعدها آمریکا نام گرفت.با اقوامی مواجه‌ شدند که دارای تمدن‌های قدیمی‌ و غنی بودند.اسپانیایی‌ها برای‌ آنکه بتوانند بر این سرزمین و اقوام آن حکومت کنند.به غارت، نسل کشی،انتقال ثروت و تخریب‌ دست زدند.اما هیچ یک از این‌ اقدامات نتوانست ماتع تاثیر…
کیهان فرهنگی
پژوهش های باستان شناسان بزرگ براساس مدارک و مستندات به دست آمده در کاوش‌ها و حفاری های علمی نشان می دهد که اولین تعامل و ارتباط تمدن های کهن، از طریق ترسیم اشکال و نیز انتقال مفاهیم معنادار هنری صورت گرفته است، در جهان باستان، استفاده از مفاهیمی همچون «بال»…
مطالعات انقلاب اسلامی
پس از شکست دکترین نظم نوین جهانی که به وسیله بوش پدر مطرح شده بود، دیدگاه های دیگری همچون پایان تاریخ، به وسیله فوکویاما و برخورد تمدن ها، به وسیله هانتینگتون مطرح شد که این نظریه ها نیز چون موارد پیشین، همچنان بر طبل حاکمیت و سلطه غرب می کوبید.…
رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی
«ما اگر بخواهیم ارزش اشخاص را به کردار و آثار نیکشان بسنجیم به طور مسلم محمد (ص) بزر گترین مرد تاریخ است» (دکتر گوستاو لوبون در کتاب تمدن اسلام و عرب) رویارویی غرب با اسلام و مسلمین در جهان امروز و سلطة فرهنگی این تمدن بر کشورهای اسلامی زمین های…
یغما
در آخر خطابه گذشته عرض کردم که من علاوه بر مبحث اخذ تمدن خارجی که موضوع آن خطابه بود بعضی یادداشتهای دیگر هم در باب بعضی مواضیع دیگر دارم که اگر فرمتی پیدا شود ممکنست از آن مقولات نیز سخن بگویم لکن ضیق وقت بناچار موجب ختم کلام شد ولی…
یغما
میزان اخذ و اقتباس تمدن خارجی؛ و آنچه از آن مطلوب و ضرور و بلکه واجب است؛ و آنچه ضروری نیست ولی مطلوب و مستحسن و مستحب است ؛ و آنچه مکروه و نا مطلوب و بلکه حرام است .
کتاب ماه هنر
مهم ترین نگرانی برای هنرهای سنتی معاصر، برخورد دو وجه وجودی متغایری می باشد که نتیجه‌ی برخورد دو بینش کاملا متفاوت می باشد و باعث به وجود آمدن نوعی بی هویتی شده که تهدید کننده ی هنر و تمدن های سنتی است. این برخورد که حاصل تقابل در عرفان شرقی…
نامه فرهنگ
دو دین اسلام و مسیحیت علی رغم اشتراک در الوهیت و اشتراک در پیام واحد نهایی، از دو ساختمان درونی متفاوت برخوردارند. باید به این نکته توجه کرد که پیروان یک دین بیش از آنکه از پیام نهایی دین خود متاثر باشند، از ساختار ایدئولوژیکی و اخلاقی و عبادی و…
مردم شناسی و فرهنگ عامه
هدف این مقاله بررسی تاثیر تمدن غرب بر جامعه ایران و پیامدهای آن از دیدگاه انسان شناسی می باشد. از آنجایی که تاثیر تمدن و یا فرهنگ غرب بر جامعه ایران و تحولات ناشی از آن بسیار گسترده است، بررسی تمام جنبه های آن در این مقاله امکان پذیر نیست،…
کتاب ماه
نویسنده مقاله به معرفی و بررسی کتاب ( مشکله هویت ایرانیان امروز(ایفای نقش در عصر یک تمدن و چند فرهنگ) از اقای فرهنگ رجایی میپردازد
مقالات و بررسی ها
هدف نگارنده از انتخاب موضوع ، معرفی رجالی است که به فرهنگ گسترده ایران تعلق داشتند و در پیشبرد دانش ، ادب ، هنر و اندیشه در مغرب زمین کوشش ثمر بخش و گرانمایه ای داشته اند . این رساله در ضمن اینکه ایرانیان مهاجر به اندلس را نام می…
تاریخ ایران
ظهور تمدن جدید در اروپا و انتشار آن به ماورای اروپا از مجرای استعمار، به اجبار نوسازی را بر جوامع شرقی و از جمله ایران، تحمیل کرد. اما نوسازی اجباری به جای تاسیس تمدن جدید به دوگانگی و التقاط تمدنی منجر شد. رفع این نقیصه جز با نوسازی اختیاری و…
یغما
پیوند حقیقت شرق و واقعیت غرب ارزوی بزرگی است برای همه، چه شرقیان و چه غربیان، اما این که چگونه و از کجا باید شروع کرد سوالی است که در قاموس بشری جوابی برایش وجود ندارد
مطالعات انقلاب اسلامی
فقهای شیعه از زمان نهضت تنباکو به موضع گیری در قبال مظاهر و ابعاد مختلف تمدنِ مدرن پرداختند. ویژگیهای مهم غرب برای فقهای دورة مذکور را میتوان در چهار مقولة «کفر»، «استعمار»، «تکنولوژی» و «نظام سیاسی» ذکر کرد. این موضع گیری، «تقابل» با کفر و استعمار، و «برخورد گزینشی» با…
کتاب ماه تاریخ و جغرافیا
در میان عناصر آسیایی فارسی زبانان شبه قاره هند و ایران از قرن ۱۸ م/۱۲ه. ق به گونه ای مستمر در پیوند جدیدی با اروپائیان قرار گرفتند و از همان زمان نوشته هایی درباره آنان از خود بر جای نهاده اند که می توان این آثار را به لحاظ شکلی…
كتاب ماه علوم اجتماعی
شرط اصلی تحقق گفتگوی تمدنها این نیست که از تکثر معانی و حاکمیت نسبی گرایی سخن بگوییم و تأویل بی پایان نشانه ها را ملاک قرار دهیم. در واقع، چنین دعاوی اصالت تمدن ها را مورد تردید قرار می دهد و طرف های گفتگو را بی اعتبار می کند. نمی…
شیعه شناسی
نوشتار حاضر به توضيح ديدگاه هاي فلسفه اجتماعي آيت اله سيد محمد باقر صدر، نظريه پرداز برجسته اقتصاد، فلسفه و فقه اسلامي/ شيعي معاصر مي پردازد. از ايشان مکتوب مستقلي در زمينه فلسفه اجتماع و يا فلسفه تاريخ موجود نيست؛ ولي آراي اجتماعي او را مي توان در ذيل آثار…
یغما
موضوع مورد بحث این مقاله با یک مساله حیاتی ارتباط دارد که مانند استنشاق هوا و خوردن آب و نان جریان زندگی را تعیین میکند، و آن کشش واستقطاب و تقابلی است که از لحاظ فکری و فرهنگی در حیات روزانه ها، به علت برخورد تاریخ مشرق زمین منجمله ایران،…
کتاب ماه تاریخ و جغرافیا
نویسنده معتقد است تفاوتهای اصولی میان بنیان های مدنیت غربی و تمدن های شرقی وجود دارد و چیرگی تمدن معاصر و مدرن غربی، با توجه به شالوده های یونانی - رومی آن، سبب رونق این فرهنگ کهن به مثابه دستمايه و موضوع مهمی برای پژوهشهای آکادمیک شده است.
مطالعات تاریخی
استاد فقید دکتر عبدالهادی حائری بر این اعتقاد است که پس از عصر روشنگری اروپا، به‌ ویژه از سال‌ های آغازین سده نوزدهم، جهان با تمدن بورژوازی غرب که دارای دو رویه نیرومند و پر تکاپو بود، به شیوه‌ ای گریزناپذیر رویاروی گردید. این دو رویه عبارت بودند از: رویه…
نامه فرهنگ
در فصل اول کتاب اجزای اصلی گفت وگوهای تمدن ها یعنی دین، فرهنگ، تمدن و گفت و گو معرفی و هر یک به تفصیل تشریح شده است. فصل دوم به سابقه بحث گفت و گوی تمدن ها و فرهنگ ها در ایران اختصاص دارد و این موضوعات را شامل می…
اطلاعات سیاسی - اقتصادی
فرهنگ، شالوده تشکیل تمدن است و تمدن، وسیله غنای فرهنگ و این هر دو نیز البته بی‌تعاملات درونی و بیرونی هرگز به کمال نمی‌گرایند.از همین‌رو، دیدگاه‌های مختلف کوشیده‌اند ابعاد و شرایط مناسبات فرهنگی تمدن‌های گوناگون را بکاوند.این دیدگاه‌ها به دو دسته کلی غیرارتباطی و ارتباطی تقسیم می‌شوند. دیدگاه غیرارتباطی در…
کتاب ماه تاریخ و جغرافیا
در این نوشته به ذکر دیدگاه های دکتر حائری در مورد نحوه رویایی دیگر سرزمین های اسلامی با دو رویه تمدن بورژوازی خواهیم پرداخت.
پیام بهارستان
نخستین رویارویی ایرانیان با غرب از قرن هفتم هجری در دوران پادشاهان مغول آغاز شد، و با رونق دادوستد ایرانیان با غرب در زمان شاه‌عباس اول بود. زیرا وقتی‌که او اصفهان را پایتخت نمود به مبلغان عیسوی اجازه داد که در آن شهر کلیساها و سومعه ها برپا کنند و…
همایش بیانیه گام دوم و آینده تمدنی ما
همایش بیانیه گام دوم و آینده تمدنی ما
مقدمه این تحقیق می کوشد تا مبانی و مقدمات متافیزیک غرب شناسی را در عرصه تجربه ایرانی بیان کند و به آن، همچون یک اتفاق استثنایی در تاریخ معاصر بنگرد. براساس این فرضیه، بحث ما در تبین تمایزات گسست و پیوست بین دو بعد موازی این تجربه ایرانی، یعنی بعد…
نقد و نظر
گفتمان در شمار آن دسته از روش‌شناسی‌هایی است که درکی تازه از نحوه تحول تاریخ به‌دست می‌دهند. این روش‌شناسی، کشف نوعی از آگاهی در مطالعه‌ای تاریخی را هدف قرار می‌دهد که معمولاً در سنت‌های کلاسیک مطالعات تاریخ فراچنگ نمی‌آید. این روش‌شناسی به‌ویژه به کار شناسایی مسیر تطور درونی یک تمدن…
نقد و نظر
تمدن‌شناسان بر وجود تاریخی تمدن اسلامی و نقش کم‌نظیر آن در تمدن جهانی اتفاق نظر دارند،‌ چنان‌که حیات‌مندی آن را در طول تاریخ گذشته پذیرا شده‌اند،‌ ولی با توجه به آنچه در سده‌های اخیر این تمدن از خود به جا نهاده و نقش کم‌رنگی که در صحنه تمدن جهانی داشته…
نقد و نظر
مفهوم «معنویت» از مفاهیمی است که تعریف آن در آثاری که بدان پرداخته‌اند ابهام دارد و مسئله اصلی این مقاله آن است که چرا تعریف‌های ارائه‌شده از معنویت دارای ابهام است، چرا از هر رویکردی که به آن نگریسته شده معنای واژه نیز تفاوت یافته است؟ بنابر ادعای این مقاله…
نقد و نظر
بسیاری از اندیشمندان و شخصیت‌های علمی و فکری جهان، بر این عقیده‌اند که رهبری معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیش از آنکه رهبر سیاسی یک کشور اسلامی باشد، یک شخصیت علمی برجسته در جهان اسلام و عرصه بین‌الملل است. در میان موضوعات و مسائل فکری جمهوری اسلامی ایران و…
نقد و نظر
تمدن متعالی و راستین برایند پیشرفت همه‌جانبه ساحت‌های جامعه، حاکمیت نظم و اقتدار، برقراری امنیت پایدار، رشد علم و فن‌آوری، توزیع متناسب شرایط محیطی، گسترش سنت‌های اخلاقی و معنوی و سریان عقلانیت و عدالت در عرصه‌های مختلف اجتماعی با هدف تأمین سعادت انسان است. این تعریف از تمدن از منظر…
نقد و نظر
بررسی‌های اندیشه اسلامی با رویکرد تمدنی را باید عالی‌ترین سطح طرح اسلام با گرایش عقلانی، عمل‌گرا، کارامد و عینیت‌ساز به‌شمار آورد. به باور مالک بن نبی ‌بحران‌های اصلی جهان اسلام و بلکه بشریت از جنس تمدنی است و راه برون‌رفت از این بحران‌ها و عقب‌ماندگی‌ها در عرصه نظر و عمل…
نقد و نظر
رابطه میان سطح تحلیل و اجتهاد (به معنای نظریه‌پردازی) از موضوعات مهم در علوم اجتماعی است. در این نوشتار تلاش می‌شود نشان داده شود که میان سطح تحلیل و تفکر و اجتهاد رابطه‌ای خاص وجود دارد و استفاده از هر سطح تحلیل بر استنباط‌ها و برون‌دادهای اجتهادی تأثیرگذار خواهد بود.…
نقد و نظر
نسبت روش‌شناسانه میان دو الگوی شناختی الهیات اسلامی و جامعه‌شناسی مدرن از دو بعد تزاحم‌ها و تعامل‌ها موضوع مقاله حاضر است. پرسش اصلی به چگونگی تمایز روش‌هایی بازمی‌گردد که متألهان مسلمان و جامعه‌شناسان در قرائت کلاسیک هر دو رویکرد به کار می‌برند. نتیجه بررسی‌ها بیانگر آن است که خاستگاه تزاحم…
نقد و نظر
در این مقاله با هدف گشودن باب گفت‌وگو درباره علوم انسانی و اجتماعیِ بومی به مسئله تأثیر پیش‌فرض‌های انسان‌شناختی و روشناختی در نظریه پردازی‌های علوم انسانی می‌پردازیم. تأکید فیلسوفان مسلمان بر مسئله علم و ادراک کلیات در تعریف انسان با رویکرد قیاسی برای پی‌افکندن علوم انسانی بومی ناکافی دانسته شده…
نقد و نظر
در بیشتر رشته های علوم انسانی تحلیل ها مبتنی بر نظریه ها صورت می گیرند و اساساً تحلیل خارج از نظریه اتقان و اعتبار کافی را ندارد. در نوشتار پیش‌رو به این پرسش پرداخته می شود که در حوزه مطالعات تمدنی - به‌عنوان یکی از حوزه های مطالعاتی نظری علوم…
نقد و نظر
بازخوانی ظرفیت‌های عرفان اسلامی ‌در تمدن‌زایی می‌تواند ضمن تقویت ادبیات توصیفی تمدن، اهمیت عرفان اسلامی را در نظام هماهنگ تمدنی معلوم سازد. آموزه‌های دو دانش عرفان نظری و عرفان عملی و عملکرد تاریخی عرفان اسلامی بنیان‌های نظری این پژوهش تمدنی است. در این میان، آورده اساسی عرفان نظری، یعنی «اسمای…
جامعه المعارف لبنان
تتجلى ماهية الحضارة الإسلامية عندما تتضح أوجه الشبه والتمايز بينها وبين الحضارات المنافسة. وأحد الحضارات المنافسة للحضارة الإسلامية، الحضارة الغربية التي تختلف اليوم مع الحضارة الإسلامية بشكل جذري، كما أن هناك فروقا مهمة في مسار تشكلها وماضيها عن تشكل الحضارة الإسلامية. وإن ما تتمحور حوله هذه المقالة وتؤكده هو، الدراسة…
مشرق موعود
این مقاله با رد این نظریه که مدینه در قرآن به جامعه ای متمدن و قریه به جامعه ای غیرمتمدن اشاره دارد، به تحلیل دقیق موارد استعمال این دو واژه در قرآن کریم می پردازد. به این نتیجه می رسد آنچه در مقابل مدینه و حتی قریه قرار می گیرد،…
آموزه های قرآنی
این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که تمدن مطلوب بر مبنای نگرش توحیدی چیست و شاخص ها و معیارهای آن کدام است؟ و اینکه چه عناصری باعث پیدایی، پویایی و پایداری یک تمدن می شود؟ نویسنده با این مبنا که قرآن کریم توانسته با ارائه ویژگی های…
نقد و نظر
اگر تمدن را مجموعه‌ای از مؤلفه‌هایی بدانیم که مبتنی بر یک اندیشه بنیادی و در قالب نظام‌های گوناگون سامان می‌یابد، خاستگاه این اندیشه بنیادی در تمدن پیشین مسلمانان، آموزه‌های وحیانی اسلام بود که هسته مرکزی این آموزه‌ها در قرآن آمده است. به این ترتیب، قرآن بنیان معرفتی، منطق ترکیب و…
تمدن نوین اسلامی در آیینه تقریب
از جمله موضوعات بنیادین در مطالعات تمدنی، بررسی نقش نهادهای تمدنی است. در این قلمرو مطالعاتی یکی از مسائل مهم نقش این نهادها در رسیدن به کنش‎های معطوف به تمدن است. پرسشی که در پژوهش حاضر به آن پرداخته می‎شود این است که نهادهای تمدنی در تمدن اسلامی چگونه فرایند…
فصلنامه علمی مطالعات انقلاب اسلامی
ترکیه از جمله کشورهایی است که در جدال میان سنت و تجدد، به علل مختلف، تجدد را با تمام لوازم آن پذیرفت که لائیسیم و سکولاریسم بارزترین ویژگی‌های آن محسوب می‎شدند. با این حال، شاهد افول سکولاریسم و رشد لائیسیم در این کشور هستیم که ناشی از متغیرهای داخلی و…
علوم سیاسی
هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین چگونگی صورت‎بندی مناظره‌ی تمدنی در روابط بین‎ الملل است. در این راستا، این‌که دو طیف اصلی فعال این مناظره، صورت‎بندی مباحث خود را بر چه مبانی فرانظری‌ای استوار ساخته‎ و به‌تناسب آن، چه احکام و گزاره‌های نظری و تمدنی را در روابط بین‌الملل وارد…
سیاست اسلامی
در سه دهه اخیر سطح تحلیل تمدنی در در روابط بین ‎الملل ظهور یافته و سبب تولد مسئله‎ های جدیدی در این حوزه مطالعاتی شده است. از جمله مسئله‎ های نوپدید بازخوانی نقش تمدنی زبان به عنوان یک متغیر فعال در روابط بین ‎الملل است. در این قلمرو توانمندی زبان…
نقد و نظر
در اندیشه تمدنی سید منیر الدین حسینی الهاشمی، تمدن بستر‌ساز ارتباط انسان با جامعه و طبیعت است و لازمه این ارتباط حضور تمدن هم در نحوه تأثیر انسان و جامعه بر طبیعت و هم در نحوه تأثیر طبیعت بر انسان و جامعه است. البته مناسبات و ابعاد حیات اجتماعی آن‌گاه…
علوم سیاسی
با مطرح شدن «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» از سوی مقام معظم رهبری، مباحث مختلفی پیرامون تمدن اسلامی در فضای علمی کشور به وجود آمده است. از جمله این مباحث مطالعه انقلاب اسلامی ایران با رویکرد تمدنی است. در این مقاله با استفاده از سطح تحلیل تمدن به نقش انقلاب اسلامی…
نقد و نظر
طبقه‌بندی‌هایی که تاکنون در مورد علوم انجام گرفته یا برپایۀ سلسله نظام آفرینش بوده است یا بر اساس طبقات ادراکات انسانی (قوای حافظه، متخیله و عاقله) عنوان شده و یا برمبنای مراحل کمالات سلوک آدمی شکل یافته است، ولی همۀ طبقه‌بندی‌های ممکن در علوم، در این سه رویکرد منحصر نیست،…
آینه معرفت
وقتی از مقابله ما با تمدن غرب سخن می‌رود،اولین سؤالی که به ذهن متبادر می‌گردد، چرایی این وضعیت است.چرا از اتحاد سخن نمی‌رود؟قطعا باید تضادی در کار باشد و یا لااقل احساس آن موجود باشد که در وضعیت چنین است لذا باید جست که اصلا آیا چنین‌ تضادی یا احساسی…
نقد و نظر
اگر تمدن را به‌معنای کلان‌ترین نظام فرایندیِ مناسبات انسانی بدانیم، فراتر از آن نمی‌توان واحد اجتماعیِ فراخ‌تری را تصور و تأسیس کرد، آن‌گاه این پرسش مطرح می‌شود که چه عوامل بنیادینی می‌توانند چنین واحد کلان اجتماعی را آن‌هم در شرایط متنوع فرهنگی معاصر پدید آورند؟ در این مقاله به دو…
نقد و نظر
این مقاله از دو بخش اصلی تشکیل شده است: در بخش نخست با اشاره به تعریف‌ها و مفاهیم اصلی مانند تمدن و طبقه‌بندی دانشی مطلوب، جایگاه دانش کلام در این طبقه‌بندی و ظرفیت‌های دانش کلام در مطالعات تمدنی نشان داده می‌شود. ظرفیت کلام در دو قلمروِ تبیین رویکرد تمدنی از…
مجموعه مقالات همایش ها
تحقق الگوهای بدیل و بومی پیشرفت برای ایران امری لازم و ضروری است که تحقق و دست یابی برنامه های توسعه در گرو عملیاتی کردن آن است. گزینش، طراحی و عملیاتی کردن الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بدون توجه به تمدن اسلامی ایرانی منتج به شکست خواهد شد. از این رو…
نقد و نظر
آیا ملاک دینی‌بودن یک تمدن و از جمله تمدن اسلامی، امور باطنی و ایمانی در آن تمدن است یا ابعاد ظاهری و دینی هر تمدنی ملاک دینی بودن آن را به دست می‌دهد؟ مدعای این مقاله آن است که تمدن اسلامی از نقطه اسلام و امور ظاهری دینی آغاز می‌شود…
نقد و نظر
از منظر هاجسن، تمدن اسلامی در گذشته مسلمانان نه یک سلسله رخدادهای گسسته از هم، بلکه زنجیره‌ای از حوادث به‌هم‌‌پیوسته است که در یک هماهنگیِ کلان و پیوستگی تاریخی رخ می‌دهد و برخوردار از یک روح در میان فرهنگ‌ها و ملت‌های مختلف در دوره‌های تاریخی است. پیوستگی تمدنی در هر…
کتاب نقد
در آثاری که در نقد روشنفکری (ازجمله اتباع تفکر عصری و غربی کردن دین و اصحاب مدرنیته دینی و نواسکولاستیک در حوزه و دانشگاه) نوشته شده گاه برخی خطاها تلقیهای غلط دیده می شود و آن خلط مسئله نسبت ثابت و متغیر با مسئله نسبت عقل و با وحی و…
نقد و نظر
تمدن اسلامی یکی از دوره‌های ممتاز در تاریخ تمدن بشری است. لازمه تحقیق در این تمدن همچون هر تمدن دیگری دوره‌بندی آن است، زیرا دوره‌بندی تاریخی اساساً ناظر بر تحولاتی است که در اصل و متن حیات اجتماع بشری رخ می‌دهد و دیگر اینکه این امر سبب نظام‌بخشی ذهن مورخان…
نقد و نظر
فتح الله گولن از جمله نظریه پردازان الهیات اجتماعی است که عمده ترین نظریه های وی بر نوع کاربرد اسلام در وضعیت مدرن متمرکز است. وی بر مقوله هایی مانند خدمت، کار، آموزش و در مجموع ساخت جهان اجتماعی بر اساس مفاهیم اسلامی تأکید می ورزد. از همین رو، قرائت…
علوم سیاسی
هدف پژوهش حاضر بررسی نحوه ی اثرگذاری تمدن، به عنوان یک پدیده ی نوظهور در نظام بین الملل است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و اطلاعات به شیوه کتابخانه ای گردآوری شده اند. حاصل این پژوهش، فهم چگونگی کارگزاری دولت تمدنی و تمایز آن با سایر بازیگران (هم چون…
علوم سیاسی
ورود مفاهیم جدید به دانش روابط بین الملل، طرح مباحث جدید، نظیر اقتصاد سیاسی بین الملل، الهیات سیاسی بین الملل، اخلاق در سیاست بین الملل و... را در پی داشت. ورود مفهوم تمدن نیز مناظره ای نظری پیرامون جایگاه این مفهوم را در روابط بین الملل و زیرمجموعه های آن،…
نقد و نظر
آنچه در این مقاله بر آن تأکید می شود نه طرح کلی و جامع در فرایند تمدن جدید مسلمانان (رویکرد ایجابی) است و نه بیان تفاوت ها و حدود و مرزهای تمدن اسلامی با الگوی تمدنی سکولار در غرب امروز (رویکرد سلبی)، بلکه آنچه در این مقاله بدان تأکید می…
نقد و نظر
«اعتدال» واژه‌ای نوپدید در فرهنگ سیاسی ما نیست، ولی از جمله واژگانی است که به‌تازگی کاربرد فراوان یافته و وارد نظام سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کشور شده است. این‌گونه واژگان اگر به‌درستی تبیین نشود و وفاق نسبی دربارۀ مفهوم آنها پدید نیاید، دشواری‌هایی را پدید خواهد آورد. «اعتدال» به‌عنوان یک ارزش…

پایان نامه ها


نشست های علمی


افراد