با پیشرفت غرب و به دنبال آن نفوذ این تمدن جدید به کشورهای دیگر به خصوص کشورهای اسلامی، متفکرین آن کشورها به گونه‌های مختلف از خود واکنش نشان دادند. ایران و هند از جمله سرزمین‌های اسلامی هستند که نفوذ تمدن غرب را به صورت بارز تجربه کرده‌اند در میان اندیشمندان این دو سرزمین، عده‌ای غربگرایی، عده‌ای غرب‌زدایی و برخی نیز راه میانه را در پیش گرفته و بین مولفه‌های مختلف تمدن غرب، تفکیک قائل شده‌اند. علامه نائینی از سرزمین ایران و اقبال لاهوری از سرزمین هند، دو اندیشمندی هستند که در گروه سوم قرار دارند. این دو اندیشمند تحت‌تاثیر شرایط جامعه و باورهای اعتقادی خویش نسبت به تمدن غرب واکنش نشان داده‌اند. در این رابطه علامه نائینی استبداد را به عنوان مشکل اصلی جوامع اسلامی(به خصوص ایران) مطرح می-کند و اقبال نیز وحدت مسلمانان و استقلال‌طلبی را مدنظر دارد. در این پژوهش علاوه بر مقایسه اندیشه‌ های علامه نائینی و اقبال لاهوری در خصوص تمدن غرب، شرایط سیاسی- اجتماعی جوامع این دو اندیشمند را که تاثیر به سزایی در اندیشه آن‌ها داشته است، مورد بررسی قرار گرفته است.