نگاه تطبیقی به کتاب الاوائل و کتاب گینس؛ نخستین ها و ترین ها

کتب الاوائل (awail=beginings) و کتاب گینس (Guinness) در دو دنیای متفاوت (شرق و غرب) اما با یک هدف مشترک (برآوردن نیازهای علمی) پا به عرصه حیات گذاشته‌اند (تاریخچه) ولی همانندی و بی‌مانندی آن دو در زمان و چگونگی برآوردن نیازها، بر اهل دانش، چندان روشن و شفاف نیست. (مسأله) موضوعی…

نقش پیش فرض ها در شکل گیری مبانی نظری هویت ملی

هویت واقعیتی عینی است که در طول تاریخ شکل می­گیرد واقعیت­های عینی نمی­توانند چندگانه باشند اگرچه می­توانند از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گیرند. چگونگی شکل­گیری هویت ملی ایرانیان نیز مستثنی از این امر نیست. تاکنون نظریه­های مختلفی در خصوص هویت ملی مطرح شده است این نظریه­ها بعضاً متفاوت و…

نظریه اعتباریات به‌مثابه نظریه‌ای انسان‌شناختی

در این مقاله با هدف گشودن باب گفت‌وگو درباره علوم انسانی و اجتماعیِ بومی به مسئله تأثیر پیش‌فرض‌های انسان‌شناختی و روشناختی در نظریه پردازی‌های علوم انسانی می‌پردازیم. تأکید فیلسوفان مسلمان بر مسئله علم و ادراک کلیات در تعریف انسان با رویکرد قیاسی برای پی‌افکندن علوم انسانی بومی ناکافی دانسته شده…

ملک عظیم؛ مهدویت و تمدن در قرآن کریم

این مقاله با رد این نظریه که مدینه در قرآن به جامعه ای متمدن و قریه به جامعه ای غیرمتمدن اشاره دارد، به تحلیل دقیق موارد استعمال این دو واژه در قرآن کریم می پردازد. به این نتیجه می رسد آنچه در مقابل مدینه و حتی قریه قرار می گیرد،…

مقام نبی و فیلسوف در اندیشه سیاسی صدرالمتألهین

مناسبات نبی و فیلسوف در فلسفه سیاسی اسلامی همواره موضوع بحث و گفتگو بوده است. این مسئله به ویژه در پاره ای از آثار فیلسوفان مسلمان به گونه ای مناقشه آمیز فهم شده است. برای مثال برخی از برتری فیلسوف بر نبی در فلسفه سیاسی فارابی سخن به میان آورده…

معنا، مبنا و پیشینۀ طبقه بندی علوم در تمدن اسلامی و ایده ای برای دستی‌ابی به طبقه بندی جدید علوم سیاسی

این مقاله به‌منظور پاسخ به یک سؤال اصلی و سه سؤال فرعی شکل گرفته است. سؤال اصلی عبارت است از اینکه چگونه می‌توان براساس دارایی‌های تمدنی در طبقه‌بندی علوم مبتنی بر علوم انساني اسلامی به طبقه‌بندی تازه و اولیه‌ای در حوزه دانش سیاسی دست یافت؟ و سه سؤال فرعی نیز…

گونه شناسی رویکردهای آموزه مهدویت درچارچوب ظرفیت تمدنی

آموزه مهدویت، بخشی مهم از اندیشه اسلامی است که می تواند از طریق ترسیم آینده ای دست یافتنی در شکل دادن به جوهره و روح حاکم بر تمدن جدید اسلامی، نقش آفرین باشد و به مثابه یک «ستاره راهنما»، راهنمای جوامع اسلامی به سوی جامعه کمال یافته و برخوردار از…

گونه شناسی امنیت پژوهی در علوم اسلامی

سؤال اصلی مقاله حاضر این است که امنیت پژوهی در علوم اسلامی از چه گونه هایی برخوردار است؟ در این مقاله، برای نخستین بار از فلسفه علم امنیت در علوم اسلامی سخن رفته است. از این رو، نگارنده با بهره گیری از رهیافت های رایج در فلسفه علم به پرسش…

گفتمان اسلام سیاسی بر اساس خوانش امام خمینی(ره)، سید قطب و مالک بن نبی

راهبرد بازگشت به اسلام در دوران معاصر، خوانش ها و رویکردهای گوناگونی را در جامعه مسلمان به همراه داشته است. این تلاش ها اگرچه در فضاهای متفاوت فکری و فرهنگی و مذهبی سامان یافته، اما همگی در چارچوب نظام معنایی توحیدی و با نگاه به آموزه های والای اسلامی شکل…